Rob Watson Phóng viên an ninh và quốc phòng của BBC

Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo (bên trái) trong chuyến thăm Ấn Độ vừa qua

Đây là lời tuyên bố ở cấp cao nhất từ phía Trung Quốc kể từ khi có những cuộc biểu tình bài Nhật ở Trung Quốc trong vòng những ngày qua.

Ông Ôn Gia Bảo nói với báo chí ở thủ đô Delhi của Ấn Độ trong chuyến thăm chính thức nước này rằng phản ứng mạnh mẽ của công chúng phải làm cho Nhật Bản suy nghĩ cho chín chắn về việc họ chiếm đóng một số các quốc gia Á Châu cách đây 60 năm. Ông nói:

'Tôi nghĩ vấn đề căn bản trong liên hệ Trung-Nhật là Nhật Bản cần phải đối diện trực tiếp với lịch sử. Trong thế kỷ trước, cuộc chiến xâm lược do họ gây nên đã tạo ra nhiều đau khổ và khó khăn cho nhân dân ở Trung Quốc, ở Á Châu và ở trên toàn thế giới nữa'.

Theo ông, 'chúng ta đã chứng kiến những vụ biểu tình rộng lớn, phản đối Nhật Bản ở nhiều quốc gia láng giềng, kể cả Trung Quốc, nhắm vào việc Nhật Bản cố gắng trở thành thành viên của Hội Đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Tôi nghĩ là những phản ứng mạnh từ các dân tộc Á Châu phải khiến cho chính phủ Nhật hãy suy nghĩ kỹ lại vấn đề'.

Một nhóm biểu tình trước lãnh sự quán Nhật ở Hong Kong mang khẩu hiệu 'Lật đổ chủ nghĩa quân phiệt Nhật'

Theo những cuộc biểu tình vào lúc cuối tuần chống lại Nhật Bản ở Trung Quốc, lời tuyên bố này cho thấy một sự xuống dốc hơn nữa trong quan hệ giữa hai nước lân bang và cũng là hai đối thủ.

Sách giáo khoa gây tranh cãi

Sự căng thẳng mới nhất này đã bùng nổ vì mới đây lại có thêm những cuộc bàn cãi về việc cải tổ Liên Hiệp Quốc và về những cuốn sách giáo khoa của Nhật mà những người chỉ trích nói là đã lờ đi những hành động tàn ác của Nhật trong thời kỳ Thế Chiến II.

Nhưng đằng sau tất cả là sự cạnh tranh dành quyền bá chủ vùng. Cả Nhật Bản lẫn Trung Quốc đều cáo buộc nhau là ngày càng có những hành động hung hăng về cả quân sự lẫn ngoại giao.

Nhật Bản cần phải đối diện trực tiếp với lịch sử   Thủ tướng Ôn Gia Bảo

Thủ tướng Trung Quốc còn nói "Chỉ có quốc gia nào biết tôn trọng lịch sử, chịu trách nhiệm toàn bộ cho quá khứ lịch sử của mình và chiếm được lòng tin của dân chúng châu Á và thế giới thì mới có thể nhận lãnh trách nhiệm cao hơn trong cộng đồng quốc tế'.

Câu nói này nhắc đến ý muốn của Nhật Bản mong có được một ghế thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.