Brian Williams trở lại Việt Nam để xem những đổi thay ở đây

Kể từ đó, ông quay lại Việt Nam vào các năm 1985, 1995, 2000 để viết về những thay đổi tại đây.

Trong năm nay, ông trở lại Việt Nam để xem những đổi thay ở đất nước này. Dưới đây là trích dịch bài viết của ông cho Reuters ra hôm nay:

30 năm trước, những người Cộng sản VN đã giành chiến thắng trong cuộc chiến với Hoa Kỳ và các đồng minh để thống nhất đất nước.

Vào lúc sắp diễn ra lễ kỷ niệm 30 năm kết thúc điều mà người VN gọi là 'kháng chiến chống Mỹ', lãnh đạo đất nước này nay gần như có thể nói họ cũng đã thắng lợi trong hòa bình.

Trong các lần tôi thăm trước đây năm 1985, 1995 và 2000, chiến tranh luôn có vẻ vẫn hiện diện.

Không còn như thế nữa.

Các biển quảng cáo ở xa lộ, đô thị quảng bá các doanh nghiệp, dự án mới, hàng hóa - chứ không chỉ nói về các thành tựu và khẩu hiệu thời chiến.

Vậy Việt Nam có còn là một nhà nước cộng sản đầy bí mật hay không?

Có lẽ từ 'cai trị bởi người cộng sản' là sự mô tả thích hợp hơn vì mọi người VN tôi gặp đều có kế hoạch làm giàu nhanh chóng và sẵn sàng nói chuyện.

Bộ máy quan liêu vẫn còn, cộng thêm các quy định kinh doanh lạc hậu và nhiều điều luật cần bãi bỏ trước khi VN có thể tự gọi mình là một xã hội cởi mở.

Truyền thông vẫn bị kiểm soát chặt chẽ và với một phóng viên nước ngoài đến thăm, anh ta cần xin phép liên tục để được đi lại và phỏng vấn. Nó khiến tôi ước gì mình đến đây chỉ như một du khách để có thể lang thang tự do hơn.

Các nhà ngoại giao Mỹ và châu Âu nói VN vẫn còn phải làm nhiều điều quanh vấn đề tự do ngôn luận, tự do tôn giáo và minh bạch trong mọi lĩnh vực.

Nhưng các nông dân nay có thể sở hữu đất đai, ngư dân sở hữu tàu bè. Các ngôi nhà ba phòng ngủ hiện đại như một ngôi nhà ở châu Âu được mua ngay tức thì khi xuất hiện trên thị trường với giá gần nửa triệu đôla.

Các chuyến bay hàng ngày đến Singapore, Bangkok và các thành phố châu Á gần đó đầy khách - không chỉ là các viên chức, doanh gia mà là những người VN bình thường đi shopping.

Quân đội VN đang bước vào thị trường mobile phone và có cả một website quảng cáo các doanh nghiệp của họ như xây dựng.

Khi lễ kỷ niệm sắp diễn ra vào thứ Bảy tuần sau, có lẽ một biển báo tại cửa tiệm ở TP. HCM tóm tắt được không khí cái mới và cũ, tư bản và cộng sản sống chung với nhau tại đây.

Biển báo tại cửa hàng này ghi rằng: "Quần áo giảm giá 30% trong ngày 30-4."

..................................................................................

Bình Minh, Hà Nội
Phóng viên này chưa nhìn thấy hết vấn đề. Cái thay đổi quan trọng nhất là trong tâm trí. Ông là người nước ngoài, ông chỉ nhìn thấy sự thay đổi bên ngoài. Con người VN ngày nay thực tế hơn, khôn ngoan hơn và giầu có hơn.

Điều quan trọng nhất là lạc quan hơn. Thử hỏi một người VN bất kỳ xem, có ai nghĩ rằng cuộc sống trong một vài năm tới sẽ tồi đi không. Khắp mọi nơi mọi người đều bận rộn lao vào một việc gì đó. Cuộc sống tuy hơi vất vả và căng thẳng, nhưng cũng vui....

Phong, Houston
Sự quan sát của Brian Williams có nhiều điều đúng nhưng vẫn còn thiếu vì ông không được "tự do lang thang" để có thể lấy tin tức trung thực hơn. Ngay cả khi tôi giả sử ông có quyền tự do lang thang thì những gì ông nghe được khi phỏng vấn một người dân cũng không trung thực 100%. Cho tiền tôi cũng không dám nói một câu có tính chất chống đối nhà nước với các phóng viên trong và ngoài nước vì người phóng viên thì đâu có sao ngoài việc bực mình một chút khi vào VN, còn chúng tôi sẽ phải sinh sống ở đó suốt đời.

Những gì ông thấy là kết quả của những gì tôi được học ở một vị Thầy dạy về kinh tế chính trị trong Đại Học tại VN (hy vọng ông còn được tiếp tục dạy học sau này): nhà nước phải đổi mới để tồn tại vì không đổi mới thì có thể bị lật đổ vì kẻ thù ngày nay sử dụng cả kinh tế làm vũ khí trong "diễn biến hoà bình".

Ông Brian thấy nhà cửa với gía gần nửa triệu đô la được mua ngay bằng tiền mặt, ông có nghĩ là người dân VN trong nước đang giàu có hơn những người Việt ngoài nước như ở Mỹ hay Canada không? Chắc chắn là không.

Vậy thì Việt Nam còn là một nhà nước cộng sản đầy bí mật hay không? Vẫn còn đấy nhưng với một mặt nạ mới nhưng với mặt nạ mới này thì người dân cũng được nới rộng dân chủ hơn một chút, được cá nhân hơn với kinh tế nửa tư bản nửa XHCN. Nếu áp lực về sự tụt hậu giảm đi, khả năng bị lật đổ biến mất thì ... coi chừng mọi việc sẽ quay lại hướng đi trước đây.