Dinh Độc lập bây giờ là một di tích lịch sử thu hút nhiều du khách

Dấu hiệu đầu tiên về sự sụp đổ gần kề của chính quyền miền Nam trong ngày 30 tháng Tư chính là khi Chuẩn tướng Nguyễn Hữu Hạnh, nguyên phụ tá Tổng tham mưu trưởng quân lực Việt Nam Cộng hòa lên đài phát thanh kêu gọi binh sĩ ngưng nổ súng.

Nhưng không phải tất cả các binh sĩ Việt Nam Cộng hòa đều nghe theo lời kêu gọi này.

10h45 ngày 30/4/1975 xe tăng mang số hiệu 843 của quân giải phóng thuộc Ðại đội 4, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn xe tăng 230, Quân đoàn 2 dẫn đầu đội hình đã húc nghiêng cổng phụ của Dinh Ðộc lập.

Quyết liệt nhất là khi địch chặn ở cầu Sài Gòn, bắn cháy của chúng tôi hai xe tăng. Đồng chí tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn dẫn đầu đội hình mở cửa nắp xe, đứng lên quan sát chỉ huy để tiêu diệt các mục tiêu thì bị bắn. Đồng chí ấy đã hy sinh.

Tướng Bùi Quang Thận của Việt Nam ngày đó mang quân hàm Trung úy và là Đại đội trưởng chỉ huy xe tăng 843 tiến vào Dinh Độc lập và đã hạ lá cờ của Việt Nam Cộng hòa để thay bằng lá cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam.

Tướng Thận năm nay 75 tuổi nói với đài BBC về chặng cuối tiến tới dinh Độc lập:

''Quyết liệt nhất là khi địch chặn ở cầu Sài Gòn, bắn cháy của chúng tôi hai xe tăng. Đồng chí tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn dẫn đầu đội hình mở cửa nắp xe, đứng lên quan sát chỉ huy để tiêu diệt các mục tiêu thì bị bắn. Đồng chí ấy đã hy sinh.''

''Chúng tôi phải cử đồng chí khác lên thay và đã diệt được hai xe tăng ở phía bên Tây cầu và tiến vào Sài Gòn. Đó là thời điểm khó khăn nhất.''

"Nhìn Dinh Độc lập thấy địch không chống cự thì xe 843 húc vào cổng phụ bên trái, cổng không đổ thì xe 390 húc vào cổng chính, lúc đó cổng chính bị sập và hai xe lọt được vào trong dinh".

Dấu chấm cuối cùng

Và chỉ ít lâu sau khi xe tăng miền Bắc tiến vào dinh Độc lập, Tướng Dương Văn Minh, vị Tổng thống thứ ba trong vòng 10 ngày cuối cùng của Việt Nam Cộng hòa đã đọc tuyên bố đầu hàng.

Ông Minh tuyên bố: ''Ngày hôm nay, đại diện cho các anh em có mặt tại đây, tôi nhiệt liệt hoan nghênh sự thành công của chính phủ cách mạng trong công cuộc vãn hồi hòa bình cho đất nước.''

Riêng cá nhân tôi, hôm nay tôi rất hân hoan khi được 60 tuổi trở thành công dân của nước Việt Nam độc lập.   Cố Tổng thống Dương Văn Minh

''Với kỷ nguyên mới này tôi mong rằng tất cả các anh em tại đây cũng như các tầng lớp đồng bào sẽ có dịp đóng góp tích cực cho công cuộc xây dựng đất nước.''

''Riêng cá nhân tôi, hôm nay tôi rất hân hoan khi được 60 tuổi trở thành công dân của nước Việt Nam độc lập.''

Một trong những đại diện đầu tiên của miền Bắc có mặt tại dinh Độc lập và tại cuộc gặp với Tướng Minh và nội các Sài Gòn là Đại tá Bùi Tín hiện sống tại Pháp.

Ông Bùi Tín nhớ lại ngày 30 tháng Tư cách đây 30 năm: ''Có thể nói một mặt thì là ngày sung sướng, vui lắm thế nhưng một mặt cũng là ngày mệt mỏi vô cùng, sau mấy tuần lễ ở mặt trận, vừa đói, vừa mất ngủ, đường thì xấu, xóc cho nên mỏi mệt vô cùng, nhưng cũng rất là phấn chấn.''

Ông Tín cũng nói với đài BBC về việc ông đã bất đăc dĩ trở thành người tiếp nhận sự đầu hàng của Tướng Dương Văn Minh sau khi các đại diện của miền Bắc chưa vào kịp mà nội các của ông Minh chờ cũng đã lâu.

''Lúc trưa đó thì nội các của ông Dương Văn Minh có cả phó tổng thống là ông Huyền, có cả Thủ tướng là ông Vũ Văn Mẫu, có tướng Hạnh, tướng Có đều có mặt ở tầng hai của dinh Độc lập để chờ chuyển giao chính quyền cho quân đội vào.''

''... Sau đó hai vị trung tá nữa, một vị là Trưởng ban Bảo vệ của Quân đoàn 2, lại vào bảo là chờ mãi, 40 phút rồi mà chưa có ông tướng nào vào cả, thế thì anh là đại tá thì anh vào đi.''

''...Tôi vào thì thấy tất cả các vị đứng dậy, thì ông Dương Văn Minh tôi nhận ra ngay, người to cao, ông ấy mặc áo cộc tay, bước tới một bước và chắp tay... bảo là chúng tôi chờ qúy ông từ sáng để chuyển giao chính quyền.''

Lúc đấy đột nhiên tôi trả lời ngay 'chính quyền của các ông đã bị sụp đổ do cái tấn công của chúng tôi rồi, các ông không còn chính quyền ở trong nay nữa đâu và không thể giao cái gì không có trong tay.

''Lúc đấy đột nhiên tôi trả lời ngay 'chính quyền của các ông đã bị sụp đổ do cái tấn công của chúng tôi rồi, các ông không còn chính quyền ở trong nay nữa đâu và không thể giao cái gì không có trong tay.''

''Tôi thấy ông Dương Văn Minh cúi đầu xuống rất là buồn, cả ông Mẫu, cả ông Huyền, tất cả đều cúi đầu xuống rất buồn.''

''Tôi mới động viên, ... tự nhiên tôi mới nghĩ ra một câu gần như để làm cho người ta trấn tĩnh. Tôi bảo 'hôm nay là ngày vui của tất cả người Việt Nam chúng ta. Nếu các ông là người có tinh thần dân tộc thì các ông cũng có thể coi ngày này là ngày rất vui vì cuộc chiến tranh kéo dài cũng kết thúc.''

''Tiện đó tôi cũng nói thêm 'theo tôi tất cả người Việt Nam chúng ta đều thắng, chỉ có người Mỹ là thua thôi'. Lúc bấy giờ tôi để ý thấy ông Vũ Văn Mẫu mỉm cười.''