Ông Koizumi đến thăm đền Yasukuni mỗi năm

Việc Phó thủ tướng Trung Quốc Ngô Nghi huỷ bỏ cuộc gặp với thủ tướng Nhật Junichiro Koizumi tại Tokyo hôm Thứ Hai đã toát lên quan hệ gay gắt từ mấy tuần qua giữa hai quốc gia.

Chính phủ Trung Quốc nói họ không hài lòng về những nhận xét của các lãnh tụ Nhật Bản trong chuyến viếng thăm 8 ngày của bà Ngô, liên quan tới đền thờ Yasukuni.

Đây là nơi mà các nhà chỉ trích nói là chốn ca ngợi chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản trước đây.

Ông thủ tướng Nhật Bản Junichiro Koizumi nói với giới phóng viên rằng việc gặp gỡ sẽ giúp hai bên hiểu biết lẫn nhau, và ông không phải là người huỷ bỏ. Ông nói hai bên đều có chuyện cần nói với bên kia.

Bắc Kinh từ lâu đã giận dữ về việc hàng năm ông Koizumi đều tới đền thờ anh hùng chiến tranh tại Tokyo, nói làm vậy là phớt lờ tâm trạng của người Trung Quốc.

Hãng Tân Hoa Xã của chính quyền Trung Quốc đã chỉ trích ông Koizumi về cái mà hãng gọi là việc ông không nhận thấy việc nên ngưng tới thăm đền thờ.

Trả lời cho câu hỏi về lý do thực sự khiến bà Phó thủ tướng Ngô Nghi huỷ bỏ cuộc họp với ông thủ tướng Nhật, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Khổng Tuyền nói:

"Thứ nhất, chính phủ Trung Quốc đánh giá cao tầm quan trọng của quan hệ Trung - Nhật, và chúng tôi đã nỗ lực không ngừng nhằm cải thiện và phát triển quan hệ này. Điều này đã được chứng minh đầy đủ qua chuyến viếng thăm của bà phó thủ tướng Ngô Nghi tới Nhật Bản."

"Tuy nhiên, chúng tôi rất lấy làm tiếc là trong khi bà Ngô có chuyến đi tới Nhật thì các lãnh tụ Nhật Bản đã tiếp tục có những nhận xét không có lợi cho việc cải thiện quan hệ Trung - Nhật, và Trung Quốc rất không hài lòng với những nhận xét đó."

"Chúng tôi thành tâm mong muốn là hai bên có thể có những nỗ lực chung để năm sáng kiến mà Chủ tịch Hồ Cẩm Đào của Trung Quốc đưa ra tại Jakarta có thể được thực thi, và quan hệ Trung - Nhật có thể phát triển một cách lành mạnh, ổn định."

Chuyến đi của bà Ngô Nghi là chuyến đi cao cấp đầu tiên của Trung Quốc tới Nhật trong thời gian hơn một năm qua. Đây là một phần trong các nỗ lực nhằm giải quyết ổn thoả quan hệ sóng gió giữa hai bên sau các vụ bạo động bài Nhật tại Trung Quốc.

Làn sóng phản đối liên quan tới sự hiếu chiến của Nhật hồi Đại Chiến Thế Giới lần thứ hai và sự phản đối của Bắc Kinh trước chuyện Nhật muốn kiếm một ghế thường trực trong Hội Đồng Bảo An Liên Hợp Quốc.

Nằm dưới những mâu thuẫn này còn là sự cạnh tranh từ lâu nay giữa hai cường quốc về vai trò kinh tế và chính trị tại Á Châu.