Đây là chuyến thăm Mỹ đầu tiên của một thủ tướng Việt Nam sau 30 năm

Trong cuộc phỏng vấn với hãng thông tấn Hoa Kỳ Associated Press hôm thứ Sáu, một ngày trước khi lên đường trong chuyến thăm tới Seattle, Washington, New York và Boston, ông Khải nói: ''Chúng tôi cũng sẵn sàng trao đổi với phía Hoa Kỳ những vấn đề dân chủ, nhân quyền, tôn giáo và dân tộc để có dịp chúng tôi nói lên những thành quả có thể nói rất to lớn Việt Nam chúng tôi đạt được trong những năm vừ­a qua.''

Ông Khải cũng nói chuyến thăm của ông chứng tỏ hai bên đã khép lại quá khứ.

''Sự hiện diện của tôi tại Hoa Kỳ cho thấy chúng tôi đã bỏ qúa khứ lại phía sau.''

'Thời điểm thuận lợi'

Chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Phan Văn Khải từ ngày 19 tới 25 tháng Sáu là chuyến thăm đầu tiên của một thủ tướng Việt Nam kể từ khi cuộc chiến kết thúc cách đây tròn 30 năm.

Ông Khải, năm nay 71 tuổi và là kinh tế gia được đào tạo tại Liên Xô cũ nói với AP rằng những cải cách kinh tế và xã hội ở Việt Nam cùng với sự gia tăng hợp tác ngoại giao, quốc phòng và thương mại với Hoa Kỳ đã tạo ra thời điểm thích hợp nhất cho chuyến thăm.

Trong mười năm qua, kể từ khi Hoa Kỳ và Việt Nam bình thường hóa quan hệ ngoại giao vào năm 1995, buôn bán hai chiều giữa hai nước đã tăng từ mức không đáng kể lên tới 6,4 tỷ đô la Mỹ như hiện nay.

Các tàu của Hải quân Hoa Kỳ cũng đã tới Việt Nam và hai bên đã có những chuyến thăm qua lại của các Bộ trưởng Quốc phòng.

Ông Khải nói Việt Nam muốn đạt được thỏa thuận song phương với Hoa Kỳ về việc Việt Nam gia nhập WTO 'càng sớm càng tốt'.

''Trong chuyến thăm này mà chưa kết thúc được thì chúng tôi nghĩ rằng Tổng thống Hoa Kỳ và phía Hoa Kỳ cũng sẽ ủng hộ Việt Nam gia nhập WTO trong một thời gian sớm nhất.

Bộ phận không tách rời

Trước chuyến thăm của ông Khải đã có nhiều tiếng nói phản đối và các lời kêu gọi biểu tình chống lại chuyến thăm này.

Giáo sư Đoàn Viết Hoạt, nhà hoạt động nhân quyền có tiếng hiện sống ở Virginia, Hoa Kỳ nói rằng Tổng thống Bush phải tính tới 'tính không đại diện' của ông Khải trong một chế độ 'Đảng cử dân bầu' ở Việt Nam.

Trong cuộc phỏng vấn với AP, ông Khải nói người Việt Nam ở Hoa Kỳ là một phần của dân tộc Việt Nam.

''Nhà nước Việt Nam luôn luôn coi đồng bào Việt Nam định cư ở nước ngoài là một bộ phận không thể tách rời, một nguồn lực của dân tộc Việt Nam.''

Nhưng những tin tức về chuyện phá bỏ bia tưởng niệm hàng trăm ngàn người Việt Nam bỏ mạng trên biển khi ra đi sau năm 1975 tại Malaysia và Indonesia, được cho là dưới sức ép của Việt Nam sẽ không làm cho chuyến thăm của ông Khải thêm dễ dàng.

Hiện chưa rõ đây là hành động được các nhà lãnh đạo Việt Nam phê chuẩn hay của các cấp ngoại giao thấp hơn.