Ông Lâm Bưu được phong Nguyên soái năm 1955

Theo báo China Daily bản tiếng Anh hôm 18.07 vừa qua, hình ảnh ông Lâm Bưu được đưa vào Bảo tàng Quân sự Trung Hoa ở Bắc Kinh.

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân Giải phóng Nhân dân, người ta phục hồi ông với tư cách là một trong 10 nhà lãnh đạo quân sự kiệt xuất của nước Trung Quốc cộng sản.

Các nhà quan sát Phương Tây đánh giá rằng sự kiện này có thể nằm trong một chiều hướng xét lại lịch sử của đảng Cộng sản Trung Quốc, gồm cả việc nhìn nhận thiện cảm hơn về cố TBT Triệu Tử Dương.

Nhà bình luận Howard French trong bài gửi từ Trung Quốc về cho báo International Herald Tribue cho biết có những sử gia Trung Quốc nay nhận thức rằng ngành sử không thể nào chỉ phục vụ cho mục tiêu chính trị nhất thời.

Bị chết (giết?) dưới thời Mao nhưng tên tuổi ông Lâm vẫn bị bôi nhọ nhiều năm sau đó.

Nếu ta có thể bàn về Lâm Bưu thì cũng có thể bàn cả về Triệu Tử Dương'   Sử gia Đỗ Đức Chính

Thậm chí tới năm 1981, năm năm sau khi ông Mao đã qua đời, Tòa án Tối cao Trung Quốc vẫn kết tội hồn ma Lâm Bưu là ‘kẻ phản cách mạng’.

Cho đến gần đây, người ta mới tìm cách nhìn lại vị trí của ông Lâm Bưu.

Nay thì như ông Đỗ Đạo Chính, chủ nhiệm tạp chí danh tiếng Viêm Hoàng Xuân Thu ở Trung Quốc, người ta 'có thể bàn về Lâm Bưu thì cũng có thể bàn cả về Triệu Tử Dương'.

Viêm Hoàng Xuân Thu gần đây đăng bài nói về thời kỳ lãnh đạo của Triệu Tử Dương và cho rằng thời đó tham nhũng ít hơn giai đoạn sau khi ông Triệu bị hạ bệ.

Ông Đỗ còn cho rằng cả ông Lâm và ông Triệu đều là những đảng viên, nên chuyện bàn đúng sai về họ phải được diễn ra bình thường.

Lên voi xuống địa ngục

	Lâm Bưu và Mao Trạch Đông trên tranh cổ động Trung Quốc thời Cách mạng Văn hóa

Tốt nghiệp trường Hoàng Phố nổi tiếng, ông được Chu Ân Lai quý mến và nâng đỡ.

Được phong Nguyên soái năm 1955 và thường xuất hiện cạnh Mao Trạch Đông như nhân vật số hai trong quân đội, ông được coi như “thái tử” của chế độ và nắm quyền lực cao hơn cả Chủ tịch Lưu Thiếu Kỳ.

Ông cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc cùng Mao tung ra cuộc Cách mạng Văn hóa tàn khốc.

Các bưu ảnh Trung Quốc thời kỳ đó thường có hình Mao Trạch Đông và Lâm Bưu bên nhau.

Năm 1971, Lâm Bưu bị tử nạn trong một vụ tai nạn phi cơ ở Nội Mông, mà theo tờ China Daily, sau khi ‘bị cáo buộc tham gia vào một âm mưu ám sát’.

Kể từ đó, dù không bị tước hàm Nguyên soát sau khi chết, ông không được bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc nhắc đến một cách chính thức.

Tuy thế, nhà báo này cũng trích sử gia Philip Short, một chuyên gia về Mao, nói rằng trên thực tế, ông Lâm Bưu không phải là một nhà chiến lược quân sự lỗi lạc như người ta ca ngợi hồi lập quốc và cũng không phải là một tên đại phản loạn tim đen như tuyên truyền của thời Mao sau này.

Ông Lâm Bưu không phải là thiên tài quân sự mà cũng không phải là kẻ rất xấu   Philip Short

Theo ông Short, Lâm Bưu thậm chí có thể còn không biết gì về 'âm mưu ám sát Mao', điều đã khiến ông bị loại trừ khỏi bộ máy quyền lực.

Nay người ta vẫn còn tìm hiểu vì sao Mao muốn loại trừ Lâm Bưu.

China Daily chỉ nói ngắn gọn về bí ẩn này bằng câu rằng hai người đã có ‘những quan điểm chính trị khác biệt dẫn tới chia rẽ’.

Còn hai tác giả Jung Chang và Jon Halliday trong cuốn ‘Mao: The Untold Story ‘(2005) thì giải thích rằng dù ca ngợi Mao công khai, ông Lâm không hề ngưỡng mộ ông Mao, thậm chí có lúc còn coi thường.

Vẫn theo nguồn này, ông Lâm từng nói với vợ, bà Diệp Quần, về nhu cầu phải ủng hộ Mao vì mục tiêu cá nhân vì ông muốn đi vào lịch sử như ‘Engels cạnh Marx, Stalin cạnh Lenin, và Tưởng Giới Thạch bên Tôn Dật Tiên’.

Nhìn chung, các sử gia Phương Tây cho rằng lịch sử Trung Quốc thời cộng sản vẫn còn là một khu vực nhiều vùng tranh tối tranh sáng dù đã và đang có những nỗ lực điều chỉnh các sự kiện từng bị chính trị hóa.