Việt Nam đang cần sử dụng tốt người có khả năng

Dự thảo đề án "Một số chính sách sử dụng và trọng dụng cán bộ KHCN, giai đoạn 2006-2010” của Bộ Khoa học - Công nghệ và Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật VN được giới thiệu tại buổi hội thảo lấy ý kiến đóng góp xây dựng đề án ở Hà Nội.

Theo dự thảo đề án, các nhà khoa học đó cũng được quyết định mời các nhà khoa học trong và ngoài nước, nghiên cứu sinh... tham gia thực hiện nhiệm vụ và trả lương theo hợp đồng tương xứng với công việc được giao.

Dự thảo cũng nói sẽ có cơ chế đặc biệt đối với các nhà khoa học trẻ xuất sắc được giao nhiệm vụ ươm tạo công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp tại các trường đại học, viện nghiên cứu và phát triển trọng điểm.

Tuy nhiên tại buổi hội thảo, vẫn có nhiều ý kiến chưa thống nhất về nhiều nội dung trong đề án.

Nhiều nhà khoa học thừa nhận một vướng mắc hiện nay của Việt Nam vẫn là việc tìm kiếm và trọng dụng người tài.

GS- Viện sĩ Vũ Tuyên Hoàng được dẫn lời nói rằng Việt Nam "mắc nhược điểm rất đáng trách là đố kỵ."

Theo ông, "nhiều cuộc hội thảo như thế này đã được tổ chức, nhưng xong hội thảo là ai lại về nhà nấy, người có trách nhiệm chẳng thay đổi gì."

Câu hỏi thế nào là người tài cũng được bàn luận.

Mấy năm gần đây, Việt Nam chứng kiến tình trạng 'nhà nhà người người' cố gắng đạt được bằng cấp, học vị cao, thậm chí thông qua cả nhiều phương thức tiêu cực.

Và mặc dù có thực tế lạm phát bằng cấp, nhưng một thực tế khác là các nghiên cứu sáng tạo gắn với cuộc sống vẫn rất ít.

Một câu hỏi đặt ra là liệu chính sách trọng dụng nhân tài sẽ tiến hành thế nào để có thực chất, tránh tình trạng "bình mới rượu cũ”.

Dự kiến đề án sẽ được trình Thủ tướng Việt Nam để phê duyệt trong năm nay.

........................................................................

Mạnh Cường, Hà Nội
Bác Ngô Việt thiếu thông tin về Việt Nam rồi, bây giờ Việt Nam rất khuyến khích Việt kiều trở về xây dựng đất nước. Chuyện lý lịch theo cộng sản hay tư bản cũng không bị phân biệt đâu.

DVM, Hà Nội
Vấn đề sử dụng người tài ở Việt Nam còn nhiều điều bàn cãi, nhưng tôi xin phép được nói gọn lại như sau: Việc đầu tiên, mà chính phủ phải xem việc thu hút người tài như một cách thức huy động phần sức mạnh rất lớn mà đã từ lâu do nhiều lý do (như một trong các lý do mà các bạn trên diễn đàn này nói) chính phủ chưa biết tận dụng và tập hợp. Việc không thu hút được người tài là một tổn thất phải nói là không nhỏ.

Ở thời kỳ nào, ở thời đại nào, hiền tài cũng là nguyên khí của quốc gia. Dân tộc Việt Nam, tồn tại và đứng vững như ngày nay cũng nhờ vào nền văn hiến được khẳng định qua các thời kỳ mà trung tâm vẫn là yếu tố CON NGƯỜI.

Do yếu tố lịch sử, và hệ tư tưởng sai lầm thời gian vừa qua mà người tài thực sự hoặc là sử dụng không đúng chỗ, hoặc là họ bỏ nước ra đi, hoặc thành tài thì họ không tìm về với Đất nước, hoặc là họ thu mình ở ẩn giữa lòng chế độ.

Cũng cần nhắc lại một thực tế là thời kỳ ông Hồ Chí Minh, còn có nhiều người tài chung tay chiến đấu và xây dựng một nước Việt Nam non trẻ kháng chiến chống thực dân Pháp và dựng xây Đất nước sau đó, những người này về sau có đóng góp rất nhiều cho kháng chiến và dựng xây đất nước như ông Trần Đại Nghĩa, ông Đặng Văn Ngữ, ông Lương Đình Của,...

Ngày nay thì ai cũng thấy hậu quả của chính sách và hệ quả tư tưởng đã không còn lôi kéo và tập hợp nhiều được người tài và có nhân cách toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân, phục vụ chính phủ được nữa.

Môi trường làm việc xơ cứng, tiêu cực không phải là môi trường nảy nở và thu hút nhân tài. Môi trường làm việc ở Việt Nam hầu như không có quyền tự chủ, thiếu sáng tạo. Làm việc gì cũng phải XIN, nói lời gì cũng phải HỎI, và phải được CHO PHÉP của những thế lực cầm quyền mới được làm.

Người tài nếu thành công thì không được đãi ngộ, nhưng thất bại thì lãnh đủ.

Để nói lên đầy đủ các yếu tố thua thiệt của Việt Nam hiện nay (mất đi một nửa sức mạnh dân tộc) so với các dân tộc khác trong khu vực là sản phẩm của Việt Nam chỉ ‘có lượng mà chưa có chất’ thì các bạn thấy yếu tố con người quan trọng như thế nào trong kỷ nguyên hội nhập toàn cầu. Việt Nam bán sản phẩm thô và dùng tiền để mua sản phẩm tinh của người thì mãi mãi vẫn nghèo.

Vậy làm thế nào để thu hút được người tài đức cho Đất nước đây? đó là một câu hỏi không hề đơn giản như cơ chế sử dụng nhân lực hiện tại của hệ thống chính trị Việt Nam hiện tại. Đất nước ta có lịch sử biết trọng người tài hàng nghìn năm.

Vậy tại sao ngày nay, trong thời đại văn minh, ở thế kỷ 21 này người tài phục vụ Đất nước lại khan hiếm đến vậy?

Ở bài viết ngắn này, tôi chỉ nêu lên một vài trăn trở để nhằm thu hút người tài đức cho Đất nước, với lại chỉ là ý kiến cá nhân chỉ dùng tham khảo và trao đổi thêm.

Điều thứ nhất: Cơ chế sử dụng nhân lực của Việt Nam phải thay đổi, nhưng để thay đổi cả hệ thống mà Đảng Cộng Sản Việt Nam xây dựng lên 60 năm nay là không thể ngày một này hai. Cơ chế sử dụng nhân lực có thể ví như mảnh đất để gieo trồng cây trái.

Nếu mảnh đất kia đã lỡ trồng những loại cây trái theo chủ ý của người trồng (ĐCSVN) mà không nỡ phá bỏ, đi trồng chen cây tốt(ngườì tài) vào khu “vườn tạp” đó thì sớm muộn cây tốt cũng bị thoái hóa và biến chất.

Vậy thì phải chăng Đảng Cộng Sản Việt Nam nên chọn một mảnh đất khác, mới hoàn toàn, và cách ly để trồng cây mới, để cho họ tự chủ, họ tự do thể hiện tài năng mà không phải chịu một sự ràng buộc cũ kỹ nào, họ được tự chủ về tài chính, tự chủ về trả lương, tự! chủ về thu nhập, tự chủ tuyển dụng và làm việc theo Pháp luật của Việt Nam, họ không chịu sự áp đặt của trên, họ tự do sáng tạo và nghiên cứu.

Chính phủ là khách hàng trung thành của họ và là người thu thuế trên các lợi tức của họ tùy theo thời kỳ, như vậy chính phủ được lợi kép, đa lợi.

Điều thứ hai: Thay đổi cả hệ thống hiện nay là điều khó, không nói là không thể được hoặc làm lại là tổn thất không nhỏ, nhưng phải dũng cảm cải tạo các “nút cổ chai” trong hệ thống, dũng cảm ‘giải tỏa’ những người cản trở do năng lực kém, sức ỳ lớn.

Phải đền bù tương xứng cho những người bị “giải tỏa”, biết rằng việc này là tốn kém, nhưng tính về đại cục sẽ giúp cho xã hội phát triển thông suốt hơn và tăng trưởng theo chiều hướng lành mạnh.

Việc đề bạt cất nhắc phải dựa vào tiêu chí tài năng và nhân cách.

Việc này đụng chạm đến nhiều lợi ích tế nhị, như là đụng chạm đến những người có công, những người có “ô dù”... Nhưng chả nhẽ chúng ta cứ phải chấp nhận một hiện tượng như vậy cản trở Đất nước cất cánh chăng?

Điều thứ ba: Thay đổi cách tuyển dụng như hiện nay, không thể cơ cấu cán bộ theo sự sắp xếp của cấp trên như một việc cha truyền con nối được.

Việc đề bạt cất nhắc phải dựa vào tiêu chí tài năng và nhân cách chứ không phải phân bổ hay phân phối hàng hóa như thời bao cấp được.

Tư duy sử dụng người tài đức cũng nên đổi mới triệt để. Sử dụng người phải để họ được làm việc đúng với năng lực và có QUYỀN ở vị trí công tác của họ, phát huy năng lực của họ mà không nhất thiết phải vào Đảng như hiện nay.

Điều thứ tư: Chính sách đãi ngộ người tài không phải hoàn toàn phụ thuộc vào tiền lương, mà nhiều yếu tố khác. Ngày trước, người tài về theo ông Hồ Chí Minh, đâu có phải vì chính phủ khi đó hứa hẹn một cuộc sống tốt mà họ về theo đâu.

Nhiều người tài có những ham muốn mà người thường không ngờ tới, đó là CỐNG HIẾN và vì dân tộc Việt Nam.

Nhưng cùng làm việc với những người đố kỵ, bất tài nhưng được bao che nâng đỡ là họ không muốn. Những người tài là vừa tài năng trong chuyên môn của họ, đồng thời cũng rất tài trong cách thức điều hành và sửa dụng nhân lực dưới quyền.

Những người tài không thể điều hành được nhân lực dưới quyền do các thế lực khác can thiệp thô bạo thì chỉ còn mỗi nước lại RA ĐI. Nói như thế không có nghĩa là người tài không cần lương, mà phải thấy rõ sự công bằng trong cách trả công và đãi ngộ.

Điều thứ năm: Ai cũng có cuộc sống riêng tư và các mối quan tâm khác.

Đừng để những điều “chướng tai gai mắt” làm ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt của họ. ‘Môi trường’ xung quanh phải trong lành thì cây ngọt mới có cơ hội ‘đâm hoa kết trái’. Muốn cho xã hội phát triển, thu hút được người hiền tài, dân sinh phát triển bền vững thì Đảng Cộng Sản Việt Nam phải dũng cảm thay đổi nhiều thứ, kể cả chấp nhận đa nguyên cho nền chính trị hiện nay trong một tương lai gần.

Ngô Việt, Canada
Tôi thấy là ở Việt Nam ta có nhược điểm lớn là đố kỵ. Thí dụ, với chủ nghĩa lý lịch, người dù có tài cũng khó có môi trường mà phát triển. Họ cũng không có quyền lực để phát huy khả năng.

Tôi ở Canada muốn về giúp một thời gian, nhưng băn khoăn liệu mình có bị nhìn với cặp mắt hồ nghi không. Liệu Hồng hơn Chuyên có còn là điều phổ biến?