ADB đã cho Việt Nam vay gần hai tỉ đôla trong 10 năm qua

Ông Ayumi Konishi là tân giám đốc của văn phòng trường trú của ADB tại Hà Nội, nơi đã cho Việt Nam vay gần hai tỷ đô la trong 10 năm qua.

Trả lời phỏng vấn của đài BBC, ông Ayumi Konishi nói chính phủ Việt Nam cần nhân cơ hội này làm mạnh tay hơn trong vấn đề điều tra.

Ayumi Konishi: Tôi không cho rằng tất cả PMU đều xấu. Cạnh đó tôi không tin rằng PMU 18 là trường hợp cá biệt.

Do vậy tôi cho rằng chính phủ nhân cơ hội này cần phải làm mạnh tay hơn, buộc các cơ quan này phải giải trình và minh bạch sổ sách thường xuyên. Liên quan đến cộng đồng các nước cấp viện tôi cho rằng từ nay trở đi họ cũng sẽ tăng cường việc giám sát các PMU sử dụng tiền như thế nào.

Nhìn chung, đây có thể là một tiến trình tốt, sau khi chính phủ thông qua bộ luật chống tham nhũng năm ngoái. Tôi không cho rằng đây chỉ là lời nói suông, mà sẽ đi kèm với hành động cụ thể để loại trừ tham nhũng.

BBC:Ông có lo ngại là trong những dự án có tiền của ADB, có thể tham nhũng kiểu như PMU18 đã xảy ra?

Trong quá khứ chúng tôi đã bày tỏ quan ngại đối với một vài dự án. Trong thực tế ADB đã thực hiện các vụ kiểm tra, hay thanh tra việc dùng tiền của ADB mua hàng hóa như thế nào. Cho đến nay chúng tôi chưa phát hiện ra điều gì sai trái, hay khuất tất trong việc thực hiện dự án và tôi có thể nói với ông rằng các dự án của ADB có thể nói là đã được thực hiện tốt.

Ông cũng biết ADB có chính sách không dung thứ bất cứ trường hợp tham nhũng nào và chúng tôi có cơ chế theo dõi khá chặt chẽ việc thực hiện dự án. Tôi có thể nói với ông là chúng tôi có cảm giác khá tự tin đối với các dự án của ADB tại VN trong lúc này.

BBC:Từng là quan chức của ADB có kinh nghiệm trong việc quản lý ngân khoản công, ông có kinh nghiệm gì dành cho Việt Nam nếu như nước này muốn xiết chặt kiểm soát việc thực hiện dự án của các PMU?

Chuyện thiết kế, hay thành lập một tổ chức là một việc, quan trọng hơn là đưa vào nó các cơ chế làm việc hữu hiệu để đảm bảo việc mua bán hàng hóa vật tư được thực hiện trong trạng thái minh bạch.

Ban điều hành cần phải là những người làm việc nghiêm túc, trong sạch, vì họ điều hành một cơ quan dùng tiền công , tiền vay mượn, cho nên phải có cơ chế kiểm soát các khoản tiền này đã được dùng như thế nào, theo tinh thần minh bạch, ngăn ngừa lạm quyền, và theo dõi được.

BBC:Ông có cho rằng Việt Nam nay có thái độ quá phụ thuộc vào các khoản cho vay ODA, trong khi không chịu đẩy mạnh dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài?

Cần phải nhấn mạnh đến thực tế này: Đối với một nước đang phát triển như Việt Nam, đặc biệt đối với chặng đường phát triển trong 5 năm hay 10 năm tới, và nhất là đối với chiến lược giảm nghèo tổng thể đã được chính phủ và các nhà cấp viện thông qua, nước này sẽ phải cần rất nhiều nguồn đầu tư. Các nguồn này có thể là đầu tư trực tiếp nước ngoài, hay vay mượn theo kiểu ODA.

Tất cả các khoản ODA mà VN hiện đang vay được cho là còn nhỏ so với nhu cầu cần đầu tư của nước này. Vậy theo tôi chính phủ nên theo đuổi hai mục tiêu, đó là họ cần phải tìm thêm các nguồn tài trợ qua kênh ODA, và cạnh đó cần phải cải thiện môi trường đầu tư ở trong nước để thu hút thêm FDI, tức đầu tư nước ngoài.

BBC:Ông có tin là khủng hoảng tại PMU18 sẽ làm thay đổi thái độ của các nhà tài trợ khi họ gặp nhau vào giữa năm nay hay không, và liệu vụ này có làm cho Việt Nam bị mất cam kết ODA hay không?

Tôi không thể nói thay cho các nhà tài trợ khác được, tôi không biết họ nghĩ như thế nào. Còn về công việc của ADB tại VN, tôi có thể nói rằng các dự án của ADB sẽ không bị ảnh hưởng bởi vụ PMU18.

Tôi sẽ tìm cách giải thích cho nhiều người biết rằng không phải cứ phát hiện ra sai trái tại một cơ quan là có nghĩa rằng xu hướng tham nhũng đang tăng lên. Vì như quý vị biết đó, xiết chặt kiểm soát, hay tăng cường hay điều tra, có khi quý vị lại phát hiện ra nhiều tham nhũng hơn. Và những vụ như PMU18 được lôi ra ánh sáng biết đâu lại là điều tốt , vì chính phủ đang đánh tham nhũng đấy chứ.

Điều chúng ta cần quan tâm ở đây là chính phủ cần điều tra vụ này đến nơi đến chốn trên tinh thần minh bạch và công bằng, và học kỹ những bài học của nó.