Lê Hải Viết từ Hà Nội

	Giáo sư Hải nói công việc chuẩn bị cho hội nghị Việt Nam học nhiều khi đòi hỏi làm thâu đêm

Được thủ tướng ký quyết định thành lập năm 2004, sau hội thảo lần hai, cơ quan nghiên cứu ngang cấp một trường đại học có nhiệm vụ đưa Việt Nam học “đi đúng vào quỹ đạo của sự phát triển”, như nội dung một tham luận của lãnh đạo viện, GSTS Nguyễn Quang Ngọc.

Ông cũng là trưởng ban thư ký Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ ba, sự kiện mà viện của ông được giao nhiệm vụ chuẩn bị về nội dung, mà một số ý kiến đánh giá là “quy mô vượt xa cả hai lần hội thảo trước”.

Tiếp tôi tại khu vực ban tổ chức hội thảo, GSTS Trương Quang Hải giới thiệu tập sách nghiên cứu “20 năm Việt Nam học theo định hướng liên ngành” cùng những nghiên cứu “chất lượng cao” của cơ sở khoa học được coi là đang định hướng cho ngành Việt Nam học ở Việt Nam.

Liên ngành

Chủ trương liên ngành trong nghiên cứu Việt Nam được giải thích là từ nhu cầu “cần phải có tiếng nói chung, rà soát lại từ chương trình đào tạo, nội dung giáo trình, nguồn nhân lực, liên kết không chỉ Việt Nam mà có thể hợp tác quốc tế trong đào tạo Việt Nam học”.

Nếu nhìn số lượng học giả nước ngoài để đánh giá hiệu quả hợp tác quốc tế, có thể thấy Nhật Bản dẫn đầu số lượng bài tham gia, nhiều gấp đôi nước thứ nhì là Mỹ và gấp ba nước thứ ba là Nga; số báo cáo nước ngoài chiếm một phần ba tổng số báo cáo tham gia hội thảo lần này.

Nhưng chủ trương liên ngành lại không thấy thể hiện qua cơ cấu tổ chức, vì các tiểu ban vẫn chia theo phân ngành truyền thống như lịch sử, văn hóa, kinh tế, xã hội, pháp luật, ngôn ngữ, văn chương...

Chủ trương liên ngành lại không thấy thể hiện qua cơ cấu tổ chức, vì các tiểu ban vẫn chia theo phân ngành truyền thống

Vậy thì làm sao sử gia Việt Nam học có cơ hội lắng nghe và tranh luận với kinh tế gia Việt Nam học - có cùng điểm chung là nghiên cứu Việt Nam, nhưng lại khác hoàn toàn về phương pháp và chuyên môn - để tạo ra các sản phẩm khoa học theo tiêu chí “liên ngành”?

PR hội thảo

Tôi đến văn phòng ban tổ chức hội thảo để tìm những câu trả lời không phải trên bình diện khoa học khó hiểu mà trên bình diện báo chí phục vụ giới độc giả bình dân.

Thường thì người giúp phóng viên tìm câu trả lời kiểu như vậy sẽ là chuyên viên PR, hay cán bộ phụ trách báo chí và giúp đỡ phóng viên, theo như kinh nghiệm dự các hội thảo ở Anh và một số nước châu Âu.

PR sẽ mách cho phóng viên biết ai là ai, sơ lược tiểu sử khoa học, liệu có đúng người cần tìm hay không, thu xếp để phóng viên phỏng vấn, và nhiều khi cũng sẽ pha sẵn cà phê mời phóng viên cho tỉnh ngủ, tạo điều kiện làm việc tốt nhất.

Nhưng mặc dù hội thảo chỉ còn vài chục giờ nữa sẽ diễn ra, không thấy có ai như vậy xuất hiện, còn các nhà khoa học của viện dù rất sẵn lòng giúp nhưng họ chắc chắn không hiểu được nhu cầu của phóng viên, và ai cũng gấp rút hoàn tất những công đoạn cuối cùng của quá trình chuẩn bị.

Chỉ riêng 36 tập báo cáo dầy cộm mà họ đang làm đã quá đủ ấn tượng, mà theo GSTS Trương Quang Hải thì có nhiều hôm phải làm suốt đêm.

Trong quá trình “hội nhập và phát triển”, chắc chắn những tiêu chí để thể hiện tính “quốc tế” của hội thảo sẽ sớm được ban tổ chức khắc phục.

Và tôi hi vọng họ sẽ kịp khắc phục vào ngày mai.