Nguyễn Hùng Biên tập viên BBC

	Những nhân tài như Madonna đã rời nước Mỹ

Theo một bài viết mới nhất trên một tạp chí có uy tín hàng đầu của Hoa Kỳ, cuộc khủng hoảng này đang đe dọa vị trí độc tôn của Hoa Kỳ về kinh tế, khoa học, văn hóa và các lĩnh vực khác trên thế giới.

Tại các giải Nô-ben hàng năm, tên tuổi các khoa học gia Hoa Kỳ vẫn nằm trong số được nhắc tới nhiều nhất.

Vấn đề không chỉ đơn giản là giải thưởng hơn một triệu đô la mà cá nhân những người được vinh danh nhận được.

Những đóng góp của các bộ óc này đã và đang giúp Hoa Kỳ giữ vị trí siêu cường trong rất nhiều lĩnh vực chỉ sau có 200 năm thành lập nước.

Tự đánh mất lợi thế

Người ta luôn nghĩ tới Hoa Kỳ như là mảnh đất của sự sáng tạo và cơ hội.

Tuy nhiên Giáo sư nhiều ảnh hưởng Richard Florida nói rằng Hoa Kỳ đang tự đánh mất một điều căn bản dẫn tới tính cạnh tranh của Hoa Kỳ - đó là nguồn nhân lực, mà cụ thể hơn là tầng lớp sáng tạo.

Ông Florida tham gia giảng dạy tại nhiều trường đại học nổi tiếng của Hoa Kỳ trong đó có Harvard và Trường Chính sách Công cộng tại Đại học George Mason và cũng là Chuyên viên Cao cấp của Viện nghiên cứu Brookings.

Sự kỳ diệu trong tăng trưởng của Hoa Kỳ dựa vào một điều quan trọng nhất đó là sự cởi mở của họ đối với các ý tưởng mới và điều này đã giúp huy động và tăng cường khả năng sáng tạo của người Mỹ.   Giáo sư Richard Florida

Sau cuốn sách bán chạy nhất của năm 2002 mang tên ''Sự trỗi dậy của tầng lớp sáng tạo'', nay ông đang viết cuốn ''Sự trốn chạy của tầng lớp sáng tạo'' dự định sẽ được phát hành vào năm sau.

Trong bài viết trên số mới nhất của tạp chí Harvard Business Review ông nhận định: ''Trên thực tế, rất nhiều các nhà lãnh đạo chính trị và kinh tế của Hoa Kỳ cũng như các nhà nghiên cứu và kinh tế gia đều không hiểu được lý do đằng sau thành công của Hoa Kỳ trong lĩnh vực đổi mới, phát triển kinh tế và thịnh vượng.''

''Đó không phải là qùa tặng hào phóng mà tự nhiên đem lại về tài nguyên, độ lớn của thị trường hay điều có thể coi là sự xuất chúng vốn có của người Mỹ.''

''Sự kỳ diệu trong tăng trưởng của Hoa Kỳ dựa vào một điều quan trọng nhất đó là sự cởi mở của họ đối với các ý tưởng mới và điều này đã giúp huy động và tăng cường khả năng sáng tạo của người Mỹ.''

Cuộc rượt đuổi tài năng

Mặc dù Hoa Kỳ hiện vẫn là nước giữ lợi thế cạnh tranh rất lớn với số ý tưởng kinh doanh cũng như bằng sáng chế nhiều nhất trên thế giới, các nhà kinh tế và nghiên cứu nói rằng đất nước với GDP mười ngàn tỷ đô la mỗi năm đang để mất dần lợi thế này.

Theo giáo sư Florida, rất nhiều nước trong đó có Ai-len, Phần Lan, Canada, Úc, New Zealand và cả Trung Quốc bắt đầu đầu tư và hệ thống giáo dục cao học, thu hút và chăm sóc các nhân tài sáng tạo và tạo ra các sản phẩm có sức cạnh tranh quốc tế như điện thoại Nokia hay phim truyện ''Chúa tể chiếc nhẫn''.

...Kinh tế toàn cầu ngày nay dựa vào sự cạnh tranh về con người nhiều hơn là cạnh tranh hàng hóa và dịch vụ.

Hoa Kỳ hiện đang bị canh tranh gay gắt trong vấn đề thu nhập dân di cư với nhiều ý tưởng trong nhiều lĩnh vực.

Ai cũng biết tới công cụ tìm kiếm Google hay Hotmail là sản phẩm của Hoa Kỳ nhưng có lẽ ít ai để ý nhà đồng sáng lập ra Google Sergey Brin sinh ra tại Mát-xcơ-va hay người đồng sáng lập ra Hotmail Sabeer Bhatia lớn lên tại Bangalore.

Những công dân Hoa Kỳ sinh tại nước ngoài hiện ở con số 30 triệu và chiếm hơn 10 phần trăm dân số.

Nhưng hiện nay tỷ lệ này ở Canada đã là gần 20 phần trăm và ở Úc là 22 phần trăm. Giáo sư Richard Florida giải thích: ''Những quốc gia này hiểu rằng kinh tế toàn cầu ngày nay dựa vào sự cạnh tranh về con người nhiều hơn là cạnh tranh hàng hóa và dịch vụ.''

''Bộ trưởng về nghiên cứu, khoa học và công nghệ giải thích với tôi rằng 'Chúng tôi không còn coi di trú là một chức năng gác cổng nữa mà là chức năng thu hút nhân tài cho phát triển kinh tế''

Xu hướng đáng lo ngại

Với một nước Mỹ phân cực rõ rệt như hiện nay, những nhân tài nước Mỹ như Madonna đã quyết định định cư tại nước ngoài.

Cô và gia đình hiện sống tại Luân Đôn, một trong những trung tâm cạnh tranh thu hút chất xám lớn trên toàn cầu.

	Các nhà nghiên cứu đặt câu hỏi nước Mỹ sẽ ra sao nếu các tên tuổi như Britney Spear không còn đóng góp cho nền âm nhạc?

Về mặt con số tuyệt đối, với 30 triệu người làm việc trong ngành sáng tạo, Hoa Kỳ vẫn đứng đầu danh sách các nước có số người làm việc trong các ngành tạo ra ý tưởng mới, công nghệ mới và nội dung mới.

Tuy nhiên, giáo sư Florida nói rằng nếu tính theo tỷ lệ phần trăm của số người làm việc trong ngành sáng tạo trên tổng số lao động thì Mỹ hiện giờ thậm chí không nằm trong danh sách 10 nước đầu tiên.

Những nước như Ai-len, Bỉ, Úc, Hà Lan hay Anh Quốc đã học được cách thu hút nhân tài của Mỹ và họ đã lôi kéo được cả chất xám từ chính Hoa Kỳ.

Trong thời gian tới đây, khủng bố sẽ không còn là mối nguy hiểm đối với Hoa Kỳ nếu đem so với nguy cơ nguồn nhân lực tài năng và sáng tạo không còn muốn sống tại nước Mỹ nữa.

Cái gọi là cuộc 'khủng hoảng sức sáng tạo' ở Hoa Kỳ, theo giáo sư Florida lại càng thêm trầm trọng vì cuộc chiến chống khủng bố. Tuy nhiên ông nói rằng đây là điều đáng tiếc.

''Trong thời gian tới đây, khủng bố sẽ không còn là mối nguy hiểm đối với Hoa Kỳ nếu đem so với nguy cơ nguồn nhân lực tài năng và sáng tạo không còn muốn sống tại nước Mỹ nữa.''

''Hoa Kỳ đang gây trở ngại cho sự tiến bộ của chính mình khi buộc các phát minh khoa học phải đi qua các thử thách về tôn giáo hay siết chặt các quy định về thị thực nhập cảnh một cách không cần thiết.''

Những con số giật mình

Những con số thống kê mà tạp chí Harvard Business Review đưa ra về sự sụt giảm số người vào Mỹ trong vài năm gần đây làm người ta giật mình.

	Nhiều sinh viên Việt Nam cũng đã chọn các địa điểm ngoài Mỹ để học tập

Riêng trong lĩnh vực giáo dục, số hồ sơ xin vào học cao học tại Mỹ giảm tới 90 phần trăm tại những trường tham gia cuộc khảo sát của Hội các Trường sau Đại học hồi đầu năm nay và mức giảm chung trên toàn nước Mỹ là hơn 30 phần trăm.

Theo thống kê của năm học 2002-2003, một nửa trong số gần 600.000 sinh viên nước ngoài theo học tại Mỹ là người Châu Á, trong đó 14 phần trăm là sinh viên Ấn Độ và 10 phần trăm là sinh viên Trung Quốc.

Khảo sát mới nhất cho thấy số sinh viên người Ấn Độ xin vào các trường sau đại học của Mỹ đã giảm gần 80 phần trăm và con số cho sinh viên Trung Quốc là gần 60 phần trăm.

Những chậm trễ trong việc xét visa và các cơ hội học tập ở nhiều nơi khác trên thế giới đang làm giảm vị trí độc tôn của Hoa Kỳ. Và các nhà phân tích như giáo sư Florida nhận xét rằng Hoa Kỳ đang tự hại mình trong cuộc cạnh tranh nhân tài trên thế giới.