Matt Frei Phóng viên BBC tại Washington

	Mỹ nói ông Saddam được xử công bằng

Khi ấy mới chín giờ tối ở Crawford nhưng ông George Bush đã lên giường gà gật, với lệnh ban ra không được đánh thức ông cho tới tận bình minh.

Giấc ngủ ngon vui vẻ đó là điều giễu cợt cuối cùng với người bị hành quyết, người đã từng cho mình là “Salahadin II”, “người Cứu thế cho toàn dân Ả-rập” và là “Sư tử thành Baghdad”.

Nhiều người cho rằng ông Bush không thể ngủ ngon trong những ngày này.

Nhưng khi cả thế giới đang rộn lên về các lời bình, truyền hình cáp tung hình ảnh, còn mạng toàn cầu ngập những lời tung hô hoặc lên án, thì ông George Bush vẫn ngủ ngon. Ông chỉ thức lúc 4.40 sáng như thường lệ.

Một giờ sau đó ông mới có trao đổi 10 phút với cố vấn an ninh quốc gia Stephen Hadley về những sự kiện xảy ra ở Baghdad.

	Ông Saddam đã từng định ám sát tổng thống George Bush cha

Sau đó Nhà Trắng ra tuyên bố đã chuẩn bị từ trước: “Hôm nay Saddam Hussein đã bị hành quyết sau khi được xét xử một cách công bằng – một công lý mà các nạn nhân trong chế độ của ông ta không được hưởng”.

Lời tuyên bố này không giấu được vẻ hả hê chiến thắng, nhưng vẫn nói rằng việc “đưa Saddam Hussein ra vành công lý sẽ không chấm dứt được bạo lực ở Iraq.”

Ở một khía cạnh khác việc treo cổ Saddam Hussein là kết thúc của một cuộc chiến gia đình giữa nhà Bush ở Texas và nhà Hussein ở Tikrit.

Liên minh thất bại

Cuộc chiến này bắt đầu với một liên minh ngầm.

Khi ông Bush cha còn là phó tổng thống, Saddam Hussein vẫn được xem là một một đối tác tiềm năng với tư cách là một kẻ thù của Iran, nước cũng là kẻ thù của Mỹ.

Năm 1983, chính ông Donald Rumsfeld được cử tới Baghdad như một người bạn từ chính quyền Reagan bắt tay với Saddam Hussein và đưa ra sự trợ giúp của Mỹ chống lại các thủ lĩnh đạo Hồi trong cuộc chiến giữa Iraq và Iran.

Liên minh này cuối cùng lại trở thành thù địch khi Saddam Hussein xâm lược Kuwait và Tổng thống Bush đã tập hợp liên minh các nước phương Tây và Hồi giáo đẩy lui Saddam khỏi Kuwait nhưng không đánh đổ được quyền lực của ông này.

“Đồ tể thành Baghdad” bắt đầu gọi Tổng thống Bush cha là “rắn độc” và Bush con là “con của rắn độc”.

Hồi đó khách sạn nổi tiếng Al Rashid ở Baghdad đã nhận một bức tranh khảm hình tổng thống Bush “tội phạm”, mà đội tuần tra bắt buộc phải dẫm lên khi bước vào trong sảnh.

Hai năm sau, ông Saddam Hussein đã tìm cách ám sát tổng thống Bush.

Nhà Trắng luôn khẳng định mối hận thù cá nhân này không liên quan gì tới việc xâm lược Iraq.

Nhưng vào tháng Chín 2002, khi việc chuẩn bị chiến tranh đang được tiến hành, thì ông George Bush con đã nói với một nhà gây quỹ ở Houston : “Cuối cùng đây là cái dành cho kẻ đã định giết cha tôi.”

Điều hành kiểu mafia

Khía cạnh cá nhân của cuộc chiến gia đình cay đắng này đã chấm dứt.

Nhưng thậm chí từ dưới mồ, ông Saddam Hussein sẽ vẫn tiếp tục ám ảnh chính quyền Bush và định ra di sản của đời tổng thống thứ 43 của Hợp chủng quốc.

	Cựu tổng thống Iraq có thể vẫn ám ảnh chính quyền ông Bush

Saddam luôn hứa sẽ nhử, chiến đấu và đánh bại quân Mỹ ở các thành phố của Iraq.

Lúc đó không ai nghĩ điều này sẽ xảy ra sau khi ông bị hạ bệ.

Nhưng tiên đoán này đang thành sự thật. Với khủng bố đẫm máu, thanh trừng sắc tộc và chia rẽ tàn hại, hiện trạng mà quân Mỹ hiện đang lâm vào, cũng là một di sản của chế độ Saddam.

Sau một phần tư thế kỷ điều hành đất nước kiểu mafia, trong đó những bộ lạc trung thành được ân thưởng hậu hĩ còn những người chống đối thì bị trừng phạt tàn khốc, đã làm mục rữa các liên kết của một quốc gia còn non trẻ được dựng lên một cách giả tạo.

Tổng thống Bush và các cố vấn của ông này luôn thích so sánh sự ra đời của nền dân chủ ở Iraq với việc ra đời của nước Đức tự do sau Thế chiến II.

Đẫm máu

Nhưng cái mà họ đang phải giải quyết không phải là nước Đức năm 1945 mà là nước Đức năm 1648 khi thoát khỏi cuộc chiến phong kiến đẫm máu trong 30 năm.

Không chỉ những người lạc quan trong phe tổng thống Bush, và cả ông tổng thống, tin rằng việc hành quyết ông Saddam Hussein sẽ ngăn chặn được cảnh máu chảy đầu rơi mà còn cho phép Mỹ lên kế hoạch rút ra trong danh dự.

Nhưng khi thòng lọng đã thực hiện được sứ mệnh của nó thì Nhà Trắng lại lo có bạo lực sắc tộc.

	Hơn 3.000 lính Mỹ đã thiệt mạng tại Iraq

Bộ Ngoại giao Mỹ đã cảnh báo các sứ quán của mình cảnh giác an ninh “chuẩn bị cho việc biểu tình và tấn công có thể xảy ra.”

Còn công chúng Mỹ, người đã chờ việc hành quyết Saddam Hussein từ lâu, nay lại đang nóng lòng chờ xem chính xác ông tổng thống sẽ thực hiện “chiến lược Iraq mới” mà ông đã báo trước như thế nào.

Tăng thêm quân? Thêm tiền? Thêm hy vọng? Đối với lính Mỹ thì tháng Mười Hai năm 2006 là tháng đẫm máu nhất của một năm đẫm máu.

Saddam Hussein đã chết. Nhưng di sản của ông ta vẫn còn đó.