Yeltsin là tổng thống dân chủ đầu tiên của nước Nga sau thời cộng sản

Thi hài của ông được đặt trang trọng tại tại nhà thờ Thánh Cứu Thế. Nhà thờ này được xây dựng lại dưới thời của ông và được coi là biểu tượng của thời hậu cộng sản.

Nhiều nhà lãnh đạo thế giới lên tiếng ca tụng ông Yeltsin, vì chính ông đã cầm chịch mọi chuyện khi Liên bang Xô Viết tan rã và trong thời gian nước Nga chuyển hóa sang một nước dân chủ và chấp nhận chủ nghĩa tư bản.

Người kế nhiệm ông Yeltsin là ông Vladimir Putin, mà vốn bị phê phán là cố tình lật ngược tiến trình dân chủ của nước Nga, nay đã lên tiếng ca tụng ông Yeltsin là cha đẻ ra nên dân chủ Nga.

Ông Putin nói rằng sẽ làm tất cả để bảo đảm rằng công đức của ông Yeltsin sẽ được coi như là một thưóc đo về chính trị và đạo đức cho nhân dân Nga:

Boris Yeltsin qua đời trong cương vị là vị tổng thống đầu tiên của nước Nga. Trong cương vị này, ông là một phần của lịch sử của đất nước chúng ta và của toàn thế giới. Ông không còn nữa nhưng đã khởi đầu cho một kỷ nguyên mới. Một nước Nga dân chủ đã ra đời, một nước Nga tự do mở cửa ra thế giới bên ngoài, một quốc gia mà quyền lực thực sự năm trong tay của nhân dân.

Trao quyền

Một người từng là cố vấn cho ông Yeltsin, ông Andrei Piontkovsky, nói rằng chính giây phút trao quyền lại cho ông Putin là một điểm thấp trong sự nghiệp của ông Boris Yeltsin.

Ông Boris Yeltsin được xem như là một nhân vật đầy tranh cãi trong lịch sử của nước Nga. Đối với tôi, lúc nào cũng có hai ông Yeltsin. Một ông Yeltsin lúc cực thịnh. Khi ấy ông đứng trên một chiếc xe tăng hồi tháng Tám năm 1991 để dẹp tan vụ đảo chính ông Gorbachov của cơ quan mật vụ KGB và cùng lúc khai sinh ra nước Nga dân chủ.

Và một Yeltsin lúc bĩ cực vào ngày 31 tháng 12 năm 1999, khi ông phải trao quyền lại cho trung tá mật vụ tên là Vladimir Putin. Đây là sự trớ trêu của lịch sử, và là một thảm cảnh cho vị nguyên thủ quốc gia vĩ đại này.

	Boris Yeltsin đã có lời hạ thấp Gorbachev sau vụ đảo chính

Nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Bang Xô Viết ông Mikhail Gorbachev, nói rằng ông Yeltsin đã có công rất lớn với nước, đồng thời của phạm phải nhiều sai lầm.

Chúng tôi có gặp nhau nhiều trên đường đời. Trong lúc nắm giữ các chứng vụ quan trọng, chúng tôi phải giải quyết nhiều khó khăn liên quan đến các đổi mới dân chủ tại nuớc của chúng tôi. Chúng tôi thành công trong một số trường hợp. Đây là điều quan trọng.

Tuy nhiên, chúng tôi cũng có các bất đồng quan điểm quan trọng, mà các thế lực đối nghịch với perestroika đã khai thác để hưởng lợi. Chuyện này làm cho tình thế rối rắm hơn và khiếm chia rẽ trong lĩnh vực chính trị và dọn đường cho những nguời muốn lật đổ chính phủ.

Nhân vật lịch sử

Tại Washington, tổng thống Bush đã gọi ông Yeltsin là một nhân vật lịch sử. Ông Sandy Berger, cưụ cố vấn an ninh cho tổng thống Clinton nói rằng Boris Yeltsin có công rất lớn trong việc lập ra nền dân chủ cho nước Nga.

Ông đã đem lại tự do cho nhân dân Nga sau một ngàn năm chuyên quyền độc đoán, và thành quả này không nhỏ chút nào. Chúng ta không nên quên rằng trong những năm đầu của thập niên 90, không có gì bảo đảm rằng một nước Nga tự do sẽ ra đời.

Lúc ấy có nhiều thách đố cho tự do của nước Nga từ cánh tả cũng như từ cánh hữu. Cũng đã có đe dọa rằng sẽ có nội chiến. Tôi cho rằng vì cá tính dũng mãnh của ông mà ông giữ được tự do của nước Nga vượt qua được thử thách.

Người dân Matxcơva không thống nhất được với nhau về vai trò ông Yeltsin đóng góp trong xã hội Nga và sự đóng góp của ông vào một nước vừa thoát ra khỏi chủ nghĩa cộng sản.

Nhiều nhà bình luận cho rằng còn quá sớm để có thể kết luận về thời cầm quyền của ông Yeltsin.

Thi hài của ông Yeltsin hiện đang được quàn trong một tòa nhà biểu hiệu cho một nuớc Nga mới. Nhà thờ dòng Chúa cứu thế bị cộng sản phá đi, và rồi ngôi thánh dường này được xây lại trong thập niên 1990 khi ông Boris Yeltsin làm tổng thống nuớc Nga.

Qua đời

Ông Yeltsin, người có tiền sử về bệnh tim, đã qua đời tại bệnh viện vào lúc 1545 chiều giờ địa phương thứ Hai 23/4(1745 giờ Hà Nội).

	Boris Yeltsin gặp tổng thống Mỹ Bill Clinton

Thứ Hai điện Kremlin thông báo cựu tổng thống Nga Boris Yeltsin vừa từ trần ở tuổi 76.

Ông Yeltsin, người có tiền sử về bệnh tim, đã qua đời tại bệnh viện vào lúc 1545 chiều giờ địa phương (1745 giờ Hà Nội).

Ông đã lên nắm quyền sau khi được cựu lãnh đạo Liên Xô Michail Gorbachev đề cử. Sau cũng chính ông qua mặt ông Gorbachev.

Ông đã vượt qua âm mưu tổ chức chính biến do phe bảo thủ đường lối bảo thủ tại Quốc hội tổ chức sau đó.

Ông Yeltsin trở thành tổng thống đầu tiên được bầu một cách dân chủ sau khi ông Gorbachev từ chức lãnh đạo Liên bang Xô viết vào tháng Chín năm 1991.

Ông đã được quốc tế khen ngợi có hành động bảo vệ dân chủ khi tháng Tám năm 1991 ông leo lên một chiếc xe tăng tại Matxcơva, kêu gọi mọi người hưởng ứng chống lại ý đồ xóa bỏ thời cải tổ và đổi mới của Gorbachev.

Tôi đã ra quyết định, vì thế tôi phải chịu trách nhiệm.   Boris Yeltsin

Sau khi được tái cử chức tổng thống năm 1996 ông Yeltsin đã trải qua một cuộc giải phẫu tim lớn.

Các vấn đề về sức khỏe của ông Yeltsin bị cho là liên quan tới việc ông uống rượu quá nhiều. Tai tiếng nhất là lần ông giật lấy gậy chỉ huy của nhạc trưởng tại một buổi diễn ở Berlin và lè nhè hát theo dàn nhạc.

Ông Yeltsin trực tiếp chỉ đạo quá trình tư hữu hóa khối doanh nghiệp quốc doanh hồi đầu thập niên 1990s và cũng là người phát động một chiến dịch quân sự lớn can thiệp vào Chechnya năm 1994.

Vào ngày cuối cùng của thế kỷ thứ 20 ông Yeltsin loan báo nghỉ hưu, trao quyền điều hành nước Nga cho Vladimir Putin, lúc đó là người đứng đầu cơ quan tình báo Nga.

Cuộc chiến Chechnya

Tám năm cầm quyền của ông Yeltsin đã mang lại nhiều thay đổi mạnh mẽ cho nước Nga.

Ông đã cấm đảng Cộng sản hoạt động, đưa ra bản Hiến pháp mới tập trung quyền lực vào tay tổng thống và thực hiện công cuộc tư nhân hóa nhiều vấn đề hồi đầu những năm 1990.

SỰ NGHIỆP CỦA BORIS YELTSIN 7/1990: ra khỏi đảng Cộng sản 6/1991: trở thành tổng thống Nga 8/1991: cấm đảng Cộng sản hoạt động 1992: bắt đầu quá trình tư hữu hóa 11/1993: nước Nga ngấp nghé nội chiến, Yeltsin ra lệnh bắn vào nhà Quốc hội 12/1994: điều xe tăng tới Chechnya 6/1996: tái cử tổng thống Nga 1998: khủng hoảng tài chính, đồng rúp giảm 75% giá trị 12/1999: từ chức, nhường vị trí cho Vladimir Putin

Phân tích gia tình hình Nga của BBC Steven Eke nói dưới thời ông Yeltsin, người Nga có quyền tự do chính trị và dân sự lớn hơn trước kia.

Báo chí, nhất là truyền hình, bắt đầu có thể chỉ trích chính quyền, thậm chí công kích cả tổng thống; điều mà nay họ đã không thể làm được nữa.

Thế nhưng lịch sử có thể sẽ lên án chính sách của ông Yeltsin đối với Chechnya.

Năm 1994, ông ra lệnh thực hiện chiến dịch can thiệp quân sự quy mô lớn vào nước cộng hòa ly khai này, nhằm đập nát phe chống đối trong thời gian ngắn nhất.

Thế nhưng, cuộc chiến đẫm máu xảy ra đã làm hàng chục ngàn người chết, và cả khuu vực Bắc Kavkaz lâm vào tình trạng bất ổn.

Phát biểu trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình Nga năm 2000, ông Yeltsin nói ông cho rằng các mất mát về người trong cuộc chiến Chechnya là trách nhiệm to lớn nhất mà ông phải gánh chịu.

Nhưng ông khẳng định không có lựa chọn nào khác và Nga phải hành động chống lại quân ly khai Chechnya.

"Tôi không thể đổ lỗi cho Chechnya, về những đau khổ mất mát của những người mẹ, người cha tại đó."

"Tôi đã ra quyết định, vì thế tôi phải chịu trách nhiệm."