Hiệp ước quốc phòng Aukus: Mỹ giúp cho Úc tàu ngầm hạt nhân loại gì?
Nguồn hình ảnh, Reuters
Tin gây ngạc nhiên về Hiệp ước Ankus giữa Hoa Kỳ, Anh và Australia đã ngay lập tức làm nóng cuộc tranh luận trưa thứ Tư 16/09/2021 trong Hạ viện Anh.
Điều nổi bật là lãnh đạo đảng đối lập (Lao động), Sir Keir Starmer lên tiếng hoan nghênh hiệp ước mà chính phủ Boris Johnson (Bảo thủ), vừa ký kết với hai đồng minh xa nhưng thân cận.
Như thế, đồng thuận giữa các đảng phái về chính sách an ninh, đối ngoại và quốc phòng tại Anh đã rất rõ.
Câu hỏi về Trung Quốc được các dân biểu Anh đặt ra trực tiếp với Thủ tướng Boris Johnson trong bối cảnh an ninh vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Cựu thủ tướng Theresa May, nghị sĩ vùng Maidenhead, Nam London, đặt thẳng câu hỏi, "Nếu Trung Quốc đánh chiếm Đài Loan thì Anh Quốc sẽ làm gì?".
Thủ tướng Johnson chỉ trả lời ngắn gọn rằng Anh Quốc cần làm việc cùng các đồng minh, đối tác để ngăn những phương án như thế xảy ra, thông qua việc đề cao tự do hàng hải, bảo vệ các giá trị dân chủ trên thế giới.
Aukus có ý nghĩa gì?
Aukus là tên ghép lại của Australia, UK, US và được thủ tướng Úc ca ngợi là liên minh của các quốc gia thân ái với nhau nhất.
Ông Scott Morrison cũng nói ông đã thông báo tối hôm trước cho lãnh đạo Ấn Độ và Nhật Bản về hiệp ước Aukus.
Nguồn hình ảnh, Chính phủ Úc
Các nhà bình luận từ Anh, Úc, Mỹ cũng liên tục được các kênh truyền hình BBC trong ngày mời lên tiếng đánh giá về hiệp ước Aukus lịch sử.
Có tiếng nói tại Úc giải thích rằng nước này phải làm như vậy thì trên thực tế thì Trung Quốc "đang cấm vận, bao vây kinh tế Úc, và đang muốn giết chết kinh doanh của chúng tôi".
Các vụ Bắc Kinh trừng phạt lúa mì, du lịch, rượu vang của Úc âm ỉ từ mấy năm qua, gây nhiều phản ứng trong dư luận.
Còn tại Anh, chính phủ ra thông báo giải thích rằng:
"Aukus là hiệp ước nhằm bảo vệ nhân dân chúng ta và hỗ trợ cho một trật tự hòa bình, dựa trên luật lệ (rules-based international order)."
Từ lâu nay, các nhà bình luận cho rằng Anh cần một chuyển biến để chứng tỏ chính sách Global Britain (Anh Quốc toàn cầu) tạo được niềm tin.
Với Aukus, chính sách đó đã khép lại một vòng tròn hàng hải bao quanh địa cầu, với Hoa Kỳ, Úc và Anh đóng ở các điểm trọng yếu tại Đại Tây Dương, Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, với khả năng vươn vào các vùng biển Đông Nam Á và Đông Bắc Á.
Với Úc, như một tài liệu của Viện Lowy (09/08/2021) tại Úc cho hay, mối đe dọa từ Trung Quốc tuy xa, nhưng nếu xảy ra thì sẽ kinh khủng hơn từ Nhật Bản trong Thế Chiến II (Đế quốc Nhật từng muốn dùng hải quân đánh chiếm, lập căn cứ ở Bắc Úc).
"Việc Trung Quốc tăng cường phát triển quân sự gần đây đã tạo ra sức mạnh hàng hải và hàng không vũ trụ lớn nhất của họ trong nhiều thế hệ, và điều thấy rõ nhất là việc tăng cao lực lượng tên lửa tầm xa, máy bay ném bom, và hiện đại hóa hải quân.
Trong khi lợi ích quốc phòng và toàn vẹn lãnh thổ của Úc hiện tại phần lớn không bị đe dọa, một Ấn Độ - Thái Bình Dương trong tương lai bị Trung Quốc thống trị sẽ cho thấy khả năng cưỡng bức quân sự bởi Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc là rất lớn.
Triển vọng về hành động quân sự của Trung Quốc chống lại Úc vẫn khá xa vời. Nhưng Trung Quốc có tiềm lực quân sự và công nghiệp để triển khai khả năng sức mạnh tầm xa để có thể vượt hẳn sự đe dọa Úc từ Nhật Bản trong Thế chiến II."
Úc sẽ nhận tàu gì?
Hiện chưa rõ chính phủ Úc sẽ nhận được công nghệ tàu ngầm nguyên tử gì, nhưng theo báo The Guardian tại Anh (16/09/2021) thì Hoa Kỳ hiện đã có tàu đời mới nhất là Virginia-class.
Do General Dynamics đóng, loại tàu này có một động cơ nguyên tử, 210MW, tốc độ 25 knot, mang theo tên lửa Tomahawk.
Thủy thủ đoàn gồm 15 sĩ quan và 117 thủy thủ, chuyên gia kỹ thuật.
Tàu lớp Virginia hiện được dùng cả để chống ngầm, và thu thập tin trinh sát, tình báo.
Nguồn hình ảnh, AFP
Anh Quốc sẽ có vai trò cung cấp động cơ nguyên tử cho tàu ngầm mới của Úc, sẽ được đóng trong thập niên tới tại Adelaide.
Tuy thế, cũng có gợi ý rằng tàu ngầm nguyên tử lớp Astute của Anh cũng có thể là mục tiêu mà Úc tìm kiếm.
Hôm 17/09, trong bài trên The Driver, tác giả Thomas Newdick viết rằng trang 'The Australian Financial Review' nói Anh có thể đóng vai trò giúp Úc xây dựng năng lực hạt nhân và đóng động cơ nguyên tử cho tàu ngầm mới.
Nhưng việc Úc xóa bỏ hợp đồng với Pháp để đóng 12 tàu ngầm động cơ diesel không chỉ làm Paris bực bội, theo tờ Times of London cùng ngày, mà còn đặt ra câu hỏi "Vì sao Úc cần tàu to hơn?"
Hợp đồng trị giá 90 tỷ đô Úc với Pháp sẽ cho Úc công nghệ đóng tàu ngầm diesel nhỏ, nhẹ, và yên lặng, cần thiết cho việc phòng thủ gần bờ, thậm chí lẩn vào các cửa sông.
Nhưng tàu mới có động cơ nguyên tử, to hơn, ồn hơn lại phù hợp cho chiến sự ở đại dương rộng lớn.
Liệu đây có phải là cách Úc muốn chứng tỏ năng lực tấn công hoặc đáp trả ở vùng biển xanh?
Theo các báo châu Âu, Úc sẽ phải bồi thường 400 triệu đô cho Pháp vì vụ phá hợp đồng hiện đang làm tổng thống Emmanuel Macron giận dữ.
Có vẻ như Úc nhắm tới cơ chế quốc phòng lâu dài hơn chuyện mất tiền bồi thường hợp đồng.
Tàu ngầm có động cơ hạt nhân sẽ có thể vận hành liên tục 35 năm, trên nguyên tắc là ở dưới mặt nước nhiều tháng không cần nổi lên lấy oxy hoặc tiếp liệu như tàu diesel.
Chưa kể, dù Úc cam kết không dùng đầu đạn hạt nhân, các chuyên gia đều nói ống phóng hỏa tiễn trên tàu lớp Virginia có thể sửa đổi để chuyên chở tên lửa có đầu đạn hạt nhân trong tương lai nếu cần.
Tại buổi lễ công bố Aukus Pact và thỏa thuận tàu ngầm động cơ nguyên tử với Anh và Mỹ tại Canberra, thủ tướng Scott Morisson cùng vỗ tay với Tổng thống Joe Biden và Thủ tướng Boris Johnson qua kênh video trực tuyến.
Úc sẽ cần Hoa Kỳ và Anh hỗ trợ vì bản thân chưa đủ khả năng bảo dưỡng cả tàu ngầm hạt nhân và xử lý phế liệu nguyên tử.
Nguồn hình ảnh, PA
Sự hiện diện của Mỹ và Anh tại vùng Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương những năm tới như vậy sẽ chỉ có tăng thêm, bất kể Trung Quốc có thích hay không.
Xem thêm:
Tin chính
BBC giới thiệu
Phổ biến
Nội dung không có