Sau hơn 100 ngày, cuộc chiến tranh Ukaine có thể diễn tiến như thế nào?

Chiến tranh có lúc thăng lúc trầm. Và cuộc xâm lược của Vladimir Putin nhằm vào Ukraine cũng không là ngoại lệ.

Những lo sợ ban đầu về một cuộc chinh phạt chớp nhoáng lại kéo theo Nga phải rút quân và sự kháng cự từ Ukraine. Và lo ngại hiện nay là cuộc tấn công tập trung hơn của Nga ở khu vực miền đông Ukraine.

Thế nhưng sau hơn 100 ngày, cuộc chiến tranh này có thể đi về đâu?

Sau đây là 5 kịch bản có thể xảy ra - không loại trừ lẫn nhau, nhưng tất cả đều nằm trong vùng khả thi.

1: Chiến tranh hao mòn

Cuộc chiến tranh này có thể kéo dài hàng tháng - nếu không phải là hàng năm - khi Nga và Ukraine đều muốn bòn rút sức lực của đối phương.

Các chuyển biến quan trọng theo chiều hướng ngược nhau giữa hai phe tạo nên cả chiến tích và tổn thất. Không bên nào sẵn lòng từ bỏ. Tổng thống Nga Putin đánh giá ông có thể đạt thành quả bằng việc cho thấy sự kiên nhẫn chiến lược, đánh cược rằng các quốc gia Phương Tây sẽ chịu đựng "sự mỏi mệt Ukraine" và tập trung hơn vào các cuộc khủng hoảng kinh tế của mình cùng mối đe dọa từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, Phương Tây lại cho thấy sự quyết tâm và tiếp tục cung cấp vũ khí cho Ukraine. Các tiền tuyến bán cố định được thiết lập. Cuộc chiến tranh dần trở thành một cuộc xung đột đóng băng, một "cuộc chiến tranh vĩnh viễn".

Mick Ryan, một vị tướng về hưu và học giả quân sự người Úc nói rằng: "Có rất ích viễn cảnh về một chiến thắng nghiền nát hoặc mang tính chiến lược cho bên nào trong ngắn hạn. Không có bên nào đang cho thấy khả năng đạt được một cú đánh mang tính quyết định chiến lược."

2: Putin tuyên bố ngừng bắn

Điều gì có thể xảy ra nếu Putin khiến thế giới ngỡ ngàng với một lệnh ngừng bắn đơn phương? Ông ta có thể bỏ túi khi giành thêm được các vùng lãnh thổ và tuyên bố "chiến thắng".

Ông ta có thể tuyên bố rằng "hoạt động quân sự" đã hoàn tất: Lực lượng ly khai thân Nga ở Donbas được bảo vệ, hành lang trên bộ nối liền với bán đảo Crimea đã được thiết lập. Ông ta sau đó có thể tìm một vị thế đạo đức được trọng vọng và gây áp lực lên Ukraine phải chấm dứt giao tranh.

"Đây là một kế hoạch có thể được Nga sử dụng bất kỳ lúc nào, nếu muốn tận dụng áp lực của Châu Âu lên Ukraine buộc phải đầu hàng và nhượng lãnh thổ để đổi lấy hòa bình quốc gia," Keir Giles, một chuyên gia về Nga tại Viện Chatham House nói.

Macron: Putin 'sai lầm nặng, nhưng đừng làm nhục Nga'

Zelensky nói Nga kiểm soát 1/5 lãnh thổ Ukraine

Tranh luận này đã được nghe đến tại Paris, Berlin và Rome: không cần kéo dài cuộc chiến, đã đến lúc chấm dứt nỗi đau kinh tế toàn cầu, hãy cùng thúc đẩy nhằm đạt được một lệnh ngừng bắn.

Mặc dù vậy, điều này sẽ bị Mỹ, Anh và nhiều nước ở Đông Âu phản đối, nơi mà các nhà làm chính sách tin rằng cuộc xâm lược của Nga phải thất bại, vì Ukraine và vì trật tự quốc tế.

Vì vậy một lệnh ngừng bắn đơn phương từ Nga có thể thay đổi cách tường thuật nhưng không chấm dứt giao tranh.

3: Bế tắc trên chiến trường

Điều gì xảy ra nếu cả Ukraine và Nga đi đến kết luận họ không thể đạt được gì thêm về mặt quân sự và bước vào đàm phán để đạt được một sự dàn xếp chính trị?

Quân đội của đôi bên rệu rã, cạn kiệt nhân lực và khí tài. Giá của máu và của cải không còn biện minh được cho việc tiếp tục giao tranh. Các tổn thất về quân sự và kinh tế của Nga không thể kéo dài. Người dân Ukraine mệt mỏi vì chiến tranh, không sẵn lòng đánh đổi thêm mạng sống để đạt một chiến thắng mà không biết khi nào mới có được.

Điều gì xảy ra nếu giới lãnh đạo tại Kyiv - không còn tin vào sự hỗ trợ tiếp tục từ Phương Tây - quyết định đã đến lúc phải đàm phán? Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công khai thừa nhận về mục tiêu của Mỹ cho Ukraine là để quốc gia này "ở vị thế mạnh nhất có thể trên bàn đàm phán".

Nhưng có thể không có thế bế tắc trên chiến trường kéo dài trong nhiều tháng và sẽ khó đạt được bất kỳ sự dàn xếp chính trị nào, không phải vì Ukraine thiếu niềm tin với Nga. Một thỏa thuận hòa bình không thể kéo dài và có thể theo sau đó là giao tranh tăng thêm.

Zelensky nói Nga kiểm soát 1/5 lãnh thổ Ukraine

Mỹ có kế hoạch bán cho Ukraine drone quân sự

Nga quyết chiếm Donbas, liệu Ukraine có đành nhượng đất?

4: Một 'chiến thắng' cho Ukraine

Ukraine có thể - vượt qua khó khăn - đạt được điều gì đó gần với chiến thắng? Ukraine có thể khiến quân đội Nga phải rút lui đến nơi mà họ bắt đầu tiến hành cuộc xâm lược?

"Ukraine sẽ chắc chắn chiến thắng cuộc chiến tranh này," Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói trên kênh truyền hình Hà Lan hồi tuần này.

Điều gì xảy ra nếu Nga không chiếm được tất cả vùng Donbas và gánh chịu thêm tổn thất? Các lệnh trừng phạt của Phương Tây giáng lên cỗ máy chiến tranh của Nga. Ukraine đã tiến hành các cuộc phản công, sử dụng rocket tầm xa, chiếm lại vùng lãnh thổ phía sau, nơi có các tuyến cung cấp của Nga trải dài. Ukraine cũng biến quân đội từ lực lượng tự vệ sang tấn công.

Kịch bản này đủ độ khả thi để khiến các nhà làm chính sách lo lắng về hậu quả của nó. Nếu Tổng thống Putin đối diện thất bại, ông ta có thể khiến cuộc chiến tranh leo thang, có thể sử dụng vũ khí hóa học hoặc hạt nhân hay không?

Gần đây nhà sử học Niall Ferguson phát biểu trong một hội thảo tại Đại học King's College, London rằng: "Đối với tôi, một điều dường như không thể xảy ra là Putin sẽ chấp nhận một dạng thất bại quân sự theo thông lệ nào khi ông ta có lựa chọn hạt nhân."

Nga sẽ làm gì, ủng hộ cho Ukraine liệu có giảm, vì sao Ukraine không tấn công Nga?

Nga quyết chiếm Donbas, liệu Ukraine có đành nhượng đất?

Nga sở hữu bao nhiêu vũ khí hạt nhân?

5: Một 'chiến thắng' cho Nga?

Và thế thì Nga có thể đạt một "chiến thắng" thì sao?

Giới chức Phương Tây nhấn mạnh rằng Nga, mặc dù có những thất bại ban đầu, vẫn có kế hoạch chiếm thủ đô Kyiv và cai trị phần lớn Ukraine. "Những mục tiêu liên quan nhất vẫn còn đó," một quan chức nói.

Nga có thể tận dụng thành quả đạt được tại Donbas, chuyển lực lượng sang nơi khác, có lẽ thậm chí nhắm vào Kyiv một lần nữa. Với đối trọng từ lực lượng Nga thì Ukraine tiếp tục chịu đựng.

Tổng thống Zelensky từng thừa nhận có hơn 100 binh sĩ Ukraine thiệt mạng và 500 người khác bị thương mỗi ngày.

Người dân Ukraine có thể chia rẽ, một số muốn tiếp tục chiến đấu, số khác muốn hòa bình. Một số quốc gia Phương Tây có thể mệt mỏi trong việc hậu thuẫn Ukraine. Nhưng một cách công bằng, nếu họ nghĩ Nga sẽ chiến thắng, số khác có thể muốn chiến tranh leo thang.

Một nhà ngoại giao Nga nói riêng với tôi rằng Phương Tây có thể thử nghiệm vũ khí hạt nhân ở vùng Thái Bình Dương như một lời cảnh báo dành cho Nga.

Tương lai cuộc chiến này vẫn chưa được xác định.

Xem thêm:

Macron: Putin 'sai lầm nặng, nhưng đừng làm nhục Nga'

Mỹ có kế hoạch bán cho Ukraine drone quân sự

Zelensky nói Nga kiểm soát 1/5 lãnh thổ Ukraine