Vụ trộm chấn động ở bảo tàng Louvre nói lên điều gì về an ninh nơi đây?

Đây là vụ trộm ngoạn mục nhất tại bảo tàng Louvre kể từ khi bức tranh Mona Lisa biến mất vào năm 1911.

Vụ việc đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về mức độ an ninh trong việc bảo vệ các tác phẩm nghệ thuật của Pháp, trong thời buổi chúng bị các băng nhóm tội phạm nhòm ngó ngày một nhiều.

Theo Bộ trưởng Nội vụ mới của Pháp, ông Laurent Nuñez, băng nhóm đột nhập vào Phòng trưng bày Apollo vào sáng 19/10 rõ ràng là những người chuyên nghiệp.

Bọn họ biết rõ thứ mình muốn, rõ ràng đã khảo sát địa điểm từ trước, có một phương thức hoạt động đơn giản vô cùng nhưng lại hiệu quả, và chỉ cần không quá bảy phút để lấy chiến lợi phẩm rồi tẩu thoát.

Sử dụng một chiếc xe tải được trang bị bệ nâng (loại thường dùng cho các công ty chuyển nhà), bọn họ đỗ xe trên phố bên ngoài, nâng bệ lên đến tầng một, sau đó dùng máy cưa đĩa để đi vào qua cửa sổ.

Bên trong phòng trưng bày được trang trí lộng lẫy, bọn họ tiến đến hai tủ trưng bày chứa những gì còn lại của các bảo vật vương miện Pháp.

Phần lớn các huy hiệu hoàng gia Pháp đã bị mất hoặc bị bán sau Cách mạng năm 1789, nhưng một số vật phẩm đã tìm được hoặc mua lại được.

Tuy nhiên, hầu hết các món đồ trong tủ đều có niên đại từ thế kỷ 19 và thuộc về hai gia đình của Napoleon và cháu trai ông, Napoleon III.

Theo nhà chức trách, tám vật phẩm đã bị lấy đi, bao gồm vương miện (diadem), vòng cổ, hoa tai và trâm cài áo.

Những món đồ này từng thuộc về Hoàng hậu Marie-Louise, vợ của Napoleon; em dâu của ông là Hoàng hậu Hortense của Hà Lan; Hoàng hậu Marie-Amélie, vợ của Vua Louis-Philippe – vị vua cuối cùng của Pháp (trị vì từ năm 1830 đến năm 1848); và Hoàng hậu Eugénie, vợ của Napoleon III (trị vì từ năm 1852 đến năm 1870).

Một chiếc vương miện của Hoàng hậu Eugénie cũng đã bị lấy đi, nhưng đã được tìm thấy trong tình trạng hư hỏng gần bảo tàng sau khi dường như bị những tên trộm làm rơi.

Trong một tuyên bố, Bộ Văn hóa cho biết hệ thống báo động đã hoạt động một cách chính xác. Năm nhân viên bảo tàng có mặt trong phòng trưng bày hoặc gần đó đã tuân thủ quy trình bằng cách liên hệ với lực lượng an ninh và bảo vệ du khách.

Bộ này cho biết băng trộm đã cố gắng đốt xe bên ngoài nhưng đã bị một nhân viên bảo tàng can thiệp ngăn chặn.

Một 'hình ảnh tồi tệ' cho nước Pháp

Trái với phát ngôn xoa dịu của Bộ Văn hóa, Bộ trưởng Tư pháp Pháp cho biết các biện pháp an ninh đã "thất bại" trong việc ngăn chặn vụ trộm này, tạo nên một hình ảnh rất tiêu cực về đất nước.

Ông Gérald Darmanin nói: "Người ta có thể đậu một chiếc xe thang nâng đồ ngay giữa Paris, đưa người lên chỉ trong vài phút để cướp những món trang sức vô giá và gây ra cho nước Pháp một hình ảnh tồi tệ."

Ông Darmanin nói với đài phát thanh France Inter rằng ông tin chắc cảnh sát cuối cùng sẽ bắt được những tên trộm.

Tuy nhiên, người đứng đầu Art Recovery International, một tổ chức chuyên định vị và thu hồi các tác phẩm nghệ thuật bị đánh cắp và lấy trộm, đã cảnh báo rằng nếu những tên trộm không bị bắt trong vòng 24 đến 48 giờ tới, số trang sức bị đánh cắp có khả năng sẽ "biến mất luôn".

Ông Chris Marinello, Giám đốc điều hành Art Recovery International, nói với chương trình Newshour của BBC World Service: "Hiện tại đang có một cuộc chạy đua."

Bộ trưởng Nội vụ Pháp Laurent Nuñez cho biết ông nhận thức được "tình trạng dễ bị tổn thương" trong an ninh bảo tàng ở Pháp.

Truyền thông Pháp đưa tin rằng một báo cáo sơ bộ của Tòa án Kiểm toán (dự kiến công bố vào tháng 11) cho biết một phần ba số phòng trong khu vực xảy ra vụ cướp không có camera giám sát.

Tổng thống Emmanuel Macron mô tả vụ cướp là một "cuộc tấn công vào di sản mà chúng ta trân trọng vì đó là lịch sử của chúng ta".

Bà Nathalie Goulet, thành viên ủy ban tài chính của Thượng viện Pháp, nói với BBC rằng đây là một sự kiện "rất đau đớn" đối với nước Pháp.

Bà nói: "Tất cả chúng tôi đều thất vọng và tức giận" và "thật khó hiểu tại sao điều đó lại xảy ra dễ dàng đến vậy."

Vụ trộm xảy ra tại một phòng trưng bày chỉ cách một quãng đi bộ ngắn là đến chỗ một số bức tranh nổi tiếng nhất thế giới – chẳng hạn như Mona Lisa.

Tuy nhiên, các nhóm tội phạm đứng sau những vụ trộm như thế này không nhắm vào những bức tranh nổi tiếng toàn cầu vốn không bao giờ có thể trưng bày hoặc bán được.

Chúng ưa chuộng những vật phẩm có thể bán được – và trang sức là ưu tiên hàng đầu.

Dù có giá trị lịch sử và văn hóa khổng lồ đến đâu, các loại vương miện (crown và diadem) vẫn có thể dễ dàng bị tách rời và bán từng phần.

Ngay cả những viên kim cương lớn và nổi tiếng cũng có thể bị cắt nhỏ. Giá bán cuối cùng có thể không bằng giá trị ban đầu của cổ vật, nhưng vẫn là một khoản tiền đáng kể.

Hai vụ trộm bảo tàng gần đây ở Pháp đã cảnh báo các nhà chức trách về sự liều lĩnh ngày càng tăng của các băng nhóm nghệ thuật và một kế hoạch an ninh do Bộ Văn hóa xây dựng đang dần được triển khai trên khắp nước Pháp.

"Chúng tôi ý thức rõ rằng các bảo tàng Pháp rất dễ bị tổn thương," ông Nuñez cho biết.

Hồi tháng Chín, kẻ trộm đã lấy cắp vàng thô – ở dạng khoáng vật – từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Paris.

Số vàng này trị giá khoảng 600.000 euro (hơn 18,4 tỷ đồng) và dễ dàng được tiêu thụ trên thị trường chợ đen.

Cũng trong tháng đó, kẻ trộm đã lấy đi số đồ sứ trị giá 6 triệu euro từ một bảo tàng ở Limoges – thành phố từng nổi tiếng về đồ gốm sứ.

Vụ trộm này rất có thể là do một người mua nước ngoài đặt hàng.

Bảo tàng Louvre lưu giữ hàng ngàn tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng khắp thế giới, cùng với số lượng tương đương những hiện vật ít được biết đến hơn nhưng có ý nghĩa văn hóa quan trọng.

Trong suốt lịch sử 230 năm của mình, bảo tàng này tương đối ít xảy ra các vụ trộm – phần lớn nhờ vào hệ thống an ninh chặt chẽ đã được thiết lập.

Vụ mất cắp gần đây nhất là bức tranh phong cảnh Le Chemin de Sèvres (Con đường đến Sèvres) của nghệ sĩ thế kỷ 19 Camille Corot.

Bức tranh này đã bị tháo khỏi tường một cách đơn giản vào năm 1998 khi không có ai để ý và bị mất kể từ đó.

Nhưng vụ trộm nổi tiếng nhất cho đến nay là vụ xảy ra vào năm 1911, khi bức La Joconde của Leonardo da Vinci – hiện được biết đến nhiều hơn với tên gọi Mona Lisa – bị đánh cắp.

Thủ phạm khi đó đã trốn qua đêm trong một tủ quần áo, sau đó tháo bức tranh ra khỏi khung, bọc nó trong áo khoác, kẹp dưới cánh tay và bước ra ngoài.

Hóa ra, đó là một người theo chủ nghĩa dân tộc Ý muốn đưa tác phẩm nghệ thuật này về nước.

Bức tranh đã được tìm thấy ở Ý vào năm 1914 và được trả lại cho bảo tàng Louvre.

Trừ khi nhanh chóng thành công trong việc bắt giữ các tên trộm, các điều tra viên hiện tại khó có được may mắn tương tự.

Mục tiêu hàng đầu của băng nhóm này sẽ là phân tán các món trang sức và bán chúng đi. Việc này sẽ không hề khó khăn.