Thành viên Tứ Trụ bị cho thôi chức sẽ không được tổ chức quốc tang

Các thành viên Tứ Trụ bị cho thôi chức do có vi phạm, khuyết điểm sẽ không được tổ chức quốc tang khi qua đời, theo một nghị định mới được chính phủ Việt Nam ban hành.

Quốc tang là hình thức tang lễ cao nhất dành cho lãnh đạo Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam, các vị công thần đặc biệt hoặc các lãnh đạo đảng và nhà nước "anh em" khi qua đời.

Theo các quy định hiện hành, có bốn hình thức tang lễ dành cho lãnh đạo cấp cao, cán bộ, công chức, viên chức, bao gồm: quốc tang; lễ tang cấp nhà nước; lễ tang cấp cao; lễ tang cán bộ, công chức, viên chức.

Về quốc tang, Nghị định 237/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Điều 5 Nghị định số 105/2012/NĐ-CP quy định đối với trường hợp cho thôi chức vụ do vi phạm, khuyết điểm.

Cụ thể, trường hợp người chết giữ một trong các chức vụ trong Tứ Trụ - gồm tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch Quốc hội - nhưng đã bị cho thôi chức, nghỉ công tác, nghỉ hưu trước tuổi, nghỉ hưu theo quy định do có vi phạm, khuyết điểm, thì sẽ không được tổ chức quốc tang mà chỉ được làm lễ tang cấp cao.

Nghị định 237 không quy định cụ thể trường hợp những cán bộ trong diện này khi bị xóa tư cách chức vụ, chức danh, tức "trở về làm đảng viên bình thường" - như trên thực tế đã xảy ra với một số thành viên Tứ Trụ - thì sẽ được tổ chức tang lễ ở cấp nào.

Về tang lễ cấp nhà nước (dành cho các chức danh phó chủ tịch nước, phó thủ tướng, phó chủ tịch Quốc hội, chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, chánh án Tòa án nhân dân tối cao; viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; đại tướng; thượng tướng là cán bộ hoạt động cách mạng trước ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945), người giữ các chức vụ này mà từng bị cho thôi chức, cho nghỉ công tác, nghỉ hưu trước tuổi, nghỉ hưu theo quy định do có vi phạm, khuyết điểm thì sẽ chỉ được tổ chức tang lễ cấp cao.

Nếu bị xóa tư cách chức vụ, chức danh, thì người giữ các chức danh nói trên khi qua đời chỉ còn được tổ chức lễ tang theo nghi thức dành cho cán bộ, công chức, viên chức.

Về lễ tang cấp cao (dành cho cán bộ đương chức, thôi chức thuộc diện Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý [trừ các chức danh được tổ chức quốc tang và lễ tang cấp nhà nước]; cán bộ lão thành cách mạng,...) cán bộ thuộc diện này nếu bị cách chức hoặc xóa tư cách chức vụ, chức danh, thì chỉ được tổ chức tang lễ theo nghi thức dành cho cán bộ, công chức, viên chức.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng (trừ các chức danh được tổ chức quốc tang và lễ tang cấp nhà nước) bị cho thôi chức, nghỉ công tác, nghỉ hưu trước tuổi, nghỉ hưu do có vi phạm, khuyết điểm, thì lễ tang được tổ chức theo nghi thức dành cho cán bộ, công chức, viên chức.

Cựu thành viên Tứ Trụ nào từng bị kỷ luật và ở mức nào?

Có ba cựu thành viên Tứ Trụ đến nay đã nhận các hình thức kỷ luật, trong đó có cựu Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, cựu Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng và cựu Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.

Vào các năm 2023 và 2024, các ông Phúc, Thưởng, Huệ lần lượt bị cho thôi chức do mắc phải khuyết điểm. Lúc bấy giờ, cả ba ông đều chưa chịu các hình thức kỷ luật chính thức của Đảng.

Như vậy, theo Nghị định 237, các ông Nguyễn Xuân Phúc, Vương Đình Huệ và Võ Văn Thưởng sẽ không được tổ chức quốc tang mà chỉ được tổ chức tang lễ cấp cao.

Đáng chú ý là sau khi đã bị cho thôi chức, thì vào ngày 19/7/2025, cả ba ông Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng và Vương Đình Huệ đã bị kỷ luật cách tất cả chức vụ trong Đảng.

Về mặt lý thuyết, các chức vụ trong chính quyền (như chức thủ tướng và chủ tịch nước của ông Phúc, chức chủ tịch nước của ông Thưởng và chức chủ tịch Quốc hội của ông Huệ) không theo đó tự động mất ngay.

Các ông Phúc, Thưởng, Huệ sẽ phải chờ Quốc hội ra quyết định đối với chức vụ trong chính quyền. Đây có thể là bước tiếp theo để hoàn tất việc xử lý kỷ luật các ông này.

Tiền lệ cụ thể của việc cán bộ cấp cao bị kỷ luật Đảng, sau đó bị cách mọi chức vụ trong chính phủ, là trường hợp ông Lê Thanh Hải, cựu Ủy viên Bộ Chính trị, cựu Bí thư Thành ủy và Chủ tịch UBND TP HCM.

Ông Hải bị kỷ luật do những vi phạm trong công tác lãnh đạo và quản lý.

Ngày 16/5/2024, tại Hội nghị lần thứ 9, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13 đã quyết định cách tất cả chức vụ trong Đảng đối với ông Hải.

Sau đó, ngày 12/8/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định xóa tư cách chức vụ chủ tịch UBND TP HCM và các chức vụ khác trong chính quyền đối với ông Hải.

Theo quy trình này, trong trường hợp bị xóa mọi chức vụ trong chính quyền, ba ông Phúc, Thưởng, Huệ sẽ chính thức quay lại làm "đảng viên bình thường".

Như vậy, có thể tạm hiểu là ba ông nhiều khả năng sẽ chỉ được tổ chức tang lễ theo nghi thức cán bộ, công nhân, viên chức.

Bất chấp Nghị định 237 quy định cán bộ Tứ Trụ vi phạm, bị kỷ luật sẽ được tổ chức tang lễ cấp cao, một khi trở thành đảng viên bình thường, nghi thức này hẳn không còn phù hợp.

Đối với các trường hợp thuộc diện được tổ chức lễ tang cấp nhà nước khi qua đời - như cựu Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai, cựu Ủy viên Bộ Chính trị Trần Tuấn Anh, cựu Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, cựu Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh... - sau khi bị cho thôi chức vụ do mắc khuyết điểm thì sẽ chỉ được tổ chức lễ tang cấp cao.

Trong khi đó, trường hợp cựu Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình, người đã bị cách hết các chức vụ sau khi về hưu, thì sẽ chỉ được tổ chức lễ tang dành cho cán bộ, công chức, viên chức khi qua đời, thay vì lễ tang cấp nhà nước.

Nhìn lại quá trình ba Tứ Trụ bị kỷ luật Đảng

Khi đồng ý cho ông Võ Văn Thưởng thôi chức chủ tịch nước vào tháng 3/2024, Ban Chấp hành Trung ương Đảng nêu rõ ông "vi phạm Quy định về những điều đảng viên không được làm".

Đây cũng là vi phạm mà ông Vương Đình Huệ bị tuyên bố đã mắc phải, dẫn đến việc Quốc hội miễn nhiệm chức chủ tịch Quốc hội của ông vào đầu tháng 5/2024.

Trước đó, Trung ương Đảng đã đồng ý cho ông Huệ thôi giữ các chức vụ trong Đảng và nhà nước, bao gồm: ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa 13, chủ tịch Quốc hội khóa 15, nhiệm kỳ 2021-2026.

Cả hai ông Thưởng và Huệ đều phải "chịu trách nhiệm người đứng đầu" theo các quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Những vi phạm, khuyết điểm của ông Vương Đình Huệ, theo Ban Chấp hành Trung ương Đảng, "đã gây dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, Nhà nước và cá nhân ông".

Tới tháng 11/2024, Bộ Chính trị tiếp tục ra thông báo về trường hợp ông Thưởng và ông Huệ.

Theo đó, cả hai được cho là đã "vi phạm quy định của Đảng, Nhà nước trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; vi phạm quy định những điều đảng viên không được làm và trách nhiệm nêu gương; gây hậu quả nghiêm trọng, dư luận xấu, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng và Nhà nước".

Bộ Chính trị ra quyết định cảnh cáo ông Vương Đình Huệ và tạm thời chưa xem xét, xử lý kỷ luật ông Võ Văn Thưởng do lúc bấy giờ "đang điều trị bệnh".

Bộ Chính trị nêu rõ ông Thưởng vi phạm những điều trên trong thời gian giữ cương vị ủy viên Trung ương Đảng, bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi nhiệm kỳ 2010-2015, ủy viên Bộ Chính trị, trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, thường trực Ban Bí thư, chủ tịch nước.

Tức là, cả ông Thưởng và ông Huệ đều vi phạm khi đã vào Tứ Trụ.

Đối với cựu Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, ông bị cho thôi giữ chức vụ này vào đầu năm 2023 do phải "chịu trách nhiệm chính trị của người đứng đầu khi để nhiều cán bộ, trong đó có hai đồng chí phó thủ tướng, ba bộ trưởng có vi phạm, khuyết điểm, gây hậu quả rất nghiêm trọng; ba phó thủ tướng đã xin thôi giữ các chức vụ, hai bộ trưởng và nhiều cán bộ bị xử lý hình sự".

Tới tháng 12/2024, Bộ Chính trị ra quyết định kỷ luật cảnh cáo ông Phúc.

Đến ngày 19/7/2025, ông Phúc, ông Thưởng và ông Huệ bị kỷ luật cách tất cả các chức vụ trong Đảng.