Sản xuất ở châu Á trì trệ, xuất khẩu đồ nội thất từ Việt Nam sang Mỹ tăng tốc

Tập đoàn Trayton đã ký thỏa thuận chuyển phần lớn sản xuất đồ nội thất từ Trung Quốc sang Việt Nam, chỉ một ngày sau khi ông Donald Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ. Người đứng đầu công ty nói với Reuters rằng các mức thuế mới của Mỹ sẽ không thay đổi chiến lược này.

Nhà sản xuất cỡ vừa, từ chối tiết lộ doanh thu, xuất khẩu 70% đồ nội thất sang Mỹ. Tại đó, sofa và ghế bành của họ được bán dưới tên các nhà bán lẻ lớn hoặc thương hiệu Simon Li của công ty tại các chuỗi lớn, bao gồm Costco.

Hôm 29/9, Tổng thống Trump đã ký một văn bản áp thuế 25% đối với đồ gỗ bắt đầu từ ngày 14/10.

Mức thuế có thể tăng lên 50% với tủ lavabo và tủ bếp, và 30% với đồ bọc vào năm sau. Trước đó, ông từng nói các mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10.

Trayton chịu ảnh hưởng từ thuế đối với đồ bọc, theo lời nhà sáng lập kiêm CEO Simon Lichtenberg. Theo ông Lichtenberg, điều này có thể làm giảm biên lợi nhuận nhưng khả năng cao sẽ do người tiêu dùng Mỹ hứng chịu phần nhiều, khi họ sẽ phải trả giá cao hơn.

Việc chuyển sản xuất sang Việt Nam, với năng suất 50 container sang Mỹ mỗi tuần của Trayton, "vẫn là chiến lược đúng đắn," ông Lichtenberg nói với Reuters, đồng thời nhấn mạnh thuế Mỹ áp với Trung Quốc cao hơn, nơi công ty vẫn duy trì phần lớn lực lượng lao động quốc tế với hơn 1.000 người.

Trung Quốc vẫn là trung tâm nghiên cứu và phát triển của công ty, và công suất dư thừa tại đó có thể cho phép công ty khôi phục sản xuất nếu Bắc Kinh giảm thuế xuất khẩu sang Mỹ, ông Lichtenberg khẳng định.

'Gần như không thể' sản xuất tại Mỹ

"Tôi sẽ áp dụng thuế quan đáng kể với bất kỳ quốc gia nào không sản xuất đồ nội thất tại Mỹ," ông Trump nêu trong một bài đăng trên Truth Social vào ngày 29/9.

"Việc sản xuất tại Mỹ gần như không thể thực hiện được" vì chi phí quá cao và khó tìm lao động lành nghề, theo ông Lichtenberg. Ông khẳng định điều này là không thể xảy ra.

Jonathan Sowter, giám đốc Jonathan Charles Fine Furniture, là một nhà sản xuất đồ gỗ cao cấp với 2.500 nhân viên lành nghề tại Việt Nam và xuất khoảng 60 container mỗi tháng sang Mỹ.

Ông cho biết ông sẽ tìm cách xuất khẩu nhiều hơn sang các thị trường thay thế. Thuế quan Mỹ sẽ có khả năng làm giảm biên lợi nhuận và giá cao hơn là điều không thể tránh khỏi.

Tuy nhiên, "chúng tôi hoàn toàn không có ý định sản xuất tại Mỹ," ông Sowter nói thêm.

Ông cũng nhấn mạnh rằng không thể tái tạo một lực lượng lao động của công ty tại Mỹ.

Việc công ty Trayton chuyển phần lớn lượng sản xuất xuất khẩu sang Việt Nam diễn ra sau các động thái tương tự của các đối thủ lớn từ Trung Quốc, bao gồm Man Wah Furniture và KUKA Home, vốn đã chuyển năng lực sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam để tránh thuế Mỹ trong những năm gần đây.

Do đó, Việt Nam có thể vượt Trung Quốc trở thành nhà cung cấp đồ nội thất lớn nhất cho Mỹ trong năm nay, Reuters dẫn dữ liệu của Mỹ.

Trong bảy tháng đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu đồ nội thất trị giá gần 8,2 tỷ USD sang Mỹ, tăng tốc so với 2024, trong khi xuất khẩu Trung Quốc chậm lại còn 8,4 tỷ USD trong cùng kỳ.

Mỹ là thị trường lớn nhất cho đồ gỗ sản xuất tại Việt Nam. Đây cũng là ngành hàng xuất khẩu đứng thứ năm của Việt Nam sang nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Các nhà xuất khẩu tại Việt Nam bị sốc khi thuế quan được công bố lần đầu, nhưng ông Lichtenberg lạc quan hơn. Ông vẫn hy vọng sản phẩm chất lượng cao của công ty vẫn thu hút được những người tiêu dùng ít quan tâm đến giá thành.

"Người tiêu dùng không quá nhạy cảm với giá của đồ nội thất vì họ chỉ mua vài năm một lần," ông nói.

Hoạt động sản xuất ở Việt Nam trội, còn châu Á giảm

Xét về hoạt động sản xuất nói chung, Việt Nam đang có phần nhỉnh hơn so với các nền kinh tế lớn hơn trong khu vực.

Chỉ số PMI của Việt Nam đạt mức 50,4 điểm trong tháng 9/2025, cùng mức với tháng trước đó.

Con số này cho thấy sức khỏe ngành sản xuất tiếp tục cải thiện nhẹ. Các điều kiện hoạt động đến nay đã cải thiện trong ba tháng liên tiếp, theo báo cáo của công ty S&P Global.

Chỉ số PMI là Chỉ số Nhà Quản trị Mua hàng. Đây là một chỉ số kinh tế quan trọng dùng để đo lường mức độ hoạt động và "sức khỏe" của ngành sản xuất và dịch vụ trong một quốc gia hoặc khu vực. Ngưỡng 50 là mốc phân định giữa tăng trưởng và suy giảm.

Trong khi đó, hoạt động sản xuất ở hầu hết các nền kinh tế lớn châu Á thu hẹp trong cùng giai đoạn.

Điều này diễn ra trong bối cảnh Mỹ có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại và tác động dự kiến từ thuế của ông Trump làm tăng thêm áp lực vốn đã đến từ nguồn cầu yếu ở Trung Quốc.

Áp lực đối với các nhà sản xuất cho thấy những thách thức mà các nhà hoạch định chính sách châu Á phải đối mặt trong việc bảo vệ khu vực này, vốn phụ thuộc vào xuất khẩu, trước các mức thuế cao của Mỹ.

Viếc áp thuế là một chính sách trọng tâm của chính quyền Trump, vốn đã làm xáo trộn trật tự thương mại toàn cầu và kìm hãm tăng trưởng kinh tế.

Các cường quốc xuất khẩu như Nhật Bản và trung tâm công nghệ toàn cầu Đài Loan đều chứng kiến hoạt động sản xuất giảm trong tháng 9/2025, khiến các doanh nghiệp châu Á - phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ - rơi vào một thế yếu.

Một điều đáng lo ngại khác là Trung Quốc, một động lực quan trọng của nền kinh tế toàn cầu, cũng đang ở trong tình trạng ảm đạm.

Một khảo sát chính thức công bố hôm 29/9 cho thấy hoạt động sản xuất tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới thu hẹp trong sáu tháng liên tiếp (tính tới tháng 9/2025), một phần do tiêu dùng yếu và sức ép thuế từ Mỹ.

Sự suy giảm kéo dài làm nổi bật hai áp lực đồng thời lên kinh tế Trung Quốc: nhu cầu nội địa chưa phục hồi bền vững kể từ đại dịch, trong khi thuế của ông Trump đã o ép các nhà máy Trung Quốc và cả những công ty nước ngoài mua linh kiện từ họ.

"Chỉ số PMI tháng Chín cho hầu hết các quốc gia châu Á vẫn yếu và chúng tôi tiếp tục dự đoán hoạt động sản xuất tại khu vực sẽ gặp khó khăn trong ngắn hạn," ông Shivaan Tandon, chuyên gia kinh tế về thị trường mới nổi tại công ty Capital Economics, nhận định.

"Với tăng trưởng dự kiến chậm lại và lạm phát có khả năng vẫn được kiểm soát, chúng tôi dự đoán các ngân hàng trung ương châu Á sẽ tiếp tục nới lỏng chính sách," ông nói thêm.

Chỉ số PMI của Nhật Bản do S&P công bố giảm từ 49,7 trong tháng Tám xuống còn 48,5 vào tháng Chín.

Hoạt động sản xuất của Nhật Bản giảm mạnh nhất trong vòng sáu tháng qua do sự sụt giảm mạnh của sản lượng và đơn đặt hàng mới.

"Nhìn chung, dữ liệu cho thấy trừ khi nhu cầu trong nước và quốc tế cải thiện đáng kể, ngành này khó có thể đạt được nhiều tăng trưởng trong ngắn hạn," bà Annabel Fiddes, Giám đốc phụ trách kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, nhận định về PMI Nhật Bản.

Tương tự, PMI của Đài Loan giảm xuống 46,8 trong Chín từ 47,4 của tháng Tám. Hoạt động sản xuất cũng thu hẹp tại Philippines và Malaysia, theo các khảo sát tư nhân.

Ngược lại, hoạt động sản xuất tại Hàn Quốc mở rộng lần đầu sau tám tháng vào tháng Chín, nhờ nhu cầu nước ngoài cải thiện.

Chỉ số PMI tại nền kinh tế lớn thứ tư châu Á, do S&P Global công bố, tăng lên 50,7 trong tháng Chín từ 48,3 tháng Tám, lần đầu vượt ngưỡng 50 kể từ tháng 1/2025.

Tuy nhiên, triển vọng xuất khẩu của Hàn Quốc phụ thuộc vào các cuộc đàm phán nhằm chính thức hóa thỏa thuận tháng 7/2025.

Theo thỏa thuận này, Mỹ sẽ giảm thuế nhập khẩu ô tô từ 25% xuống 15%, đổi lại Hàn Quốc sẽ đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ. Các cuộc đàm phán bị đình trệ do Seoul lo ngại tác động ngoại hối.