Nhà Trắng xác nhận chỉ huy Hải quân Mỹ ra lệnh đánh bồi vào tàu Venezuela

Nhà Trắng xác nhận một chỉ huy cấp cao của Hải quân Hoa Kỳ đã ra lệnh tiến hành đợt tấn công thứ hai vào một tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy của Venezuela hôm 2/9.

"Đô đốc (Frank) Bradley đã hành động hoàn toàn trong phạm vi thẩm quyền và luật pháp" khi ra lệnh tấn công bổ sung, Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt phát biểu hôm 1/12.

Bà Leavitt xác nhận Bộ trưởng Quốc phòng (Bộ Chiến tranh) Pete Hegseth đã phê chuẩn các cuộc tấn công nhưng không ra lệnh "giết tất cả mọi người", như tờ Washington Post đưa tin. Đợt tấn công thứ hai được cho là diễn ra sau khi có hai người sống sót sau vụ tấn công ban đầu và đang bám vào con tàu đang bốc cháy.

Các nhà lập pháp của cả Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đều bày tỏ quan ngại về thông tin này và cam kết sẽ xem xét lại các cuộc tấn công tại Quốc hội.

"Tổng thống (Donald) Trump và Bộ trưởng Hegseth đã nói rõ rằng các nhóm khủng bố ma túy nằm trong danh sách chỉ định của tổng thống có thể bị tiêu diệt theo đúng luật chiến tranh," bà Leavitt phát biểu trong cuộc họp báo hôm 1/12.

Thư ký báo chí Nhà Trắng không xác nhận có hai người sống sót sau cuộc tấn công đầu tiên, cũng không xác nhận liệu cuộc tấn công thứ hai có nhằm mục đích giết họ hay không.

Việc truyền thông đưa tin rằng Bộ trưởng Hegseth đã ra lệnh giết tất cả những người trên tàu trong cuộc tấn công ngày 2/9 đã làm dấy lên lo ngại về tính hợp pháp của các cuộc tấn công quân sự của Mỹ nhằm vào các tàu bị cáo buộc chở ma túy ở vùng Caribe.

Ông Hegseth đã bác bỏ các cáo buộc, gọi đó là "bịa đặt, kích động và xúc phạm". Hôm 1/12, người đứng đầu Lầu Năm Góc viết trên X rằng Đô đốc Bradley "là một anh hùng của nước Mỹ, một người chuyên nghiệp thực thụ và tôi hoàn toàn ủng hộ ông ấy.

"Tôi ủng hộ ông ấy và những quyết định tác chiến mà ông ấy đã đưa ra - trong nhiệm vụ ngày 2/9 và tất cả những nhiệm vụ khác kể từ đó."

Trong những tuần gần đây, Mỹ đã mở rộng sự hiện diện quân sự tại vùng Caribe và thực hiện một loạt các cuộc tấn công gây chết người vào các tàu bị tình nghi buôn lậu ma túy ở vùng biển quốc tế ngoài khơi Venezuela và Colombia, là một phần của chiến dịch chống ma túy mà họ công bố.

Hơn 80 người đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công kể từ đầu tháng 9.

Chính quyền Trump nói rằng họ đang tự vệ khi phá hủy các tàu chở ma túy bất hợp pháp vào Hoa Kỳ.

Hôm 27/11, ông Trump cảnh báo rằng các nỗ lực của Mỹ nhằm chặn hoạt động buôn ma túy của Venezuela "qua đường bộ" sẽ bắt đầu "rất sớm".

Những cuộc tấn công cũng dẫn đến việc các nhà lập pháp Mỹ giám sát chặt chẽ hơn.

Cuối tuần qua, Ủy ban Quân vụ Thượng viện cho biết họ sẽ "tiến hành giám sát nghiêm ngặt để xác định sự thật" liên quan đến các cuộc tấn công.

Chủ tịch ủy ban này, Thượng nghị sĩ Roger Wicker, thuộc Đảng Cộng hòa, hôm 1/12 cho biết rằng các nhà lập pháp đang lên kế hoạch phỏng vấn "vị đô đốc phụ trách chiến dịch". Ông nói thêm rằng ủy ban cũng đang tìm kiếm các đoạn ghi âm và video để "xem các mệnh lệnh là gì".

Ủy ban Quân vụ tại Hạ viện cũng cho biết họ sẽ dẫn đầu một "hành động lưỡng đảng để thu thập báo cáo đầy đủ về chiến dịch đang được xem xét".

Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, cơ quan gồm các sĩ quan quân đội cấp cao nhất của Hoa Kỳ, đã họp với cả ủy ban quân vụ của Hạ viện và Thượng viện vào cuối tuần qua.

Các cuộc thảo luận tập trung vào những hoạt động trong khu vực và "mục đích cũng như tính hợp pháp của các nhiệm vụ triệt phá các mạng lưới buôn người bất hợp pháp", cơ quan này cho biết.

Khi trao đổi với BBC, nhiều chuyên gia đã bày tỏ mối nghi ngờ sâu sắc rằng liệu vụ tấn công thứ hai nhằm vào những người được cho là sống sót có thể được coi là hợp pháp theo luật pháp quốc tế hay không. Những người sống sót có thể đã được hưởng các quyền bảo vệ dành cho các thủy thủ bị đắm tàu, hoặc các biện pháp dành cho những binh sĩ đã mất khả năng chiến đấu.

Chính quyền Trump tuyên bố các chiến dịch của họ ở vùng Caribe là một cuộc xung đột vũ trang không mang tính quốc tế với những kẻ bị cáo buộc buôn bán ma túy.

Các quy tắc giao tranh trong các cuộc xung đột vũ trang kiểu này – như được quy định trong Công ước Geneva – nghiêm cấm bắn những người tham chiến bị thương, thay vào đó phải bắt giữ và chăm sóc.

Dưới thời Tổng thống Barack Obama, quân đội Hoa Kỳ đã bị giám sát chặt chẽ vì đã bắn nhiều phát đạn từ thiết bị bay không người lái, gọi là "đánh bồi" (double tap), đôi khi gây ra thương vong cho dân thường.

Hôm 30/11, Quốc hội Venezuela đã lên án các vụ tấn công vào tàu thuyền và tuyên bố sẽ tiến hành một "cuộc điều tra nghiêm ngặt và kỹ lưỡng" về các cuộc tấn công ngày 2/9.

Chính phủ Venezuela đã cáo buộc Mỹ gây căng thẳng trong khu vực, với mục đích lật đổ chính phủ.

Trong một cuộc phỏng vấn với BBC Newsnight hôm 1/12, Tổng chưởng lý Venezuela Tarek William Saab cho biết những cáo buộc của ông Trump xuất phát từ "sự ghen tị lớn" đối với tài nguyên thiên nhiên của nước này.

Ông Saab cũng kêu gọi thực hiện một cuộc đối thoại trực tiếp giữa chính phủ Hoa Kỳ và Venezuela "để xóa bỏ bầu không khí độc hại mà chúng ta đã chứng kiến kể từ tháng 7 năm ngoái".

Hôm 30/11, ông Trump xác nhận đã có một cuộc điện đàm ngắn với Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro, trong đó nhà lãnh đạo Mỹ gây áp lực buộc ông Maduro từ chức và rời khỏi Venezuela cùng gia đình.

Theo các báo cáo, trong cuộc gọi vào tháng trước, Trump đã nói với Maduro rằng ông này có thể đến bất kỳ nơi nào tùy ý, nhưng chỉ khi ông ta đồng ý rời đi ngay lập tức. Sau khi Maduro từ chối, Trump đã đăng trên mạng xã hội rằng không phận trên Venezuela nên được coi là "đóng hoàn toàn".

Ông Maduro đã yêu cầu ân xá cho các phụ tá hàng đầu của mình cũng như được tiếp tục kiểm soát quân đội sau khi từ bỏ chính phủ. Ông Trump đã từ chối cả hai yêu cầu trên, theo The Miami Post và Reuters, thông tin mà BBC chưa thể xác nhận.

Các quan chức Mỹ cáo buộc rằng bản thân ông Maduro là thành viên của một tổ chức "khủng bố" có tên là Cartel of the Suns, mà họ cho là bao gồm các quan chức quân sự và an ninh cấp cao của Venezuela có liên quan đến buôn bán ma túy. Ông Maduro đã phủ nhận những cáo buộc này.

Lucy Gilder và Thomas Copeland tường thuật bổ sung