Du lịch Mộc Châu chuyển mình nhờ Covid
Nguồn hình ảnh, NHAT LAM
- Tác giả, Nhật Lam
- Vai trò, Gửi đến BBC News Tiếng Việt từ Hà Nội
Cao nguyên Mộc Châu, một điểm đến chỉ cách Hà Nội 180 km về phía Tây Bắc, dần trở nên thu hút khách du lịch trong nước vài năm trở lại đây. Nhờ vào nguồn tài nguyên du lịch sẵn có như sản phẩm sữa, đồi chè, các khu du lịch sinh thái với vườn mận, vườn đào đặc biệt thu hút khách nội địa mỗi dịp xuân về.
Ngành du lịch và dịch vụ có lẽ là ngành chịu tổn thất nặng nề nhất vì dịch Covid-19. Tuy nhiên, Tết Nguyên Đán Nhâm Dần vừa qua chứng kiến cú nhảy vọt của du lịch nội địa với gần 6 triệu lượt khách du xuân khắp cả nước. Con số đáng mừng này thắp lên bao hy vọng cho hàng triệu nhân viên ngành công nghiệp không khói trong năm 2022.
Sau hai năm không được xuất cảnh kèm lệnh phong toả và cách ly được nhiều địa phương áp dụng cản trở nhu cầu du lịch của phần lớn người dân thành phố. Sau khi tiêm đầy đủ các mũi vaccine, dịp Tết Nguyên Đán gồm 9 ngày nghỉ được ví như chiếc lò xo bị nén 2 năm qua và giờ được bật lên. Tất cả các địa điểm du lịch nổi tiếng trên toàn quốc đều kín phòng.
Gia đình tôi quyết định đi nghỉ Tết hơi muộn nên gọi đến đâu tôi cũng nhận được lời từ chối của các điểm nghỉ trên khắp miền Bắc. Cuối cùng, tôi cũng đặt được phòng ở Mộc Châu nhưng đến mùng 8 Tết mới có phòng trống.
Thị trấn Nông Trường Mộc Châu xưa và nay
Nguồn hình ảnh, NHAT LAM
Cùng đi Mộc Châu với gia đình tôi lần này có bác tôi, một giáo viên đã nghỉ hưu. Bác có nguyện vọng muốn đi thăm thị trấn Nông trường Mộc Châu. Trong con mắt của những người thuộc thế hệ bác, nói đến Nông trường Mộc Châu là nói đến những thảo nguyên mênh mông trồng cỏ xanh mướt cho những trang trại bò sữa chất lượng nhất miền Bắc, những nhà máy chè với những đồi chè trập trùng. Đây là nơi đã từng thu hút nhiều công nhân miền xuôi lên làm việc, phát triển kinh tế trong những năm chiến tranh chống Mỹ.
Thị trấn nông trường quốc doanh thời kỳ bao cấp ngày nào giờ không còn mấy bóng dáng nông nghiệp như trước. Thay vào đó là những phố huyện sầm uất như ở bao thị xã, huyện lị khác. Giờ đây, xen lẫn giữa những cửa hàng giới thiệu sản phẩm sữa Mộc Châu, chè San Tuyết là những siêu thị của Thế Giới Di Động, của Điện Máy Xanh.
Có theo vết xe đổ của Sa Pa?
Nguồn hình ảnh, NHAT LAM
Trên đường đi, tôi gặp khá nhiều nhà nghỉ (homestay) dạng nhà sàn mới dựng ẩn khuất sau những đồi thông, đồi chè, có biển chỉ đường khá rõ ràng. Bên cạnh đó, vài khu resort nghỉ dưỡng đang gần hoàn thiện quét vôi xanh đỏ hoàn toàn không phù hợp với cảnh quan thiên nhiên của vùng đất này. Lác đác tôi cũng chứng kiến cảnh xây dựng những nếp nhà sàn được đánh véc ni bóng loáng với lối kiến trúc nhà vườn kiểu Nhật…
Tôi chợt nghĩ không biết với lượng du khách ồ ạt (tourist rush) tới Mộc Châu như hiện nay, liệu vài năm nữa Mộc Châu có trở thành một Sa Pa thứ hai không? Dân phượt mấy năm gần đây quay lại Sa Pa đều lắc đầu ngán ngẩm khi chứng kiến nhiều đổi thay từ cảnh quan đến con người ở đây từ khi đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai được hoàn thành.
Các nhà nghỉ Airbnb, resort, homestay mọc lên như nấm theo lối mạnh ai nấy xây, nhà hàng tự phát kinh doanh theo mùa vụ, không có quy hoạch tổng thể. Với người làm du lịch, không ai muốn đưa khách quốc tế lên thăm "đại công trường" Sa Pa (mega construction site) vì tư duy làm du lịch kiểu chộp giật, 'bóc ngắn cắn dài'.
Nguồn hình ảnh, NHAT LAM
Sa Pa còn nhiều ví dụ nữa mà chỉ nghĩ tới tôi đã thấy lo cho sự phát triển du lịch của Mộc Châu. Anh Nguyễn Hoàng, Giám đốc công ty cổ phần du lịch Handspan Travel cho biết "Mộc Châu hiện đang có ba sản phẩm du lịch đã định hình và có thể khai thác: du lịch nông nghiệp với các trang trại bò sữa, vườn dâu Tây, đồi chè; du lịch văn hoá lễ hội với lễ hội của người Thái, người Mông; du lịch thể thao như giải chạy Marathon Mộc Châu tháng 4 hàng năm".
Tuy vậy, anh Hoàng cũng trăn trở "quy hoạch du lịch ở Mộc châu cần rõ ràng hơn về vai trò của từng vùng, nơi nào cần khai thác loại hình du lịch gì, không nên xây dựng homestay, nhà nghỉ ồ ạt như Sa Pa sẽ dẫn tới mất cân bằng giữa phát triển du lịch và giữ gìn bản sắc vốn có".
Xu thế bỏ phố lên rừng
Nguồn hình ảnh, NHAT LAM
Nhà nghỉ mà chúng tôi chọn lưu lại khi ở Mộc Châu là PAM Hill homestay, cái tên viết tắt từ tên của nghệ sỹ piano nổi tiếng Phó An My, cháu gái của nhạc sỹ Phó Đức Phương. Khi tìm phòng qua mạng, điều khiến tôi quyết định đặt phòng ở PAM Hill vì qua ảnh, nơi đây cho tôi cảm giác không bị ảnh hưởng bởi xu thế xây nhà nghỉ dành cho khách du lịch thích chụp ảnh check in. PAM Hill mang đậm phong cách riêng của người chủ nghệ sỹ.
Quả đúng vậy, gặp và nói chuyển với người nghệ sỹ gốc Hà Nội bỏ phố lên rừng sống là một điểm nhấn trong chuyến đi của gia đình tôi. Chị tâm sự muốn xây một khu nghỉ trước tiên để cho dân nghệ sỹ lên đây sáng tác và biểu diễn, thứ nhì mới là kinh doanh để tự nó nuôi được chính nó.
Nguồn hình ảnh, NHAT LAM
Ngoài ra, homestay của chị cũng giúp nhiều dân bản gồm người H'Mông, Thái, Mường, Dao tiêu thụ nông sản, tạo công ăn việc làm cho thanh niên trong bản. Khi đặt vấn đề giúp dân bản làm kinh tế, vợ chồng chị còn giao kèo với họ phát triển kinh tế, du lịch là phát triển bền vững, tuyệt đối không chặt cây, phá rừng, trồng và nuôi nông sản "sạch", dùng giấy gói thay túi nylon, có thế mới làm ăn lâu dài được.
Với xu thế nhiều người thành thị đổ xô lên Mộc Châu đầu tư làm trang trại, xây dựng, kinh doanh du lịch, chính quyền tỉnh Sơn La, huyện Mộc Châu cần có tầm nhìn, chính sách phù hợp để tinh chọn những nhà đầu tư "có tâm, có tầm", đừng đi vào vết xe đổ của Sa Pa. Để làm được như vậy, Mộc Châu cần có thêm những nhà đầu tư, những con người như nghệ sỹ Phó An My.
Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm của tác giả Nhật Lam từ Hà Nội.
Xem thêm:
