Về vụ thanh niên Chăm tự thiêu ở Biên Hòa

Hơn một tháng sau cái chết của người thanh niên Chăm Thành Xuân Thịnh ở thành phố Biên Hòa, dư luận cộng đồng Chăm vẫn chưa ngớt xôn xao.

Trong khi đó, động thái vào cuộc của cơ quan chức năng đến giờ phút này là rù rì và thong thả.

Đưa tin về vụ việc xảy ra hôm 9/3, tờ báo mạng baodongnai.com.vn, tiếng nói của đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Đồng Nai, có hai bài tường thuật của cùng một tác giả.

Thay đổi nội dung

Cả hai bài báo này được đăng lên với hai tên gọi khác nhau, phần lớn nội dung có nhiều thay đổi, đáng lưu ý cả thời gian cập nhật cũng bị xáo trộn.

Trong khi đó, nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng của người Chăm lấy làm lạ vì tính cách hiền lành của dư luận cộng đồng mình so với vụ quan tài diễu phố ở Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc và mới đây là ở Hải Phòng, nơi vừa diễn ra vụ Đoàn Văn Vươn và gia đình, khiến cả thế giới dõi theo.

Nhiều độc giả người Chăm phản ứng đặt dấu chấm hỏi về tính khách quan trong cách lấy tin và đưa tin của <link type="page"><caption> baodongnai.com.vn</caption><url href="http://www.baodongnai.com.vn/phapluat/201303/Buc-xuc-chuyen-xin-viec-tu-tam-xang-dot-minh-2223964/" platform="highweb"/></link>.

Trở lại diễn biến về cái chết của người thanh niên 25 tuổi, báo Đồng Nai một mực khẳng định đương sự đã tẩm xăng tự thiêu trước cửa Công ty trách nhiệm hữu hạn và Dịch vụ Triệu An Phát, chuyên môi giới việc làm, tại phường An Bình.

Nhưng người nhà nạn nhân hoàn toàn không đồng tình với quan điểm trên.

Người nhà nạn nhân nói gia đình đã quay lại được hình ảnh và lời trăn trối cuối đời của nạn nhân, ở Bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố Hồ Chí Minh, để làm bằng chứng trước tòa.

Trước đó, cũng tại Bệnh viện này, người nhà nạn nhân đã phải nhờ đến lực lượng công an Quận 5 can thiệp, khi bỗng dưng có quá nhiều người lạ mặt xuất hiện ở phòng cấp cứu, theo dõi tin tức.

Trong video clip ngắn ngủi, dở dang, nạn nhân trình bày lại hơn hai phần ba sự việc xảy ra, trước và trong buổi sáng định mệnh bằng tiếng Việt.

Trong đó có đoạn nạn nhân nói “trong lúc tìm lối thoát ra ngoài, không hiểu ngọn lửa từ đâu đến bùng cháy lên toàn cơ thể con”.

Tuy nhiên, ở bài báo mới đã chỉnh sửa nhiều về nội dung một cách mập mờ của mình, baodongnai.com.vn vẫn giữ nguyên quan điểm, đó là hành vi tự thiêu.

'Phai lãng gốc gác'

Người Chăm là một tộc người bản địa ở miền trung Việt Nam, với dân số còn lại khoảng 200 ngàn người, cư trú đông nhất ở hai tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận. Hơn 400 ngàn người là số lượng người Chăm ở Campuchia, nhưng họ đã trở nên phai lãng bản sắc và 'mù sương' về gốc gác của mình.

Họ có hai tín ngưỡng-tôn giáo chính, Bà La Môn giáo và Bà Ni giáo. Trong khi Bà La Môn giáo người chết được lập giàn hỏa thiêu, thì Bà Ni giáo, người chết được thực hiện theo lễ tục chôn cất.Trong lúc người thanh niên xấu số theo tôn giáo Bà Ni, chết thiêu là không đúng phong tục.

Sau 30/4/1975, chính quyền đã thực thi nhiều chủ trương, chính sách khiến trật tự xã hội cũng như cấu trúc xã hội truyền thống của người Chăm bị phá vỡ, kéo theo muôn mặt thực trạng đời sống đáng báo động.

Trong đó vấn đề đất đai và việc làm là hai lĩnh vực nóng rang như chính khí hậu vùng đất này.

Việc thiếu diện tích sản xuất nông nghiệp cộng với lực lượng ở độ lao động dôi ra, gây ra sự bức bối trong sinh hoạt hằng ngày của người Chăm.

Nhiều trí thức trẻ Chăm đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp có lí tưởng trở về phục vụ quê hương nhưng bất thành.

Phần nhiều do cách đối đãi của chính quyền địa phương. Từ đó, gây nên những làn sóng lang bạt, bất trắc vì miếng cơm, manh áo.

Trường hợp cái chết của người thanh niên Chăm này là một điển hình bất trắc trên con đường mưu sinh, mà tộc người dễ tổn thương như cách nói Liên Hợp Quốc, chắc chắn sẽ còn phạm phải, cho dù là rủi ro ở mức độ, tình huống đỡ bi đát hơn.

Dẫu sao người chết cũng đã chết rồi, công việc của người còn sống thì vẫn phải tiếp tục những chuỗi ngày mệt nhoài gieo cấy hạt tâm thiện lành lên cõi tạm vàng vọt nhân tình.

Đứng trước một cái chết rạch ròi, đơn giản hay rối rắm, phức tạp, lẽ thường người đời vẫn cần nhìn thấy sự phán xét của quan tòa liêm chính.

Đừng để lương tri của xã hội như sóng ngoài biển khơi kia, không biết ngày nào bão tố nổi lên.

Bài viết phản ánh quan điểm riêng và văn phong của tác giả, một blogger người Chăm sinh năm 1980, đang sinh sống và làm việc ở Việt Nam.