Nairobi – điểm đến khởi nghiệp công nghệ?
Nguồn hình ảnh, Other
- Tác giả, Harriet Constable
- Vai trò, BBC Capital
Vào mùa hè năm 2006, Timbo Drayson đóng hành lý, chia tay Đại học Oxford để nhận việc ở Google.
Anh bắt đầu công việc ở London và tham gia tạo ra một sản phẩm video phát triển nhanh chóng – công việc cuối cùng đưa anh đến Mỹ. Nhưng đến 2013, Drayson nghỉ việc và bay nửa vòng Trái Đất đến thủ đô Kenya.
Điều gì đã xảy ra?
Lựa chọn chiến lược
“Trong thời gian làm việc ở Google, tôi đã tham gia vào xây dựng môi trường phát triển cho chúng tôi ở Trung Đông và châu Phi,” Drayson cho biết.
“Tôi thật sự thích công việc đó, nên tôi quyết định xin nghỉ phép một thời gian để đi tìm hiểu về công nghệ khắp Đông và Tây Phi. Trong quá trình đó, tôi cảm thấy hứng thú với những vấn đề lớn cần phải giải quyết bằng công nghệ.”
Nairobi có môi trường công nghệ phát triển nhất ở Đông Phi và cạnh tranh với các trung tâm công nghệ như Cape Town, Lagos và Cairo.
Điều này khiến nơi đó trở thành một lựa chọn thông minh, chiến lược cho một doanh nhân như Drayson. Trong vòng một năm, anh đã đồng sáng lập OkHi, một công ty hoạt động nhằm cung cấp cho mỗi cá nhân ở Kenya một địa chỉ.
Tuy nhiên, đối với hầu hết thế giới thì Nairobi vẫn còn là một bí ẩn.
“Chẳng phải chỗ đó nguy hiểm sao” và “ở đó có phải người ta sống trong các túp lều đắp bằng đất không” là một số câu hỏi mà người ngoại quốc làm việc ở đây thường nhận được từ người thân trên toàn cầu.
Họ ngạc nhiên khi biết rằng Nairobi là một trong những thành phố phát triển nhanh nhất ở châu Phi, với trên ba triệu dân.
Trong vòng tám năm, Nairobi đã biến thành một trung tâm đô thị thu hút những người trẻ tuổi trên khắp châu Phi và giờ đây là Ấn Độ và Trung Quốc.
Ở đó có các tòa nhà chọc trời và các trung tâm mua sắm, khách sạn và các khu căn hộ, các rạp chiếu phim, các quán bar, và thậm chí là một sân trượt băng.
Kể từ năm 2008, một nhóm các vườn ươm, nhà trợ giúp và nhà tài trợ ý tưởng đã mọc lên, giúp nhiều công ty khởi nghiệp có lợi nhuận.
Chẳng hạn như hồi năm ngoái, Sendy, công ty giao nhận theo yêu cầu đầu tiên ở Kenya, đã đạt mục tiêu giành được 2 triệu đô la tiền cấp quỹ với sự giúp đỡ của Quỹ Safaricom Spark và XL Africa, vốn được Ngân hàng Thế giới tài trợ.
Thách thức văn hóa
Một báo cáo của tổ chức Disrupt Africa cho thấy các công ty khởi nghiệp công nghệ trên khắp châu Phi đã gây quỹ được hơn 129 triệu đô la Mỹ trong năm 2016, tăng 17% so với năm trước đó.
Một trong những doanh nghiệp hưởng lợi là Moringa, một trường dạy mã hóa giúp phát triển các tài năng công nghệ châu Phi, đã có thể mở rộng toàn cầu nhờ vào sự hỗ trợ tài chính này.
Doanh nghiệp này đã mở văn phòng ở Hong Kong, Ghana và Pakistan kể từ năm 2014.
Mặc dù vậy, Nairobi vẫn không phải là một lựa chọn hiển nhiên cho những người ngoại quốc trẻ. Chắc chắn vẫn có những mặt trái và thách thức văn hóa đối với người nước ngoài ở đây, chẳng hạn như đồng tính vẫn bị xem là bất hợp pháp ở Kenya.
Tội phạm là một lo ngại nữa, mặc dù đi bộ quanh thành phố vào ban ngày thì hoàn toàn không sao nhưng không nên cuốc bộ đi chơi vào ban đêm.
Nguồn hình ảnh, Harriet Constable
Phụ nữ có thể đi khắp thành phố một mình và tùy ý ăn mặc theo ý thích nhưng được khuyến cáo mặc quần áo kín đáo ở một số khu vực nằm ngoài phạm vi thành phố.
Căng thẳng sắc tộc và chính trị đôi khi âm ỉ và gây ra bạo lực, nhất là vào thời gian xung quanh các cuộc bầu cử.
Tuy nhiên, đa số người dân ở thủ đô coi họ trước hết là ‘người Nairobi’ và sẵn lòng nói về lịch sử đất nước, bộ tộc và thế giới quan của họ.
Kenya xếp gần chót bảng với thứ hạng 186 trên bảng Xếp hạng chất lượng sống các thành phố do Mercer đưa ra trong năm 2017. Nơi này bị nhắc đến với tình trạng kẹt xe, giao thông công cộng nghèo nàn, mức độ tội ác, nhà ở, cơ hội đi học và nguồn cung ứng điện chập chờn, lúc có lúc không.
Với dân số ngày càng tăng, việc sử dụng nhiều xe hơi cũ, việc đốt rác và các lò đốt bằng củi, khiến cho tình trạng ô nhiễm không khí ở Nairobi trở thành một vấn nạn lớn.
Nhiều cơ hội cho người trẻ
Tuy nhiên, Tia Peng, 30 tuổi, tin rằng sự kết hợp giữa cơ hội, khí hậu tốt và con người tốt là những điều làm nên sức hút của Nairobi.
Cô chuyển đến đây từ tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, để làm việc cho công ty Shenzen Right Net Tech Co, một công ty thương mại điện tử bán hàng hóa Trung Quốc cho châu Phi và bán hàng hóa châu Phi ở Trung Quốc.
“Tôi định sẽ ở lại Nairobi lâu, ít nhất 5 năm. Đây là một thành phố tốt, tôi đặc biệt thích khí hậu. Nhiệt độ ở mức 25 độ C và có nắng quanh năm, con người địa phương thì rất thân thiện.”
Khi được hỏi gia đình cô nghĩ gì về việc cô chuyển đến sống ở Kenya, cô Peng nói: “Gia đình tôi cho rằng việc tôi đến Kenya để phát triển sự nghiệp là một điều tốt, người Trung Quốc tin rằng châu Phi có tương lai tươi sáng. Có rất nhiều cơ hội cho người trẻ tuổi và mức lương ở Kenya thì cao hơn so với ở Trung Quốc.”
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Utsav Misty, 32 tuổi, một người Ấn Độ làm việc cho công ty game cho điện thoại di động Vuclip ở Nairobi cũng đồng ý. Anh cũng chuyển đến Nairobi bởi vì các cơ hội có ở đây. “Ở nơi tôi ra đi [Mumbai, Ấn Độ], thị trường rất cạnh tranh. Ở Nairobi, những người Ấn Độ chúng tôi có thể áp dụng kỹ năng và công nghệ mà chúng tôi sử dụng ở quê nhà dễ dàng hơn. Thị trường Kenya có phản hồi nhanh hồi và họ thích công nghệ mà chúng tôi mang đến.”
Điều gì thu hút họ? Internet tốc độ cao, sự sáng tạo nổi tiếng toàn cầu, các nguồn quỹ lớn và sự hiện diện của các nhà ươm mầm ý tưởng tất cả đều thu hút các tài năng công nghệ.
“Có một lượng lớn trí tuệ tập trung vào những thách thức tương tự ở Nairobi. Rào cản đối với những công ty mới gia nhập thị trường thì thấp bởi vì tất cả đều tập trung – nếu anh có tất cả con người và tất cả tiền bạc ở một nơi thì sẽ dễ dàng hơn rất nhiều,” Samir Ibrahim, 29 tuổi, một người Mỹ và là CEO của SunCulture, một công ty cung cấp hệ thống tưới bằng năng lượng mặt trời cho nông dân, nói.
Cũng giống như những thanh niên cùng thế hệ, cựu sinh viên Đại học New York này muốn có một công việc ý nghĩa và anh cho rằng công ty khởi nghiệp công nghệ ở Kenya đã cho anh cơ hội đó.
Những điểm hẹn chính
Tiền bạc đang được đổ vào cơ sở hạ tầng – từ con đường bê tông mới xây kết nối với Ethiopia cho đến tuyến đường sắt mới nối Nairobi với Mombasa nằm trên bờ biển. “Kenya là một nước nói tiếng Anh, nhìn chung an toàn, nguồn đầu tư từ phương Tây đã đổ vào nước này từ lâu và nó cũng là một trung tâm du lịch. Đó là những điểm căn bản giúp tạo nên một trung tâm hấp dẫn,” Ibrahim nói.
Tọa lạc trên tầng bốn của Piedmont Plaza trên đường Ngong – một trong những con đường chính kéo dọc thành phố từ đông sang tây – Nairobi Garage, một không gian làm việc chung cho các công ty khởi nghiệp, các doanh nghiệp và các công ty công nghệ, đã trở thành một nơi làm việc được nhiều người biết đến.
“Có một số điểm chính để đi và do cộng đồng người nước ngoài ở đây rất tập trung – nếu bạn là người mới đến thì người cũ sẽ mời bạn đến tham gia vào các sự kiện. Có cảm giác như là mọi thứ đều có thể ở đây, tâm lý kiểu như ‘giới hạn là bầu trời’,” Hannah Clifford, 29 tuổi, giám đốc của Nairobi Garage, nói.
Một điểm đến được ưa chuộng khác là công ty vườn ươm đầu tiên của Nairobi, iHub, ở Kilimani, một vùng ngoại ô trung tâm của Nairobi. Ở đây có tầm nhìn thành phố rất đẹp.
Nhiều người nước ngoài chọn làm việc thường xuyên từ các quán cà phê như Wasp & Sprout, một quán cà phê nhỏ ở Loresho phục vụ cà phê lạnh trên những chiếc sofa nhiều màu sắc.
Sau giờ làm việc, mọi người thường đi uống bia ở Brew Bistro, một quán bar trên tầng thượng ở Westlands có những chiếc bàn kiểu picnic và phục vụ bia nấu tại chỗ; The Alchemist, một quán bar ngoài trời phục vụ nhạc sống vào hầu hết các đêm trong tuần và J’s, một nhà hàng và quán bar với chỗ ngồi ngoài trời và DJ chơi nhạc tiệc tùng cho đến sáng sớm vào cuối tuần.
Mức sống phải chăng
Westlands từ lâu đã là một nơi rất được người ngoại quốc ưa thích để ở cũng như để tiệc tùng do vị trí trung tâm và gần với các cửa hàng, nhà hàng và Rừng Karura, một khu rừng lớn với lối đi bộ và một nhà hàng ngoài trời gọi là River Café.
Có rất nhiều lựa chọn để ở ở đây từ căn hộ cho người độc thân cho đến nhà riêng lẻ cho các gia đình. Kilimani, Kilileshwa và Lavington cũng là những khu được nhiều người biết tới ở ngoại ô nhưng lại cách khu trung tâm làm việc một khoảng lái xe không xa. Các loại nhà ở được người ngoại quốc ưa chuộng ở đây thường là các căn hộ hiện đại sang trọng có phòng tập gym và hồ bơi.
Mức lương trong khu vực công nghệ ở Kenya có khác biệt rất lớn tùy công ty và có rất ít thông tin của một công ty nào đó để công ty khác dựa vào làm chuẩn.
Chẳng hạn như một công ty khởi nghiệp có thể trả mức lương 40.000 đô la Mỹ cho một lãnh đạo dự án nhưng theo trang Glassdoor.com các công ty khác có thể trả thấp hơn nhiều (từ 15.000 đến 20.000 đô la).
Mặc dù tiền lương ở đây không cao so với ở Anh hay ở Mỹ nhưng thu nhập như vậy cũng đủ sống thoải mái ở Nairobi. Thực phẩm tươi sống rất rẻ trong khi tiền thuê nhà hàng tháng cho một căn hộ hai phòng ngủ chưa có nội thất ở khu Kilimani, một khu vực rất quen thuộc đối với người nước ngoài, là vào khoảng 874 đô la một tháng.
Bia trong quán bar có giá khoảng 1,90 đô la còn thuê bao Internet vào khoảng 38 đô một tháng. Những thứ xa xỉ như bơ và rượu vang có thể đắt đỏ, nhưng theo trang web Expatisan.com, chi phí sinh hoạt ở Nairobi rẻ hơn 17% so với Johannesburg, Nam Phi.
Drayson mong muốn thấy nhiều cựu đồng nghiệp ở Google có cùng chí hướng như anh rời bỏ Thung lũng Silicon để đến Silicon Savannah. “Chừng nào còn những vấn đề lớn cần giải quyết thì sẽ có cơ hội. Hàng năm các công ty đều phát triển, thuê mướn và đào tạo nhân tài,” anh nói.
Bản tiếng Anh bài này đã đăng trên BBC Capital.
