Ông Adam Sitkoff nhắc Việt Nam muốn nhập gia phải tùy tục

''Bóng đang ở sân của Việt Nam và họ phải quyết định xem nhượng bộ tới mức nào là chấp nhận được để gia nhập WTO,'' ông Adam Sitkoff nói với BBC từ Hà Nội.

Ông Sitkoff nói trong thời gian Việt Nam đàm phán để vào WTO, các quy định của WTO thay đổi nhiều và các nước thành viên của ''câu lạc bộ buôn bán'' này đòi hỏi ngày càng nhiều ở các thành viên mới.

Tuy nhiên ông nói ông tin là tư cách thành viên WTO sẽ giúp Việt Nam phát triển mạnh hơn hiện nay.

Trong gần một năm qua, Việt Nam luôn tuyên bố muốn vào WTO tại cuộc họp tuần này ở Hồng Kông tuy nhiên các quan chức Việt Nam đã có vẻ chấp nhận chuyện sẽ phải chờ đợi thêm một thời gian nữa.

Sáu quốc gia hiện vẫn chưa ký hiệp định đồng ý để Việt Nam vào WTO là Hoa Kỳ, Úc, New Zealand, Mexico, Honduras và cộng hòa Dominica.

Đầu tháng này Oxfam ở Việt Nam đã đưa ra báo cáo cảnh báo Việt Nam không nên vội vào WTO mà có những nhân nhượng quá mức.

Trong cuộc phỏng vấn ông Adam Sitkoff, BBC cũng đã bắt đầu với câu hỏi liệu Hoa Kỳ có đòi hỏi Việt Nam nhiều qúa không:

Adam Sitkoff: Tôi nghĩ trước tiên chúng ta phải nhớ rằng WTO là câu lạc bộ buôn bán của các nước trên thế giới và điều không may mắn cho các nước muốn gia nhập câu lạc bộ này là các thành viên WTO đòi hỏi ngày càng nhiều. Việt Nam đã đàm phán để gia nhập WTO từ nhiều năm nay và vào thời điểm này những đòi hỏi đối với Việt Nam sẽ khó hơn so với Trung Quốc hay Cam Pu Chia. Hiển nhiên là nếu Việt Nam gia nhập WTO cách đây năm hay 10 năm trước, họ sẽ gia nhập với những điều kiện dễ dàng hơn.

Nhưng liệu có phải là điều không công bằng không khi đòi hỏi nhiều từ Việt Nam khi Oxfam nói trong báo cáo mới đây của họ rằng 45 phần trăm nông dân Việt Nam vẫn sống dưới mức nghèo khó?

Tôi chưa thấy ai dùng từ ''công bằng'' để nói về đàm phán thương mại cả. Đàm phán giữa các nước không phải khi nào cũng công bằng và công bằng là chuyện các nhà đàm phán quyết định vì lợi ích của đất nước họ. Còn về người nghèo thì ngay cả Hoa Kỳ, Nhật Bản, Úc hay các nước Châu Âu đều có người nghèo cả. Không có nước nào tôi biết lại miễn dịch với người nghèo cả.

Thực tế là WTO có những nguyên tắc riêng dành cho những nước kém phát triển trên thế giới muốn vào WTO nhưng Việt Nam cũng không nằm trong danh sách này.

Về Việt Nam, nhờ kinh tế phát triển trong 10 năm qua, Việt Nam đã không còn nằm trong danh sách 50 nước nghèo nhất thế giới. Thực tế là WTO có những nguyên tắc riêng dành cho những nước kém phát triển trên thế giới muốn vào WTO nhưng Việt Nam cũng không nằm trong danh sách này. Chính vì thế mà Việt Nam phải quyết định là những điều kiện như thế nào thì có thể chấp nhận được đối với họ để thảo luận với Hoa Kỳ, Úc và các nước khác.

Hiện nay ngay cả các nước phát triển cũng đang trợ cấp nông nghiệp, đang bảo hộ một số lĩnh vực kinh tế nhưng họ lại vẫn đòi hỏi các nước muốn vào WTO phải có nhượng bộ trong chính những lĩnh vực đó. Vậy chúng ta có thể hiểu vấn đề này như thế nào?

Trước hết tôi phải nói rằng Việt Nam đang muốn vào WTO chứ không phải là các nước đang đàm phán với Việt Nam. Chính vì vậy bóng đang ở sân của Việt Nam và họ phải quyết định xem nhượng bộ tới mức nào là chấp nhận được để gia nhập WTO.

Còn về chuyện công bằng, bất kỳ nước nào trên thế giới đều muốn bảo hộ những mảng nhỏ trong nền kinh tế mà về mặt chính trị nó rất quan trọng. Đó có thể là bảo vệ công ăn việc làm trong lĩnh vực dệt may ở Hoa Kỳ hay trong lĩnh vực nông nghiệp ở Pháp hoặc Nhật Bản.

Mặt khác các chính phủ bước vào bàn đàm phán với mong muốn mở cửa thị trường trong các lĩnh vực mà các công ty của họ mạnh. Đây không có gì là lạ cả.

Bất kỳ nước nào trên thế giới đều muốn bảo hộ những mảng nhỏ trong nền kinh tế mà về mặt chính trị nó rất quan trọng.

Chẳng hạn, Hoa Kỳ muốn bảo vệ trợ cấp nông nghiệp nhưng lại muốn mở cửa thị trường tài chính ở Việt Nam và đây là lý do phải có đàm phán thương mại.

Về phía Phòng thương mại Mỹ, theo ông ảnh hưởng của các ông đối với chuyện khi nào Hoa Kỳ và Việt Nam ký hiệp định để Việt Nam vào WTO lớn tới mức nào?

Cộng đồng doanh nhân Hoa Kỳ ở Việt Nam rất muốn có một hiệp định có thể chấp nhận được về mặt thương mại để Việt Nam gia nhập WTO. Hiệp định đó sẽ mở cửa thị trường một cách công bằng cho các doanh gia Hoa Kỳ muốn kinh doanh ở Việt Nam.

	Càng ngày càng có nhiều tiếng nói phản đối WTO bất công

Chúng tôi biết rằng một hiệp định như vậy sẽ tốt cho tương lai của Việt Nam, tốt cho nền kinh tế Việt Nam và cho người dân Việt Nam.

Các công ty Hoa Kỳ thực sự có ảnh hưởng lớn đối với các quyết định của chính phủ hay đối với qúa trình đàm phán của chính phủ.

Hiện tại không có nhiều công ty Hoa Kỳ hài lòng tới mức họ suốt ngày gọi điện tới Washington bảo rằng đã đến lúc ký hiệp định.

Cộng đồng doanh nhân Hoa Kỳ ở Việt Nam muốn Việt Nam gia nhập WTO càng sớm càng tốt.

Nhưng chúng tôi cũng muốn có một hiệp định mở cửa thị trường một cách công bằng cho các công ty Hoa Kỳ.

Vậy đâu là những điều kiện tiên quyết mà Việt Nam cần chấp nhận để các công ty Hoa Kỳ có thể hài lòng?

Cách đây một năm Việt Nam và Hoa Kỳ có khoảng cách rất lớn trên bàn đàm phán nhưng hai bên đã làm được rất nhiều việc để thu hẹp khoảng cách.

Hiện nay, vẫn còn có bất đồng giữa những gì Hoa Kỳ muốn có trong hiệp định và những gì Việt Nam sẵn sàng chấp nhận.

Hai bên đang tiếp tục gặp gỡ để giải quyết các khác biệt.

Nhưng thưa ông cụ thể những vấn đề vướng mắc hiện nay là gì, có phải là cách đối xử với các công ty Hoa kỳ, việc mở cửa lĩnh vực tài chính hay nông nghiệp?

Đó là một loạt các vấn đề mà trong đó có những vấn đề ông đã nêu.

Hiện tại không có nhiều công ty Hoa Kỳ hài lòng tới mức họ suốt ngày gọi điện tới Washington bảo rằng đã đến lúc ký hiệp định.

Việc Việt Nam tiếp tục trợ cấp xuất khẩu đang tạo một sân chơi không bình đẳng cho các công ty Hoa Kỳ làm ăn ở Việt Nam.

Đây là điều mà các nhà đàm phán Hoa Kỳ đang tiếp tục giải quyết.

Bên cạnh đó là việc đối xử công bằng đối với các công ty Hoa Kỳ trong lĩnh vực dịch vụ tài chính và viễn thông và trong lĩnh vực bán và phân phó sản phẩm.

Tôi hoàn toàn tin tưởng là hai bên sẽ đạt được một hiệp định để Việt Nam có thể vào WTO càng sớm càng tốt.

Theo ông thì khoảng cách giữa các nhà đàm phán hai bên là bao xa?

Điều đầu tiên là họ phải gặp gỡ và tiếp tục đàm phán. Trong thời gian gần đây, đàm phán không có tiến triển gì. Hồi mùa hè mọi việc trôi chảy được một thời gian sau đó đã dậm chân tại chỗ.

	Các nước giàu trong WTO bị cáo buộc đạo đức giả khi trợ cấp nông nghiệp

Rõ ràng là Việt Nam phải đưa ra những chào mời hấp dẫn hơn và tôi hiểu là Việt Nam sẵn sàng làm điều này.

Điều này xảy ra ở chặng cuối của đàm phán với mọi nước và không có điều gì đáng ngạc nhiên là Hoa Kỳ là một trong những nước cuối cùng đang đàm phán với Việt Nam.

Vấn đề là Việt Nam sẽ chấp nhận những điều kiện nào.

Nếu ông muốn bán nhà ông cho tôi với giá 1 đô la thì chúng ta có thể đồng ý với nhau vào ngày mai còn nếu ông muốn giá cao hơn thì chúng ta phải tiếp tục đàm phán.

Và Việt Nam cũng không còn tổ chức nào khác để gia nhập ngoài WTO.

Hiện Việt Nam đang phát triển rất tốt ở bên ngoài WTO và tôi tin là Việt Nam sẽ còn phát triển tốt hơn nữa khi vào WTO.

---------------------------------------------------------------------------------

Bang, Hà Nội
Ban đầu ông Sitkofff nói là không có công bằng trong đàm phán thương mại. Sau đó ông lại nói về các công ty Hoa Kỳ hiện đang không được đối xử công bằng. Đây phải chăng là ví dụ sinh động của sự hai mặt (double standard)?

Nguyễn Tùng, Hà Nội
Tôi đồng tình với ý kiến của bạn Danh Nguyễn Reseda, USA. Việt Nam phải có cách đi riêng của mình, không phụ thuộc qua nhiều từ các chính sách của Trung Quốc. Chúng ta, dù ở trong hay ngoài nước, đều mong muốn một Việt Nam có tiếng nói và cách đi riêng của mình.

Le Ngoc Van, Washington D.C
Nước Mỹ luôn muốn giữ vai trò của một tên Sen đầm quốc tế, hơn nữa lại hậm hực vì thua tai chiến tranh ở Viêt nam nên bây giờ chỉ muốn Việt nam phải xuống nước nên tìm mọi cớ để Việt nam phải nhượng bộ. nhưng nếu Việt nam chậm vào WTO thì đâu phải chỉ một mình Việt Nam chịu thiệt thòi, có khi vào WTO thì Viêt nam chưa thấy lợi gì , mà lợi đầu tiên lại là các doanh nghiêp Mỹ. vây thì Việt nam cứ chờ khi nào các doanh nghiệp Mỹ ép G.Bush phải quì lạy, trải thảm đỏ mời Việt nam vào sẽ hay hơn.

Danh Nguyễn Reseda, USA
Có vẻ như chính phủ VN đã chờ cho TQ vào WTO trước, rồi mới xúc tiến quá trình xin gia nhập WTO. Đành rằng VN phải khéo léo trong quan hệ với ông láng giềng khổng lồ, nhưng trong chuyện này tôi nghĩ không cần thiết phải như vậy. Nước Campuchia nhỏ bé có đợi VN vào WTO rồi mới xin gia nhập đâu! Xin vào WTO sau TQ là một thiệt thòi: TQ đã không thực hiện đầy đủ cam kết của mình khi gia nhập WTO nên các nước thành viên, đặc biệt là Mỹ, đã trở nên cẩn thận và xét nét hơn với VN.