Lãnh tụ nông dân chiếm cảm tình của dân chúng

Dân cư ở khu thị trấn nằm cạnh nước láng giềng Kyrgyzstan nói là quân lính đã bắt giữ được người mà họ cho là lãnh đạo quân nổi dậy tên là Bakhtiyor Rakhimov, cùng một số phụ tá.

Hôm thứ Bảy tuần trước, khi dân địa phương chiếm thị trấn Karasu, Bakhtiyor Rakhimov tuyên bố người dân trong vùng muốn thiết lập chế độ hành chính Hồi giáo, đồng thời không muốn khoan nhượng tổng thống người Uzbek Islam Karimov.

Một dân cư địa phương theo quan điểm này nói:

"Chúng tôi chiến đấu chống lại Karimov và các chính sách của ông ta."

"Ông ta không cho chúng tôi đi làm, còn nếu đi làm thì phải làm đồng bằng hóa chất và nhựa dẻo."

"Chúng tôi thì dùng phân bón tự nhiên giống như cha ông chúng tôi."

Một phóng viên tại chỗ của BBC nói ông Rakhimov mặc quần áo phổ thông của nông dân Uzbek, chiếm được tình cảm của dân chúng qua lời kêu gọi truyền bá lối sống truyền thống trong thung lũng Ferghana.

Bắt giữ thủ lĩnh

Một nhân viên của Bakhtiyor Rakhimov nói chuyện qua điện thoại với ban tiếng Uzbek của đài BBC và mô tả tình hình sau khi người lãnh đạo bị bắt.

"Bốn giờ sáng lính đặc nhiệm vào đồng của Rakhimov và bắt ông ta đi cùng một số cộng sự, cả thảy khoảng 7 hay 8 người."

Phe chính phủ bác bỏ chuyện có nổi dậy

"Cánh đồng đó nằm bên ngoài rìa thị trấn. Họ đi trên 10 chiếc xe, cả xe con lẫn xe buýt."

"Dân chúng ở đây không hài lòng với chuyện đã xảy ra."

"Người ta tức giận khi thấy Bakhtiyor bị bắt như là kẻ thù của cộng đồng."

Người này nói Rakhimov chỉ muốn mở cửa biên giới với Kyrgyzstan.

Ông nói người lãnh đạo nông dân tự phát không có quan hệ gì với các nhóm Hồi giáo cực đoan, chẳng qua đứng lên chỉ vì thấy cuộc sống của dân chúng khó khăn quá.

Quân lính triển khai

Một số quan sát viên nói rằng khi những người ủng hộ Rakhimov đòi lập cơ cấu hành chính Hồi giáo ở Karasu thì nhiều khả năng là họ muốn tái lập lại các giá trị truyền thống.

Cho dù cuộc tái chiếm thị trấn diễn ra trong hòa bình nhưng dân cư địa phương nói có cảnh sát và quân lính vũ trang khắp mọi nơi.

Olimjon Torakulov là phát ngôn nhân bộ an ninh quốc gia Uzbekistan xác nhận sự có mặt của lực lượng quân sự hùng mạnh trong thị trấn, nhưng cũng đồng thời bác bỏ chuyện có nổi dậy lớn ở Karasu.

"Không có chính quyền thay thế ở đây mà chỉ là các lời đồn đại."

"Các cơ quan hành chính địa phương và lực lượng hành pháp ở đây hiện đang làm việc bình thường."

"Tình hình ổn định, dân chúng địa phương hoàn toàn ủng hộ chính quyền địa phương."

Tái ổn định

"Họ không muốn gặp rắc rối ở khu biên giới."

"Hiện cả hải quan và biên phòng cửa khẩu đều hoạt động và không có bất ổn gì ở nơi công cộng cả."

Tình hình có vẻ tạm ổn định

Hồi tuần trước, lực lượng chính phủ nổ súng làm chết người ở Andijan, và cho đến giờ người ta liên tục bỏ chạy sang nước láng giềng Kyrgyzstan.

Carlos Zaccagnini là nhân viên của Cao ủy tị nạn Liên hiệp quốc có mặt bên phía Kyrgyzstan.

"Họ đang sống trong một khu lều nhỏ trên bờ sông phân chia hai nước và chúng tôi ủng hộ chính phủ Kyrgyzstan giúp họ về vật chất, cung cấp thức ăn, nước uống."

"Chúng tôi được bộ di trú cho hay những ai đến vào thứ Bảy sẽ được hưởng qui chế tị nạn."

Giới chức nhân quyền của Liên hiệp quốc yêu cầu lập nhóm điều tra quốc tế về vụ nổ súng hồi thứ Sáu vừa qua.

Tị nạn sang Kyrgyzstan

Đa số tin tức từ nơi đó được thu nhận qua nhóm 560 người tị nạn chạy sang Kyrgyzstan, nơi đang thận trọng quan sát tình hình.

Các nhóm nhân quyền Kyrgyzs kêu gọi chính phủ không dùng vũ lực trả người Uzbek về nước.

Chinara Kasambetova là cố vấn cho một dân biểu ủng hộ chính phủ của Kyrgyzstan.

"Việc kiểm soát đang rất chặt vì con số người tị nạn đang có mặt ở khu biên giới là rất lớn."

"Mối quan ngại là con số này tăng rất nhanh, ví dụ như hôm qua có người cho rằng con số tổng cộng có thể lên đến trên một triệu người."

Hiện dân chúng Karasu nói họ có thể đi lại tự do trong thị trấn, thương buôn được qua biên giới đã được mở cửa trở lại hôm thứ Bảy sau 3 năm đóng cửa.

Tuy nhiên, họ vẫn tỏ ý bất mãn vì chính quyền cấm tụ họp nơi công cộng.

Bản đồ trong vùng