Bầu cử 2020: Biden sẽ thay đổi chính sách đối ngoại Hoa Kỳ ra sao?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
- Tác giả, Barbara Plett Usher
- Vai trò, Phóng viên BBC, Bộ Ngoại Giao Mỹ
"Tôi không muốn phóng đại điều này," Tony Arend nói, sự mãnh liệt tỏa ra qua chiếc khẩu trang của ông. "Nhưng tương lai của trật tự toàn cầu đang bị đe dọa."
Giáo sư Đại học Georgetown coi cuộc bầu cử tổng thống là một một thách thức về chính sách đối ngoại, "bởi vì chúng ta có hai tầm nhìn cơ bản rất khác nhau về thế giới sẽ như thế nào và vai trò lãnh đạo của Mỹ trên thế giới sẽ ra sao".
Thế giới, theo Tổng thống Trump là một chủ nghĩa dân tộc "Nước Mỹ trên hết", từ bỏ các thỏa thuận quốc tế mà ông tin rằng bất công cho Mỹ. Nó mang tính chất giao dịch, phá vỡ và đơn phương. Nó cũng mang tính cá nhân và thất thường, được định hình bởi cảm xúc và mối quan hệ của Trump với các nhà lãnh đạo thế giới, và được thúc đẩy bởi những dòng Tweets bất tận của ông.
Thế giới theo Joe Biden là một thế giới truyền thống hơn nhiều về vai trò và lợi ích của Mỹ, dựa trên các thể chế quốc tế được thành lập sau Thế chiến thứ Hai, và dựa trên các giá trị dân chủ phương Tây được chia sẻ.
Và thế giới là một trong những liên minh toàn cầu, trong đó Mỹ dẫn đầu các quốc gia tự do trong việc chống lại các mối đe dọa xuyên quốc gia.
Điều gì sẽ thay đổi dưới Biden?
Một số điều nổi bật gồm cách tiếp cận với đồng minh, đối với biến đổi khí hậu và Trung Đông.
TIẾP CẬN VỚI ĐỒNG MINH
Tổng thống Trump đã ca ngợi những kẻ chuyên quyền đồng thời đã xúc phạm đồng minh. Đứng đầu danh sách 'Những việc Cần làm' của Joe Biden là đẩy mạnh chiến dịch làm dịu các mối quan hệ đang căng thẳng, đặc biệt là ở Nato, và tái gia nhập các liên minh toàn cầu. Một chính quyền của Biden sẽ trở lại Tổ chức Y tế Thế giới và tìm cách lãnh đạo một phản ứng quốc tế với virus corona.
Nguồn hình ảnh, VIEW press
Chiến dịch tranh cử của Biden lập luận đây là một nỗ lực tái xây dựng nhằm cứu vãn hình ảnh bị tổn hại của nước Mỹ và tập hợp các nền dân chủ chống lại những gì mà họ coi là làn sóng độc tài đang dâng lên.
Danielle Pletka, thuộc Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ bảo thủ cho rằng đó sẽ là phong cách hơn là thực chất. Bà lập luận rằng chính quyền Trump đã đạt được rất nhiều thành tựu trên toàn cầu, chỉ bằng những cái cùi chỏ sắc bén.
"Chúng ta đã mất bạn bè để đi cùng dự tiệc sao? Đúng thế," bà nói. "Không ai muốn tham dự các bữa tiệc với Donald Trump. Chúng ta đã có mất quyền lực và ảnh hưởng đối với các chỉ số thực sự quan trọng trong 70 năm qua? Không."
BIẾN ĐỔIKHÍ HẬU
Nói về thực chất, Joe Biden sẽ ưu tiên việc chống lại biến đổi khí hậu và tái gia nhập Hiệp định Khí hậu Paris, một trong những hiệp định quốc tế mà Donald Trump đã hủy bỏ.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Về vấn đề này, Trump và Biden là hai cực đối lập.
Trump coi việc giải quyết sự biến đổi toàn cầu là một mối đe dọa với nền kinh tế. Ông đã thúc đẩy nhiên liệu hóa thạch và thu hồi một loạt các quy định bảo vệ môi trường và khí hậu.
Biden đang xúc tiến một kế hoạch đầy tham vọng trị giá 2 nghìn tỷ đôla để đạt được các mục tiêu của Hiệp định Khí hậu Paris về cắt giảm khí thải. Ông tuyên bố sẽ xây dựng một nền kinh tế năng lượng sạch, tạo ra hàng triệu việc làm trong quá trình này. Khi nói đến mối đe dọa của một hành tinh đang nóng lên, cuộc bầu cử này có ý nghĩa đối với thế giới.
IRAN
Joe Biden nói ông sẵn sàng tham gia lại một hiệp định quốc tế khác mà Tổng thống Trump đã hủy bỏ, thỏa thuận giúp Iran được giảm nhẹ các lệnh trừng phạt, để đổi lấy việc thu nhỏ chương trình hạt nhân của nước này.
Chính quyền Trump đã rút lui khỏi hiệp định này năm 2018, nói rằng thỏa thuận kiểm soát vũ khí quá hạn hẹp để đối phó với các mối đe dọa từ Iran và quá yếu trong các giới hạn về hoạt động hạt nhân, vốn sẽ hết hạn theo thời gian.
Chính quyền Trump đã tái áp đặt các lệnh trừng phạt và tiếp tục gây áp lực kinh tế lên Iran, chỉ trong tuần trước đã đưa gần như toàn bộ lĩnh vực tài chính của nước này vào danh sách đen. Đáp lại, Iran đã ngừng tuân thủ một số hạn chế với hoạt động hạt nhân của mình.
Biden nói chính sách "gây áp lực tối đa" này đã thất bại, đồng thời nhấn mạnh rằng nó dẫn đến sự leo thang căng thẳng đáng kể, rằng đồng minh Hoa Kỳ bác bỏ chính sách đó, và rằng Iran hiện đang tiến gần đến vũ khí hạt nhân hơn so với khi Trump nhậm chức.
Ông nói sẽ tái gia nhập hiệp định hạt nhân nếu Iran tuân thủ nghiêm ngặt trở lại - nhưng sẽ không dỡ bỏ các lệnh trừng phạt cho đến lúc đó. Sau đó, Biden sẽ đàm phán để giải quyết những lo ngại mà ông chia sẻ với tổng thống.
YEMEN
Biden cũng sẽ chấm dứt sự ủng hộ của Mỹ đối với cuộc chiến do Ả Rập Xê-út dẫn đầu ở Yemen. Số dân thường chết cao đã gây ra sự phản đối mạnh mẽ sự tham gia của Hoa Kỳ từ phe cánh tả của đảng, cũng như ngày càng nhiều nhà lập pháp khác trong Quốc hội.
Nguồn hình ảnh, Reuters handout
Ả Rập Saudi là đồng minh Ả Rập thân cận nhất của Tổng thống Trump, một nền tảng của liên minh chống Iran. Giới phân tích tin rằng Biden sẽ lùi bước khỏi sự ôm ấp các chủ nghĩa quân chủ vùng Vịnh của Trump.
Danielle Pletka nói: "Tôi nghĩ rằng ở Trung Đông, sẽ có một sự thay đổi," chắc chắn là một chính sách thân Iran hơn và một chính sách ít thân Saudi hơn ".
TRANH CHẤP ARAB-ISRAELI
Joe Biden hoan nghênh thỏa thuận của Tổng thống Trump giữa Israel và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Là người trung kiên của đảng Dân chủ, Biden trung thành ủng hộ và là người bảo vệ lâu năm của Israel - từ 'chiếm đóng' sẽ không có trong cương lĩnh chính sách đối ngoại của đảng.
Nhưng Biden có lẽ sẽ không áp dụng các chính sách của chính quyền Trump với Bờ Tây bị chiếm đóng. Chúng gồm tuyên bố rằng các khu định cư của Israel không vi phạm luật pháp quốc tế và sự nhân nhượng - nếu không muốn nói là nhiệt tình - với kế hoạch của Israel trong việc đơn phương sáp nhập các phần lãnh thổ.
Cánh tả của Đảng Dân chủ, có chính sách liên minh đối ngoại phát triển và quyết đoán hơn nhiều so với những năm trước, đang thúc đẩy hành động mạnh hơn đối với các quyền của người Palestine.
Nguồn hình ảnh, NurPhoto via Getty Images
Matt Duss, cố vấn chính sách đối ngoại cho đối thủ một thời của ông Biden, Bernie Sanders, nói:
"Tôi nghĩ chúng ta đã có sự tham gia mạnh mẽ hơn nhiều từ những người ủng hộ quyền Palestine, người Mỹ gốc Palestine, người Mỹ gốc Ả Rập. người hiểu rằng việc chấm dứt chiếm đóng là một vấn đề then chốt đối với chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ.''
Vì vậy, đó là điều chúng ta có thể đón xem.
Điều gì sẽ không thay đổi?
Giống như Tổng thống Trump, Biden muốn kết thúc các cuộc chiến kéo dài mãi mãi ở Afghanistan và Iraq, mặc dù ông sẽ giữ một lượng nhỏ quân đội hiện diện ở cả hai để giúp chống lại chủ nghĩa khủng bố. Ông cũng không cắt giảm ngân sách của Lầu Năm Góc hay đình chỉ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, bất chấp áp lực từ phe cánh tả.
Và khi nói đến các đối thủ địa chính trị, có thể có ít sự khác biệt hơn bạn mong đợi.
NGA
Mối quan hệ giữa lãnh đạo hai nước chắc chắn sẽ thay đổi. Tổng thống Trump thường dường như sẵn sàng bỏ qua những hành vi vi phạm các chuẩn mực quốc tế của cá nhân Vladimir Putin.
Nhưng chính quyền Trump tỏ ra khá cứng rắn với Nga, đưa ra những biện pháp trừng phạt với nước này. Điều đó có thể sẽ tiếp tục dưới thời tổng thống Biden, nhưng sẽ không có những thông điệp hỗn hợp như trong thời Trump.
Nguồn hình ảnh, TASS via Getty Images
Cựu phó tổng thống thẳng thắn nói với CNN rằng ông tin rằng Nga là "một đối thủ". Ông hứa sẽ có một phản ứng mạnh mẽ với sự can thiệp bầu cử và về các khoản tiền thưởng Nga bị cáo buộc là cho Taliban để nhằm vào quân đội Mỹ ở Afghanistan, điều mà Trump chưa đề cập đến.
Đồng thời Biden cũng nói rõ rằng ông muốn làm việc với Moscow để bảo vệ những gì còn lại của các hiệp ước kiểm soát vũ khí, hạn chế kho vũ khí hạt nhân của họ. Tổng thống Trump đã rút ra khỏi hai hiệp ước, cáo buộc Nga gian lận và đang cố gắng đàm phán gia hạn hiệp ước thứ ba sẽ hết hạn vào tháng Hai. Biden đã cam kết gia hạn hiệp ước này mà không có điều kiện nếu ông đắc cử.
TRUNG QUỐC
Năm 2017, Trump mô tả cách ông và Tập Cận Bình gắn bó với nhau qua chiếc bánh sô cô la. Nhưng kể từ đó Trump đã đánh đổi tình bạn với Chủ tịch Trung Quốc qua những cáo buộc về việc lây lan virus corona, các biện pháp khắc nghiệt và một luận điệu Chiến tranh Lạnh mới.
Trên thực tế, hai đảng Dân chủ và Cộng hòa có một thỏa thuận hiếm có, đó là việc phải cứng rắn với Trung Quốc về thương mại và các vấn đề khác. Sự khác biệt là về chiến thuật.
Biden sẽ tiếp tục chính sách của Tổng thống Trump nhằm chống lại "các hành vi lạm dụng kinh tế" của Trung Quốc, nhưng sẽ làm thế cùng với các đồng minh, trái ngược với việc Trump ưa thích các thỏa thuận thương mại đơn phương.
Những nỗ lực cứng rắn của chính quyền Trump đã giành được sự ủng hộ trên toàn cầu về việc tẩy chay công nghệ truyền thông Trung Quốc. Đó là một phần của sự leo thang nghiêm trọng trong nỗ lực nhằm đẩy lùi Bắc Kinh trên nhiều mặt của Mỹ, điều đưa quan hệ của hai nước xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên.
Chiến dịch này được dẫn đầu bởi những người có chính sách diều hâu với Trung Quốc của Trump - mà họ gọi là sự cạnh tranh chiến lược, nhưng được một số nhà phân tích mô tả là đối đầu chiến lược. Biden sẽ tích cực tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác hơn với một Trung Quốc đang trỗi dậy.
Biden nói ông muốn phục hồi vai trò lãnh đạo của Mỹ. Nhưng thế giới cũng đã thay đổi trong bốn năm qua, với sự trở lại mạnh mẽ của cạnh tranh quyền lực lớn và các cuộc thăm dò gần đây cho thấy danh tiếng của Mỹ đã giảm mạnh ngay cả trong số các đồng minh trung thành, những người mà Biden mong sẽ dẫn đầu.
