Điện Kremlin hạ thấp các cuộc đàm phán với Zelensky, Trump cảnh báo Putin có thể không muốn đạt được thỏa thuận

Điện Kremlin đã hạ thấp tầm quan trọng của những lời đồn đoán về một hội nghị thượng đỉnh sắp tới giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhắc lại lời kêu gọi hai nhà lãnh đạo gặp nhau để thảo luận về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Việc thúc đẩy một cuộc gặp song phương diễn ra sau khi tổng thống Mỹ gặp người đồng cấp Nga tại Alaska vào tuần trước, và đón tiếp bảy nhà lãnh đạo châu Âu cùng ông Zelensky đến Nhà Trắng hôm 18/8.

Ông Trump thừa nhận cuộc xung đột này là "một vấn đề khó khăn" để giải quyết và cho rằng có khả năng ông Putin không hứng thú với việc việc chấm dứt thù địch.

"Chúng ta sẽ sớm biết về Tổng thống Putin trong vài tuần tới", ông Trump nói hôm 19/8. "Có thể ông ấy không muốn đạt được thỏa thuận."

Ông Trump cho biết thêm rằng nếu đúng như vậy thì ông Putin sẽ đối mặt với một "tình huống khó khăn", nhưng không cung cấp thêm chi tiết.

Hôm 18/8, nhà lãnh đạo Nga nói với người đồng cấp Mỹ rằng ông "cởi mở" với ý tưởng đàm phán trực tiếp với Ukraine, nhưng ngày hôm sau, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã làm giảm nhẹ cam kết vốn đã mơ hồ đó.

Bất kỳ cuộc họp nào cũng phải được chuẩn bị "dần dần... bắt đầu từ cấp chuyên gia và sau đó trải qua tất cả các bước cần thiết", ông Lavrov nói, lặp lại câu nói thường thấy của Điện Kremlin.

Ông Dmitry Polyanskiy, Phó Đại diện thường trực của Nga tại Liên Hợp Quốc, nói với BBC rằng "không ai từ chối" cơ hội đàm phán trực tiếp, "nhưng đó không nên là một cuộc gặp chỉ để cho có".

Các tổng tư lệnh quân đội của NATO dự kiến sẽ tổ chức một cuộc họp trực tuyến vào hôm 20/8, trong khi Tổng Tham mưu trưởng quân đội Vương quốc Anh, Đô đốc Tony Radakin, sẽ tới Washington để thảo luận về việc triển khai lực lượng trấn an tại Ukraine.

Một ngày trước đó, có thông tin cho rằng ông Putin đã đề nghị với ông Trump rằng ông Zelensky có thể đến Moscow để đàm phán, điều mà Ukraine khó có thể chấp nhận.

Đề xuất này có thể là cách Nga đưa ra một lựa chọn quá xa vời đến mức Kyiv khó có thể đồng ý.

Các cuộc đàm phán trong vài ngày qua dường như đã giúp Tổng thống Trump hiểu rõ hơn về sự phức tạp của cuộc chiến và khoảng cách giữa các yêu cầu của Moscow và lập trường của Kyiv.

Lệnh ngừng bắn mà ông Trump quảng bá hết lời - điều ông cho rằng mình có thể khiến ông Putin chấp thuận – vãn chưa thành hiện thực. Giờ đây, Tổng thống Mỹ nói rằng Ukraine và Nga nên tiến tới một thỏa thuận hòa bình lâu dài thay vì chỉ ngừng bắn, nhưng đã có một số tiến triển về đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Tổng thống Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu dường như đã thuyết phục ông Trump rằng những cam kết như vậy là điều thiết yếu để bảo vệ chủ quyền của Kyiv trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình.

Hôm 19/8, ông Trump cho biết Mỹ sẵn sàng hỗ trợ châu Âu "trên không" nếu họ điều bộ binh đến Ukraine trong trường hợp có lệnh ngừng bắn hoặc đạt được thỏa thuận hòa bình, dù ông bác bỏ khả năng triển khai quân đội Mỹ.

Tuy nhiên, tổng thống Mỹ không đi sâu vào chi tiết liệu sự hỗ trợ trên không đó có thể bao gồm thông tin tình báo hay sử dụng các chiến đấu cơ và oanh tạc cơ hay không.

Mặc dù các cam kết của ông Trump vẫn còn mơ hồ, Liên minh Thiện chí (Coalition of the Willing) do Pháp và Anh dẫn đầu cho biết họ đang nỗ lực củng cố kế hoạch thành lập một lực lượng đảm bảo an ninh có thể được triển khai đến Ukraine nếu chiến sự kết thúc.

Sau cuộc họp trực tuyến của liên minh này vào hôm 19/8, người phát ngôn của Văn phòng Thủ tướng Anh cho biết họ sẽ gặp đại diện Mỹ trong những ngày tới để "tiếp tục củng cố kế hoạch nhằm đưa ra các đảm bảo an ninh vững chắc".

Sau hội nghị thượng đỉnh với ông Putin và các cuộc đàm phán gần đây nhất với ông Zelensky, ông Trump dường như tin rằng các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Ukraine và Nga có thể đưa một thỏa thuận hòa bình đến gần hơn - mặc dù ông thừa nhận đã có "mối thâm thù sâu sắc" giữa hai nhà lãnh đạo.

Lần gặp gần nhất của hai nhà lãnh đạo Nga – Ukraine là vào năm 2019. Kể từ đó, cuộc chiến mà Moscow xâm lược Kyiv đã gây ra hàng chục ngàn thương vong, cũng như sự tàn phá trên diện rộng và các cuộc không kích liên tục vào các mục tiêu dân sự.

Ông Putin coi ông Zelensky là tổng thống bất hợp pháp và cho rằng nhà lãnh đạo Ukraine phải chịu trách nhiệm cho việc Kyiv ngày càng xích lại gần phương Tây.

Trong nhiều năm qua, tổng thống Nga đã đưa ra những tuyên bố vô căn cứ rằng Kyiv đang bị cai trị bởi một "chế độ tân phát xít" và nói rằng bất kỳ lệnh ngừng bắn nào với Ukraine cũng cần phải dẫn đến sự thay đổi trong ban lãnh đạo của Kyiv.

Nga cũng không mấy quan tâm đến việc đồng ý đàm phán khi quân đội của họ đang nắm thế thượng phong trên tiền tuyến.

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo châu Âu và ông Zelensky đã lên tiếng ủng hộ ý tưởng về một cuộc gặp song phương. Tổng thống Ukraine hôm 18/8 cho hay ông sẵn sàng gặp ông Putin dưới "bất kỳ hình thức nào", trong khi các nước châu Âu đã đưa ra ý tưởng về các địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh tiềm năng.

Bằng cách nhiệt tình ủng hộ các cuộc đàm phán trực tiếp, họ có thể hy vọng thuyết phục ông Trump quay lại lập trường cứng rắn hơn với Moscow nếu ông Putin vẫn không muốn thực hiện các bước chấm dứt chiến tranh.

Trong khi đó, các đồng minh châu Âu của Ukraine dường như kém lạc quan hơn ông Trump nhiều về khả năng sớm giải quyết xung đột.

Hôm 19/8, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã gọi ông Putin là "một kẻ săn mồi, một con quỷ dữ ngay trước cửa nhà chúng ta" và bày tỏ "sự nghi ngờ sâu sắc nhất" rằng Tổng thống Nga sẵn sàng nỗ lực hướng tới hòa bình.

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb nói rằng ông Putin "hiếm khi đáng tin cậy", đồng thời cho biết thêm rằng ông hoài nghi về việc cuộc gặp với ông Zelensky sẽ thành hiện thực.

Các cuộc đàm phán cấp cao hơn dự kiến sẽ diễn ra trong những ngày tới do vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh mức độ ủng hộ của ông Trump đối với châu Âu.