Cựu đại sứ Hoa Kỳ Victor Manuel Rocha bị buộc tội làm gián điệp cho Cuba

Một cựu quan chức ngoại giao Hoa Kỳ, người từng làm đại sứ tại Bolivia, đã bị buộc tội làm gián điệp cho chính phủ Cuba trong hơn 40 năm.

Victor Manuel Rocha, 73 tuổi, bị cáo buộc giúp Cuba thu thập thông tin tình báo chống Hoa Kỳ kể từ năm 1981.

Ông Rocha gọi Mỹ là “kẻ thù” và tuyên bố việc ông làm điệp viên bí mật đã “củng cố cuộc Cách mạng”, theo hồ sơ tòa án.

Hiện chưa rõ liệu ông có luật sư để thay mặt mình lên tiếng hay không.

Nhà cựu ngoại giao này bị bắt vào thứ Sáu tuần trước tại Miami sau một chiến dịch bí mật kéo dài hơn một năm, theo Bộ Tư pháp Hoa Kỳ.

Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland cho biết đây là "một trong những vụ xâm nhập có quy mô lớn nhất và kéo dài nhất" vào chính phủ Hoa Kỳ của một đặc vụ nước ngoài.

“Trong hơn 40 năm, Victor Manuel Rocha đã làm đặc vụ của chính phủ Cuba, tìm kiếm và giành được các vị trí trong chính phủ Hoa Kỳ có quyền truy cập vào thông tin không công khai và có khả năng tác động đến chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ,” ông Garland nói.

Sinh ra ở Colombia, ông Rocha lớn lên ở thành phố New York và đã tốt nghiệp các trường đại học Yale, Harvard và Georgetown.

Ông làm đại sứ Hoa Kỳ tại Bolivia từ năm 1999 đến năm 2002 và đảm nhiệm một số vai trò trong chính phủ - bao gồm cả tại Hội đồng An ninh Quốc gia - trong 25 năm, cơ quan công tố cho biết. Ngoài Bolivia, ông còn đảm nhiệm các chức vụ ở Argentina, Honduras, Mexico và Cộng hòa Dominica.

Hoa Kỳ và Cuba đã có mối quan hệ căng thẳng kể từ khi Fidel Castro lật đổ chính phủ do Mỹ hậu thuẫn hồi 60 năm trước về trước. Hoa Kỳ áp đặt lệnh cấm vận thương mại đối với Cuba từ thời thập niên 1960. Cựu Tổng thống Barack Obama và cựu Chủ tịch Cuba Raul Castro đã thực hiện các bước bình thường hóa quan hệ vào năm 2015, mặc dù cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump sau đó đã đảo ngược nhiều thứ trong các bước đi này.

Các tài liệu của tòa án hôm thứ Hai cáo buộc rằng ông Rocha đã thực hiện nhiều chuyến đi tới Cuba, nơi ông đã giúp thúc đẩy lợi ích của các quan chức Cuba từ năm 1981 đến nay.

Các tài liệu này cung cấp không nhiều chi tiết về thông tin mà ông Rocha được cho là đã chia sẻ, nhưng nêu ra chiến dịch bí mật của FBI dẫn đến việc ông bị bắt giữ.

Vào tháng 11 năm 2022, một đặc vụ FBI chìm đã liên hệ với ông Rocha qua WhatsApp, tự xưng là đại diện của Cơ quan Tình báo Cuba để gửi tin nhắn từ “những người bạn của ông từ Havana”, hồ sơ buộc tội ghi.

Ông Rocha được cho là đã đồng ý gặp người đại diện vài lần, trong đó có một lần ở khu ẩm thực, vì "không để cho bất kỳ ai nhìn thấy tôi" ở đó, ông nói, theo tài liệu tòa án.

Trong ba cuộc gặp với đặc vụ FBI chìm, Rocha bắt đầu tiết lộ chi tiết về thời gian làm điệp viên bí mật cho chính phủ Cuba, hồ sơ buộc tội nói.

“Tôi biết chính xác cách thực hiện và rõ ràng Dirección [cơ quan tình báo Cuba] đã đi cùng tôi… Đó là một quá trình lâu dài và không hề dễ dàng,” ông Rocha được cho là đã nói với nhân viên đặc vụ FBI.

Ông ta liên tục "mô tả và tôn vinh hoạt động của mình" khi làm điệp viên cho các cơ quan tình báo Cuba, cơ quan công tố cho biết.

Ông Rocha bị cáo buộc đã sử dụng thuật ngữ "chúng tôi" để mô tả Cuba và bản thân ông, đồng thời nói rằng ông muốn "bảo vệ ... những gì chúng tôi đã làm".

Khi viên đặc vụ đóng giả làm điệp viên Cuba, hỏi ông ta rằng "ông vẫn cùng chúng tôi chứ?" ông Rocha trả lời rằng ông "tức giận" khi bị nghi ngờ về lòng trung thành của mình.

“Nó giống như đang đặt câu hỏi về nhân cách của tôi vậy,” ông nói.

Có lúc, ông ta cũng tự nhận mình là người "chịu trách nhiệm" trong quá trình "hạ rớt những chiếc máy bay nhỏ". Cơ quan tố cáo buộc rằng đây là ám chỉ đến việc Cuba bắn hạ hai chiếc máy bay không vũ trang do một nhóm chống ông Castro, nhóm Anh em Cứu hộ có trụ sở tại Hoa Kỳ, điều khiển.

Vụ việc xảy ra năm 1996, khiến bốn người đàn ông thiệt mạng. Khi đó, ông Rocha đang làm việc ở Havana.

Nhà cựu ngoại giao này cũng bị cáo buộc đã cung cấp thông tin sai lệch và gây hiểu lầm cho chính phủ Hoa Kỳ, và đưa ra những tuyên bố sai sự thật để có được giấy thông hành, Bộ Tư pháp nói.

Trong cuộc họp ngắn hôm thứ Hai, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Matthew Miller cho biết bộ này sẽ làm việc với các cơ quan tình báo Hoa Kỳ để hạn chế mọi thiệt hại do vụ việc được cho là vi phạm an ninh này gây ra.

“Trong những ngày, tuần, tháng tới, chúng tôi sẽ làm việc với các đối tác của mình trong cộng đồng tình báo để đánh giá bất kỳ tác động an ninh quốc gia lâu dài nào đối với vấn đề này,” ông nói với các phóng viên.