Ông Trump ra lệnh cách chức Thống đốc Fed Lisa Cook

Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ ngay lập tức cách chức Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), bà Lisa Cook, một động thái leo thang nghiêm trọng trong cuộc đối đầu của ông với Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ.

Trong một thông báo được đăng tải trên mạng xã hội Truth Social của mình, ông Trump đã đăng bức thư gửi cho bà Cook, trong đó ông thông báo về quyết định loại bà khỏi hội đồng quản trị của Ngân hàng Trung ương với hiệu lực tức thì.

Nhà lãnh đạo Mỹ rằng ông có "đủ lý do" để tin rằng bà Cook đã khai gian tình trạng bất động sản thế chấp để được vay với lãi suất thấp hơn, và trích dẫn các quyền hiến định mà ông Trump cho rằng cho phép ông cách chức bà Cook.

Đáp lại, bà Cook nói rằng ông Trump không có thẩm quyền để sa thải bà, và bà sẽ không từ chức.

"Tổng thống Trump đã cố tình sa thải tôi 'vì lý do chính đáng' trong khi không có lý do nào theo luật định, và ông ấy không có thẩm quyền làm như vậy", bà Cook nói trong một tuyên bố.

"Tôi sẽ không từ chức. Tôi sẽ tiếp tục thực hiện nghĩa vụ của mình để hỗ trợ nền kinh tế Mỹ như tôi đã làm kể từ năm 2022", Thống đốc Fed nói thêm.

Fed vẫn chưa bình luận về thông báo của Tổng thống Trump, được đưa ra vào cuối ngày 25/8.

Trong vài tuần gần đây, ông Trump đã gây áp lực ngày càng lớn lên Fed - đặc biệt là Chủ tịch Jerome Powell - vì cho rằng Ngân hàng Trung ương không chịu hạ lãi suất. Ông đã nhiều lần nêu khả năng sẽ sa thải ông Powell.

Quyết định sa thải bà Cook, một trong bảy thành viên Hội đồng Thống đốc Fed và là cũng là người phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên giữ chức vụ này, được cho là chưa từng có tiền lệ trong lịch sử 111 năm của Ngân hàng Trung ương.

Quyết định này cũng làm dấy lên những câu hỏi pháp lý, khi các chuyên gia cho rằng Nhà Trắng sẽ cần phải chứng minh - có thể là trước tòa - rằng họ có lý do chính đáng để sa thải bà Cook.

Theo thư của ông Trump, bà Cook đã ký một văn bản xác nhận rằng một bất động sản ở bang Michigan sẽ là nơi cư trú chính của bà trong năm tới.

"Hai tuần sau, bà lại ký một văn bản khác cho một bất động sản ở Georgia, trong đó nêu rõ đó sẽ là nơi cư trú chính của bà trong năm tới", tổng thống nói.

"Thật khó tin là bà ấy lại không nhớ về cam kết đầu tiên của mình khi ký cam kết thứ hai", ông viết.

Tuần trước, Tổng thống Mỹ đã kêu gọi bà Cook từ chức vì cáo buộc gian lận khi khai về bất động sản thế chấp, bắt nguồn từ một bức thư công khai của giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Mỹ (FHFA) - ông Bill Pulte, một đồng minh của ông Trump - gửi tới Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi.

Cơ quan quản lý tài chính nhà ở gọi bức thư này là một "kiến nghị điều tra hình sự" và kêu gọi Bộ Tư pháp tiến hành điều tra. Hiện chưa rõ liệu một cuộc điều tra đã được mở hay chưa.

Trong một tuyên bố gửi cho BBC vào tuần trước, bà Cook cho biết bà chỉ biết đến các cáo buộc này qua truyền thông, và sự việc bắt nguồn từ một đơn xin vay thế chấp mà bà nộp cách đây bốn năm, trước khi gia nhập Ngân hàng Trung ương.

"Tôi không có ý định để bị ép phải từ chức chỉ vì một số câu hỏi được nêu ra trên mạng xã hội", bà nói.

"Tuy nhiên, tôi sẽ xem xét một cách nghiêm túc bất kỳ câu hỏi nào về lịch sử tài chính của mình với tư cách là thành viên của Cục Dự trữ Liên bang, vì vậy tôi đang thu thập thông tin chính xác để trả lời bất kỳ câu hỏi chính đáng nào và cung cấp sự thật."

Nếu bà Cook hoặc Fed phản đối quyết định sa thải bà của ông Trump, các chuyên gia cho rằng điều đó có thể gây ra sự đối đầu giữa Ngân hàng Trung ương và Nhà Trắng. Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) hoạt động độc lập với chính phủ Hoa Kỳ vào năm 1951.

Trong khi đó, ông Trump ngày càng tỏ ra thù địch với ông Powell, gọi ông là "kẻ đần độn" và "kẻ ngốc nghếch cứng đầu" vì Chủ tịch Fed không ủng hộ lời kêu gọi của tổng thống về việc cắt giảm mạnh và nhanh chóng lãi suất cho vay.

Nhưng vào tuần trước, ông Powell đã nâng cao kỳ vọng rằng lãi suất sẽ được cắt giảm vào tháng 9. Phát biểu trước các thống đốc Ngân hàng Trung ương tại Jackson Hole, bang Wyoming, ông Powell cũng lập luận rằng tác động lạm phát từ thuế quan của ông Trump chỉ là tạm thời.

Đồng đô la Mỹ đã suy yếu so với các đồng tiền chủ chốt trên thế giới trong phiên giao dịch tại châu Á hôm 26/8 khi các nhà đầu tư đặt cược rằng người thay thế bà Cook có thể sẽ thúc đẩy việc cắt giảm lãi suất nhiều hơn nữa.

Các ngân hàng trung ương thường cắt giảm lãi suất để thúc đẩy tăng trưởng khi có dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang chậm lại và tỷ lệ việc làm giảm, vì việc này giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp đi vay với chi phí thấp hơn.

Tuy nhiên, việc thúc đẩy tăng trưởng cần được cân bằng với việc kiểm soát giá cả leo thang. Lãi suất cao hơn có thể giúp kiểm soát lạm phát, vốn thường được xem là ưu tiên hàng đầu của ngân hàng trung ương.

Ông Powell cho biết tác động của thuế quan đối với giá tiêu dùng tại Mỹ hiện đã "rõ ràng", nhưng ông cũng nói rằng có thể đưa ra một lập luận "hợp lý" rằng lạm phát sẽ "tương đối ngắn hạn - chỉ là một sự thay đổi giá cả một lần".

Ông nói rằng sẽ mất thời gian để những thay đổi về giá cả được phản ánh đầy đủ trong nền kinh tế, nhưng ông đã giảm nhẹ khả năng lạm phát sẽ ăn sâu vào nền kinh tế Mỹ do áp lực tăng lương hoặc kỳ vọng lạm phát gia tăng.

Vì lãi suất hiện đã ở "mức hạn chế" - đủ cao để tác động làm chậm các hoạt động kinh tế - ông Powell cho rằng "sự thay đổi trong cân bằng rủi ro có thể biện minh cho việc điều chỉnh lập trường chính sách của chúng tôi".

Trước đây, ông Trump cũng từng đe dọa sa thải ông Powell nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.

Ông Powell được ông Trump bổ nhiệm vào cuối năm 2017 và nhiệm kỳ Chủ tịch Fed của ông sẽ kết thúc sau khoảng 9 tháng nữa.