Hai đại tướng quân đội, một cuộc 'đổi ghế' và thông điệp quyền lực mới

Tướng Trịnh Văn Quyết trở thành Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương trong khi tướng Nguyễn Trọng Nghĩa trở lại Bộ Quốc phòng giữ chức Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.

Điểm chung đáng chú ý trong sự hoán đổi này là cả hai đều mang quân hàm đại tướng quân đội.

Điểm khác biệt nằm ở trình tự: ông Quyết mang hàm đại tướng trước khi chuyển sang làm trưởng một ban Đảng, còn ông Nghĩa sau gần 5 năm "khoác áo dân sự" nay trở lại quân ngũ và được phong hàm đại tướng.

Ông Nghĩa, là một gương mặt quen thuộc của truyền thông Việt Nam trong những năm qua khi giữ chức Trưởng ban Tuyên giáo, nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương.

Trước khi được biệt phái qua nắm giữ chức vụ trưởng ban Đảng, ông Nghĩa là Thượng tướng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị của lực lượng quân đội.

Hồi tháng 2/2021, khi tiếp tục được bầu vào Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 13, tướng Nghĩa đã rời lực lượng quân đội khi trở thành Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương.

Đây là một chức vụ mà trong các nhiệm kỳ gần đây thường do các nhân vật dân sự đảm nhiệm.

Người tiền nhiệm của tướng Nghĩa là ông Võ Văn Thưởng, nhân vật trong khóa này giữ chức thường trực Ban Bí thư, sau đó là chủ tịch nước, nhưng đã bị cho về hưu sớm và nhận kỷ luật cách tất cả chức vụ trong Đảng.

Trước ông Thưởng là ông Đinh Thế Huynh, cựu tổng biên tập báo Nhân dân.

Việc một tướng quân đội như ông Nghĩa ngồi vào chiếc ghế của cơ quan tập trung vào xây dựng, quản lý tư tưởng chính trị của Đảng, còn được gọi là "tổng biên tập của các tổng biên tập" này, cho thấy Đảng đang rất coi trong việc mặt trận văn hóa, tư tưởng và báo chí.

Đến ngày 4/11/2025, khi quay trở về bộ Quốc phòng mặc lại áo lính, quân hàm của ông Nguyễn Trọng Nghĩa lúc này là Đại tướng.

Thay cho ông Nghĩa ở chiếc ghế Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận là một vị đại tướng khác: tướng Trịnh Văn Quyết, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.

Việc hoán đổi vị trí của hai vị đại tướng quân đội dường như là một chỉ dấu cho thấy, Ban Tuyên giáo trước đây, và Ban Tuyên giáo và Dân vận hiện tại, Đảng vẫn tiếp tục con đường kiểm soát tuyên truyền của mình.

Tướng Trịnh Văn Quyết là người mới nắm giữ chức vụ Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị từ tháng 6/2024. Tháng 8/2024, ông Quyết, khi đó là Thượng tướng, được bầu vào Ban Bí thư Trung ương.

Gần một năm sau, tháng 7/2025, tướng Quyết được phong hàm Đại tướng, tiếp tục giữ chức Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.

Tổng cục Chính trị là một cơ quan đóng vai trò quan trọng không chỉ của quân đội mà còn của Đảng Cộng sản. Cơ quan này đảm nhiệm công tác đảng, công tác chính trị trong toàn quân, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Ban Bí thư và trực tiếp, thường xuyên của Quân ủy Trung ương.

Người lãnh đạo cơ quan này có quân hàm Đại tướng quân đội, và thường có một chân trong cơ quan quyền lực nhất của Đảng là Bộ Chính trị.

Trước tướng Quyết, người giữ chức vụ chủ nhiệm Tổng cục Chính trị là Đại tướng Lương Cường.

Cuộc xáo trộn về đội ngũ nhân sự cấp cao của Đảng, hệ quả từ sự rớt đài của hàng loạt các nhân vật lãnh đạo chủ chốt và cấp cao trong hệ thống chính trị Việt Nam như Nguyễn Xuân Phúc, Võ Văn Thưởng, Vương Đình Huệ và Trương Thị Mai đã dẫn đến sự thăng chức của hàng loạt nhân vật khác.

Tháng 5/2024, Đại tướng Lương Cường trở thành Thường trực Ban Bí Thư thay cho bà Trương Thị Mai bị cho thôi chức.

Khi ông Cường rời Bộ Quốc phòng, người kế nhiệm chiếc ghế quyền lực này ở Tổng cục Chính trị là ông Trịnh Văn Quyết.

Khi được phong hàm Đại tướng, ông Quyết là đại tướng thứ 18 của Quân đội nhân dân Việt Nam kể từ khi thành lập năm 1944 đến nay.

Quân đội có thêm vị đại tướng thứ 19 khi ông Nguyễn Trọng Nghĩa được phong quân hàm cao nhất này vào ngày 4/11/2025.

Lực lượng quân đội hiện có thêm hai vị đại tướng khác, gồm Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang và Tổng tham mưu trưởng Nguyễn Tân Cương.

Như vậy, trong Ban chấp hành Trung ương Đảng hiện tại có 5 vị đại tướng quân đội.

Con số này cao hơn so với lực lượng công an khi trong nhiệm kỳ này có hai đại tướng, là ông Tô Lâm, hiện là Tổng Bí thư, và ông Lương Tam Quang, Bộ trưởng Công an.

Đại tướng Trịnh Văn Quyết, 59 tuổi, quê tỉnh Hải Dương (cũ), nay là Hải Phòng, hiện là ủy viên Trung ương Đảng, ủy viên Ban Bí thư.

Binh nghiệp của tướng Quyết chứng kiến thăng tiến nhanh chóng khi ông Tô Lâm lên làm Tổng Bí thư từ tháng 8/2024.

Ông Trịnh Văn Quyết được phong hàm thiếu tướng từ tháng 8/2016, và 4 năm sau được thăng hàm trung tướng. Ông chỉ mất 3 năm để lên thượng tướng và chỉ hai năm sau trở thành đại tướng quân đội.

Đến đại hội 14 vào đầu năm sau, tướng Quyết vẫn còn đủ tuổi tái cử ủy viên ban chấp hành trung ương, và nếu được bầu vào cơ quan quyền lực này của Đảng, ông sẽ vẫn là một lãnh đạo cấp cao của Đảng trong bộ máy chính trị của 5 năm tới.

Độ tuổi tái cử ban chấp hành trung ương Đảng là không quá 60, và độ tuổi tái cử Bộ chính trị là không quá 65.

Điều đó có nghĩa là vào tháng 1/2026, Đại tướng Nguyễn Trọng Nghĩa vẫn còn cơ hội để trở thành ủy viên Bộ Chính trị khóa 14, và tiếp tục nắm giữ chức vụ quan trọng để lãnh đạo Tổng cục Chính trị.

Sự nghiệp của ông Nghĩa gắn liền với quân ngũ; từng làm Phó chủ nhiệm Chính trị Quân khu 7; Chính ủy Quân đoàn 4. Tháng 9/2012, ông làm Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, 5 năm sau được thăng quân hàm thượng tướng.

Lực lượng quân đội luôn chiếm một số lượng khá đông đảo trong ban chấp hành trung ương Đảng.

Hồi tháng 1/2021, Đại hội 13, đã bầu 200 ủy viên trung ương, trong đó quân đội chiếm đến 23 người.

Ba trong số đó là các ủy viên Bộ Chính trị, gồm các ông Lương Cường - chủ tịch nước, Phan Văn Giang - bộ trưởng Quốc phòng và Nguyễn Trọng Nghĩa - chủ nhiệm Tổng cục Chính trị.

Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ 14 đã được thông báo sẽ tổ chức từ ngày 19-25/1/2026 ở Hà Nội.

Tại đó, hơn 1.580 đại biểu sẽ chọn 200 nhân sự vào Ban Chấp hành Trung ương, định hình bộ máy lãnh đạo Việt Nam giai đoạn 2026–2031.