Cua sốt ớt: Người phụ nữ đằng sau món ăn đặc sản của Singapore
Nguồn hình ảnh, IEATISHOOTIPOST.SG
- Tác giả, Nicholas Yong
- Vai trò, BBC News, Singapore
Như nhiều phát minh vĩ đại khác, món ăn này được khám phá ra một cách tình cờ.
Hơn 70 năm trước, bà Cher Yam Tian được chồng là ông Lim Choon Ngee, một cảnh sát thích câu cá và bắt cua biển bên bờ biển hỏi rằng: “thay vì hấp cua, bà có thể thử một món khác không?”
Sau đó, bà quyết định xào cua với nước sốt cà chua. Chồng bà nghĩ món đó ngon nhưng có lẽ quá ngọt, vì vậy ông gợi ý bà thêm một chút ớt vào nước sốt. Đó là cách mà món cua sốt ớt ra đời, theo Tiến sĩ Leslie Tay, người điều hành blog món ăn ieatishootipost nổi tiếng của Singapore.
Bà Cher qua đời hôm 15/2 tại Singapore ở tuổi 90. Truyền thông địa phương đưa tin bà bị nhiễm trùng phổi và tiến triển thành viêm phổi. Chẳng mấy chốc, những lời tri ân bắt đầu đổ về để tưởng nhớ người đã sáng tạo ra món cua sốt ớt giờ đây đã trở thành món ăn nổi tiếng thế giới, được yêu thích ở Singapore và luôn được xếp hạng trong số những món ăn ngon nhất ở bất cứ đâu.
Khi bà Cher chế biến món ăn này cho gia đình và bạn bè, nó đã trở nên nổi tiếng đến mức bà bắt đầu bán món này trên một chiếc xe đẩy. Đó là vào năm 1950. Bà gọi đó là món cua sốt ớt.
Sáu năm sau, bà chế biến và bán món này trong một căn lều nhỏ được thắp sáng bằng đèn bão, trước khi gia đình Lim mở một quán ăn tên là Palm Beach Seafood vào năm 1963. Quán được đặt tên theo những cây cọ dọc theo bãi biển gần đó.
Công thức món ăn sau đó đã được sửa đổi bởi đầu bếp nổi tiếng người Singapore Hooi Kok Wai, người đã thêm trứng và sambal, một hỗn hợp làm từ ớt và mắm tôm.
Và đó chính là món cua sốt ớt mà người Singapore yêu thích thời nay - món cua xào trong nước sốt đặc, ngọt và mặn, thường ăn kèm với bánh bao chiên hoặc hấp gọi là mantou.
Tiến sĩ Tay nói: “Trứng làm đặc nước sốt và thêm một chút hương vị cho món này”.
Các chuyên gia ẩm thực cho biết, dù món ăn này đã quen thuộc với người Singapore hiện đại, nhưng không có gì giống như khi bà Cher lần đầu tiên thử nghiệm.
"Khi một người nào đó nghĩ ra một món ăn táo bạo, người đó khơi gợi sự tò mò của mọi người. Người ta ăn nó, đó là một món ăn khiến họ nhớ mãi. Đó là những hương vị mà bạn nhớ mãi", nhà phê bình ẩm thực Singapore KF Seetoh, người coi bà Cher là "anh hùng ẩm thực" của đất nước cho biết.
"Bà ấy đã tạo ra một món ăn vượt trội. Đó là món hải sản mang tính biểu tượng nhất ở đây."
Ông Tay cũng cho rằng cua sốt ớt, cùng với món cơm gà, là hai món ăn Singapore nổi tiếng quốc tế. Điều này đến từ nỗ lực ở một đất nước có vô số món ăn từ các nền văn hóa khác nhau. Chưa kể chi phí đắt đỏ - tùy thuộc vào trọng lượng và chủng loại cua, một món cua sốt ớt ở Singapore thường có giá khoảng 80 SGD (60 USD).
“Đưa Singapore và món cua sốt ớt lên bản đồ thế giới, đó quả là một thành tựu,” ông Tay trầm ngâm. "Không ai lên kế hoạch cho những thứ như thế này. Không ai nói rằng, tôi sẽ tạo ra một món ăn và chinh phục thế giới."
Tiến sĩ Tay gặp bà Cher lần đầu tiên vào năm 2009 để tìm hiểu về lịch sử của món ăn. Cuộc gặp gỡ diễn ra sau khi cựu Bộ trưởng Du lịch Malaysia Ng Yen Yen tuyên bố rằng cua sốt ớt là một trong số những món ăn của Malaysia đã bị nhầm lẫn với các quốc gia khác. Tuyên bố này hiện vẫn dấy lên sự phẫn nộ của người dân Singapore.
Tiến sĩ Tay nhớ lại về “người phụ nữ hoạt bát” lúc đó đã ngoài 70 tuổi: “Bà ấy hơi buồn khi có người đưa ra những tuyên bố như vậy. "Bà nói, 'Tôi là người đã sáng tạo ra nó'. Bà coi đó là thứ mà bà đã đóng góp cho nền văn hóa Singapore."
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Sự ganh đua lâu đời giữa Singapore và Malaysia, từng là một phần của cùng một quốc gia, thường thể hiện rõ trong ẩm thực của họ. Hãy quên đi các tranh chấp song phương về yêu sách lãnh thổ hoặc các vấn đề kinh tế - có rất ít vấn đề có thể khiến công dân của cả hai nước nổi giận như đồ ăn, đặc biệt là khi tuyên bố nguồn gốc các món ăn mà cả hai quốc gia đều có điểm chung.
Một trường hợp điển hình là việc Tiến sĩ Tay bác bỏ những tuyên bố của bà Ng là "những khẳng định lố bịch". Ông quả quyết rằng trong khi những nơi khác có thể tuyên bố phục vụ thực khách món cua sốt ớt, thì cách chế biến món ăn của Singapore là độc nhất vô nhị.
"Bà Cher là người khởi xướng món này. Khi bạn đến Singapore và hỏi món cua sốt ớt, bạn chỉ nhận được một phiên bản của nó."
Theo ông, cua sốt ớt là một "món ăn tuyệt vời của Singapore" và là một biểu tượng văn hóa.
Bà Cher là một nhà sáng tạo, Tiến sĩ Tay nói, chỉ ra rằng bà đã tạo ra những món ăn nổi tiếng khác của Singapore như tôm tao you (tôm chiên trong nước tương đen caramen) và sotong you tiao (mực chiên).
Bên cạnh phiên bản gốc của món cua sốt ớt, những món ăn này vẫn đang được phục vụ tại Nhà hàng Roland có sức chứa 1.000 chỗ ngồi, do hai con trai của bà là Roland Lim, 65 tuổi và Richard Lim, 60 tuổi, điều hành. Palm Beach đã được bán đi vào năm 1985, trong khi Nhà hàng Roland là được thành lập vào năm 2000 sau khi người con trai Roland tiếp quản nhà hàng của cha đỡ đầu và đổi tên.
"Thậm chí cho đến tận ngày nay, công thức món cua sốt ớt là một bí mật gia đình. Tôi không thể moi được bất cứ thứ gì từ họ", Tiến sĩ Tay vừa cười vừa nói.
Liệu 30 năm nữa người ta có còn ăn cua sốt ớt không? Ông Seetoh nói có, bởi vì đã bảy thập kỷ trôi qua kể từ khi món ăn này được phát minh và vẫn được yêu thích.
"Một khi vượt qua 50 năm, mọi người sẽ ăn món này mãi mãi, trừ khi là hết cua."
