Du học Mỹ 'chỉ là một trong nhiều lựa chọn'
Tiến sĩ Emma Lý Ngọc Điệp, viết từ New Zealand
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Việc du học nước ngoài với người Việt Nam hiện nay đã ngày càng trở nên phổ biến, với các lựa chọn như Hoa Kỳ, Anh, Úc, Canada, Nhật Bản…
Tôi là một người đã từng học và làm việc ở Mỹ từ thời còn rất trẻ, vẫn rất yêu nước Mỹ và rất muốn quay lại để thăm người thân cùng dẫn con đi du lịch.
Mặt khác, tôi thấy du học Mỹ đã chưa chắc là lựa chọn tối ưu nhất dành cho các bạn trẻ giữa rất nhiều thay đổi kinh tế chính trị và thể hiện rõ qua đợt đại dịch Covid-19.
Có vài điểm chính các bạn cần quan tâm.
Làm thêm
Là du học sinh ở Mỹ bạn không được làm thêm ở ngoài trường, mà trong trường thì thường quá ít vị trí và quá cạnh tranh nên khó mà xin được.
Vì vậy tính ra tổng chi phí (học hành ăn ở đi lại) cho 1 chương trình đại học ở Mỹ tại một trường bình thường có học phí thấp tầm US$5000 - $8000/năm nghe tưởng thấp nhưng không hề thấp, nhất là khi giá USD đang cao như hiện nay.
Cơ hội xin việc
Cơ hội xin việc làm và ở lại Mỹ sau khi học xong của du học sinh cực kì nhỏ bé và khó khăn trừ khi bạn rất xuất sắc hoặc có quen biết giới thiệu nhận vào hoặc cực kì may mắn.
Đường để ở lại định cư thì lại càng hẹp hơn, với nhiều người gần như là bất khả thi.
Trong khi ở Anh, New Zealand và Úc, sau khi học đại học xong sinh viên sẽ có thể được cấp work visa ở lại làm việc một vài năm. Sau đó nếu họ có việc làm với mức lương trên ngưỡng trung bình là có thể tự nộp đơn xin định cư.
Hệ thống y tế, bảo hiểm
Hệ thống y tế, bảo hiểm của Mỹ quá đắt so với những nước nói tiếng Anh khác như Úc, New Zealand, Canada, Anh. Hầu hết các nước này có hệ thống y tế công miễn phí hoặc được nhà nước hỗ trợ gần hết nên nếu phải trả tiền thì giá rất rẻ.
Những người lương tầm 100 ngàn USD/năm, sau khi trừ thuế, bảo hiểm y tế xe cộ các kiểu thì còn lại tầm 60,000 USD/năm. Đấy là mức lương cao, chứ các vị trí bình thường kiểu làm nhân viên hành chính văn phòng thì chỉ tầm 35- 45 nghìn USD/năm sau khi trừ thuế và bảo hiểm chắc còn tầm được 2000/tháng.
Với 2000 tháng thì thật sự rất chật vật nếu sống ở thành phố lớn.
Chính sách hỗ trợ
Những chính sách hỗ trợ cho người đi học sau đại học, nghiên cứu sinh có gia đình đi theo gần như là không có. Trừ khi là gia đình bạn khá giả để cả gia đình sống ở Mỹ trong suốt 3-4 năm học, hoặc có khi là 6-7 năm cho bậc tiến sĩ, vì visa phụ thuộc ở Mỹ không được đi làm.
Và học xong thì cửa xin việc làm cùng ở lại thật sự quá hẹp.
Các nước như Úc và New Zealand hiện nay thì bạn đi học sau đại học sẽ được đưa gia đình theo, vợ/chồng sẽ được visa làm việc toàn thời gian, con cái sẽ được theo chế độ của trẻ em bản địa ( học và chăm sóc y tế miễn phí) trong suốt thời gian học.
Học xong bạn tự động có 3- 6 năm visa làm việc và chế độ cho gia đình đi theo vẫn vậy. Thực sự giảm được rất nhiều gánh nặng về tài chính và cả tâm lý cho người đi học và người đi cùng.
Nếu đi du học rồi về Việt Nam làm thì có thể hiện nay du học sinh dù ở Mỹ, Anh hay Úc về không còn nhiều ưu thế và sức cạnh tranh so với sinh viên tốt nghiệp trong nước.
Về mức độ an toàn thì Mỹ chưa bao giờ đứng đầu bảng, nhất là ở các thành phố lớn. Mọi người hay nói New Zealand và Úc buồn chán vì không sôi động về đêm như ở Mỹ hay ở các nước châu Á, nhưng nhiều người lại thấy đi kèm theo đó là an toàn, bình yên và cuộc sống kiểu cân bằng gần gụi với thiên nhiên hơn.
Dù sao việc du học ở Mỹ vẫn là lựa chọn thu hút của nhiều người Việt. Nhưng cũng còn có rất nhiều lựa chọn khác để các du học sinh cân nhắc.
Bài viết nêu quan điểm riêng của tác giả Tiến sĩ Emma Lý Ngọc Điệp, hiện là giám đốc vận hành các dự án nghiên cứu của Đại học Khoa học tự nhiên và Đại học thương mại thuộc khối các trường đại học và viện nghiên cứu trực thuộc đại học Auckland. Bà cũng thành lập công ty KiwiEdu chuyên tư vấn định cư và visa du học.
