Thảm kịch giẫm đạp ở Seoul: Cảnh sát Hàn Quốc phản ứng chậm?

Jonathan Head và Tessa Wong

BBC News, Seoul

Cuộc gọi đầu tiên cho cảnh sát từ Itaewon là lúc 18:34 giờ địa phương – vài tiếng đồng hồ trước khi vụ giẫm đạp chết người xảy ra.

Người gọi đến số điện thoại khẩn cấp 112 của Hàn Quốc cho biết họ đang trên đường chính tới Itaewon và thấy con hẻm cạnh khách sạn Hamilton đông nghẹt một cách nguy hiểm.

“Con hẻm hiện giờ rất nguy hiểm, người ta không xuống được nhưng người khác lại tiếp tục đi lên, người ta sẽ đè lên nhau hết. Tôi mãi mới ra được nhưng đông quá. Tôi nghĩ các ông phải khống chế lại”, người gọi nói.

Viên cảnh sát hỏi ý họ có phải là mọi người không thể qua lại bình thường, “họ bị xô đẩy và ngã, và sẽ có tai nạn trầm trọng không?”

Vâng, người gọi nói – “bây giờ nhìn ớn lạnh.”

Đây là cú điện thoại đầu tiên trong số ít nhất 10 cuộc gọi tới cảnh sát thủ đô Seoul trong ba tiếng đồng hồ sau đó hôm thứ Bảy.

Nhưng đêm đó, cư dân địa phương nói sự hiện diện của cảnh sát hoàn toàn không đủ.

Bằng chứng ngày càng nhiều, các chuyên gia và hàng loạt lời xin lỗi từ quan chức đều cho thấy thất bại thấy rõ. Các quan chức và cảnh sát địa phương đơn giản là không chuẩn bị cho đám đông tụ tập ở đó, và khi có mặt, họ phải vật lộn tìm cách kiểm soát.

Trước đó hôm thứ Ba, cảnh sát trưởng Hàn Quốc nói phần phản ứng khẩn cấp bị “thiếu hụt” – đây là thừa nhận đầu tiên từ các quan chức rằng họ không làm đủ để ngăn chặn thảm kịch.

Theo một số ước tính, hàng trăm ngàn người đổ tới Itaewon - một nơi nổi tiếng về cuộc sống về đêm – để ăn mừng Halloween. Đây là con số đáng kinh ngạc ngay cả cho một khu phố sầm uất như thế này.

Jeong An-sook sống sau con phố chính ở Itaewon hai dãy nhà, cách vụ giẫm đạp khoảng 300 m. Cô định đi ra ngoài giữa 21:00 và 22:00 giờ địa phương, nhưng không thể di chuyển vì đám đông quá dày đặc. Quá sợ, cô rút về nhà.

Một chủ nhà hàng trở về nhà lúc 22:00 giờ địa phương cho biết ông thậm chí không thể ra khỏi ga Itaewon vì quá đông. Ông phải xuống ở ga khác và đi vòng trở lại.

Chúng tôi nay biết được hội đồng địa phương Yongsan-gu có tổ chức hai cuộc họp.

Đầu tiên là với cảnh sát địa phương, trưởng ga tàu địa ngầm địa phương, và hiệp hội các doanh nghiệp địa phương ngày 26/10.

Cuộc họp thứ hai là ngày hôm sau, chỉ giữa các thành viên hội đồng, thảo luận cách quản lý lễ hội Halloween vào cuối tuần.

Theo trang web của quận Yongsan, họ thảo luận về Covid, kiểm tra người bán hàng rong, vấn đề an toàn tại các địa điểm lớn và ga tàu điện ngầm, vấn đề thu gom rác và đậu xe bất hợp pháp.

Quận trưởng Park Hee-young nói ngày 27/10 “Đây là Halloween đầu tiên trong ba năm không có giãn cách xã hội. Chúng tôi sẽ làm mọi thứ để bảo đảm an toàn cho cư dân vì chúng tôi lo ngại về lây lan Covid, ma túy, và các tai nạn khác.”

Không có bằng chúng cho thấy bất kỳ ai nêu ra hay thảo luận vấn đề kiểm soát đám đông ở hai cuộc họp.

Các doanh nghiệp đại phương nói với BBC rằng đầu tháng Mười đã có lễ hội Ngôi làng Toàn cầu (Global Village), cho thấy tính quốc tế của Itaewon.

Lễ hội do hội đồng tổ chức, và có chuẩn bị sẵn kế hoạch kiểm soát đám đông.

Tuy nhiên sau vụ tai nạn, Quận trưởng Park nói với truyền thông đại phương rằng hội đồng Yongsan đã làm tất cả những gì có thể, nhưng thực tế là lễ hội Halloween không chỉ có một nơi tổ chức, nên không như những sự kiện khác.

Bà gửi lời xin lỗi tới các nạn nhân và gia đình họ.

Trong khi các quan chức thi nhau đổ lỗi, thực tế là không ai ngăn cản hàng trăm người, chủ yếu ở độ tuổi thiếu niên hoặc tầm 20 tuổi, tụ tập trong con hẻm dốc đêm hôm đó.

Một khi chuyện đó xảy ra, các chuyên gia cho rằng điều xảy đến tiếp theo là gần như không thể ngăn chặn.

Con ngõ hẹp khiến họ bị mắc kẹt, và đường dốc có nghĩa là khi có người ngã, nó sẽ tạo hiệu ứng domino với mọi người khác.

Mọi người cũng di chuyển nhiều hướng khác, chen lấn để cố gắng thoát cảnh chèn ép.

Cảnh sát đang điều tra tuyên bố rằng một số người trong đám đông kích hoạt vụ chèn ép khi la hét “đẩy, đẩy”, nhưng các chuyên gia cho rằng đó là điều có thể đoán được với cái họ gọi là “đám đông bất thường”.

Theo Baek Seung-joo, giáo sư an toàn cháy nổ tại Đại học Open Cyber, có hơn năm người trên mỗi mét vuông được coi là có khả năng nguy hiểm – và trong con hẻm đêm đó có ít nhất mười người trên mỗi mét vuông.

Ông ước tính dựa theo ảnh chụp và hình ảnh camera.

“Theo bản năng, trong hoàn cảnh như vậy, người ta không giúp đỡ nhau mà cạnh tranh và không nghe lệnh… Bạn không thể trách những người trẻ đẩy người khác khi bản thân họ cũng đang bị ép mạnh”, ông nói.

“Nhà chức trách phải chịu trách nhiệm vì không kiểm soát được đám đông từ trước.”

Các quan chức và chuyên gia hiện nay cho rằng một lý do khiến nhiều người đổ xô vào con hẻm đó là vì gần ga tàu điện ngầm Itaewon, có số người đi bộ cao.

Kwon Seolah, Giám đốc Trung tâm Đổi mới An toàn Thảm họa tại Đại học Chungbuk, cho rằng các quan chức có thể bảo đảm tàu điện ngầm không qua ga Itaewon, hoặc chặn phương tiện giao thông đi vào quận để tạo thêm không gian cho người đi bộ.

Tuy nhiên các quan chức đổ lỗi cho nhau về thất bại đó.

Cảnh sát quốc gia cho biết họ đã yêu cầu Tàu điện ngầm Thành phố Seoul không cho tàu dừng tại ga Itaewon hôm thứ Bảy để hạn chế đám đông.

Phía Tàu điện ngầm phủ nhận, nói họ chỉ nhận được yêu cầu chính thức một tiếng đồng hồ sau khi vụ giẫm đạp chết người đã xảy ra.

Cảnh sát Yongsan cũng nói các doanh nghiệp địa phương yêu cầu họ không kiểm soát đám đông vào cuối tuần để họ không bị giảm lượng khách hàng; hiệp hội doanh nghiệp địa phương phủ nhận điều này.

Nhưng rõ ràng là cảnh sát không thực hiện ngay cả những biện pháp kiểm soát đám đông đơn giản nhất có ở những nơi khác.

Mức độ nghiêm trọng đã rõ ràng từ cuộc gọi đầu tiên cho cảnh sát, vài giờ trước khi có báo cáo trường hợp tử vong.

“Hiện giờ không có ai kiểm soát”, người gọi nói. “Cảnh sát phải kiềm chế đám đông. Nên cho người ta ra trước rồi mới cho người khác vào. Mọi người cứ tràn vào nhưng họ không thoát ra được.”

Tin bổ sung của Youmi Kim và Jungmin Choi.

Cách giữ an toàn ở những nơi quá đông

Đây là lời khuyên từ Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ.

Nhìn chung, các chuyên gia kiểm soát đám đông khuyên mọi người giữ tư thế đứng thẳng và giữ năng lượng của mình.