COP30: ông Trump bị lãnh đạo các quốc gia trên thế giới phê phán

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bị các nhà lãnh đạo trên thế giới phê phán vì lập trường về biến đổi khí hậu trước thềm hội nghị thượng đỉnh toàn cầu COP30.

Tổng thống Trump, dù không tham dự cuộc họp tại thành phố Belém thuộc vùng Amazon, nhưng đã bị giới lãnh đạo hai quốc gia là Colombia và Chile gọi là kẻ nói dối vì ông phủ nhận khoa học về khí hậu.

Thủ tướng Anh Keir Starmer, thừa nhận làn sóng ủng hộ chính trị đối với vấn đề biến đổi khí hậu đang suy yếu. Ông cho hay đây từng là vấn đề được thống nhất trên toàn thế giới cũng như tại Anh, nhưng "đáng buồn là ngày nay sự đồng thuận đó đã không còn nữa".

Trong hai tuần tới, các quốc gia sẽ nỗ lực đàm phán một thỏa thuận mới về biến đổi khí hậu, đặc biệt tập trung vào việc tăng thêm nguồn tài chính dành cho cho việc bảo vệ rừng.

Đáng chú ý, nhiều nhà lãnh đạo từ các quốc gia lớn nhất thế giới - Ấn Độ, Nga, Mỹ và Trung Quốc - đã vắng mặt tại hội nghị thượng đỉnh năm nay.

Và mặc dù ông Trump không tham dự cuộc họp ở Belém, song quan điểm của ông về biến đổi khí hậu chắc chắn vẫn là mối bận tâm hàng đầu của nhiều nhà lãnh đạo khác đang có mặt.

Phát biểu tại Liên Hợp Quốc hồi tháng Chín, vị tổng thống Mỹ nói biến đổi khí hậu là "vụ lừa đảo lớn nhất từng được thực hiện trên thế giới".

Ông Trump nói: "Toàn bộ khái niệm toàn cầu hóa, yêu cầu các quốc gia công nghiệp hóa thành công tự làm khổ chính mình và phá vỡ hoàn toàn toàn bộ xã hội của họ, phải bị bác bỏ hoàn toàn."

Không nêu đích danh nhà lãnh đạo Mỹ, Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã cảnh báo hôm 6/11 giờ địa phương về "các thế lực cực đoan tung tin giả và đang buộc các thế hệ tương lai phải sống trên một hành tinh bị biến đổi mãi mãi do sự nóng lên toàn cầu".

Các nhà lãnh đạo Chile và Colombia còn đi xa hơn khi gọi vị tổng thống Mỹ là kẻ nói dối và yêu cầu các quốc gia khác phớt lờ những nỗ lực của Mỹ trong việc rời xa các hành động vì khí hậu.

Bà Maisa Rojas, Bộ trưởng Môi trường Chile, nói với BBC: "Khoa học rất rõ ràng. Điều quan trọng là không bóp méo sự thật."

Tuy nhiên, dù việc phê phán ông Trump được khán giả đón nhận nồng nhiệt, việc đạt được sự đồng thuận về các bước đi mới để giải quyết vấn đề nóng lên toàn cầu dường như đang khó khăn hơn nhiều.

Chỉ có vài chục nhà lãnh đạo xuất hiện tại Belém và phần lớn các quốc gia đã không đệ trình các kế hoạch mới nhằm cắt giảm lượng khí thải carbon - nguyên nhân gốc rễ của nhiệt độ tăng cao.

Mặc dù Thủ tướng Anh Keir Starmer thừa nhận rằng sự ủng hộ chính trị toàn cầu đối với phong trào khí hậu đang suy yếu, ông vẫn phát biểu trước những người tham dự: "Thông điệp của tôi là Vương quốc Anh hoàn toàn ủng hộ."

Tuy nhiên, vào tối 5/11, Vương quốc Anh đã giáng một đòn mạnh vào nước chủ nhà Brazil khi quyết định không tham gia quỹ quan trọng trị giá 125 tỷ USD nhằm hỗ trợ các khu rừng mưa nhiệt đới trên toàn cầu.

Tổng thống Lula hy vọng có thể huy động được 25 tỷ USD từ các nguồn tài trợ từ các chính phủ cho Quỹ Rừng Nhiệt đới Vĩnh cửu - chủ yếu từ các nước phát triển như Vương quốc Anh - để hỗ trợ các chính phủ và cộng đồng bảo vệ các khu rừng mưa nhiệt đới trên thế giới như Amazon và lưu vực sông Congo.

Việc bảo vệ các hệ sinh thái này rất quan trọng trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu - dù chỉ bao phủ 6% diện tích đất liền của thế giới, nhưng các khu rừng nhiệt đới lưu trữ hàng tỷ tấn khí gây hiệu ứng nhà kính và là nơi sinh sống của một nửa số loài trên hành tinh.

Động thái của Vương quốc Anh gây bất ngờ vì nước này đã tham gia rất nhiều vào quá trình thiết kế quỹ này cũng như đã đưa ra cam kết toàn cầu để các quốc gia chấm dứt nạn phá rừng vào năm 2030 khi đăng cai hội nghị thượng đỉnh COP tại Glasgow năm 2021.

Ông Zach Goldsmith, người từng đảm nhiệm công việc này khi còn là bộ trưởng môi trường, phát biểu với BBC: "Giả định ban đầu là Vương quốc Anh sẽ là một bên tham gia hàng đầu, nhưng vào phút chót, nước này lại rút lui. Điều này đã gây ra sự thất vọng thực sự, nói giảm nói tránh là như vậy, tại Brazil... Chính phủ Brazil thậm chí còn đang nổi giận sau hậu trường."

Quyết định này dường như cũng trái ngược với lập trường của Hoàng tử xứ Wales, tức Hoàng tử William.

Cũng phát biểu trước các nhà lãnh đạo hôm 6/11, ông tuyên bố quỹ này là "một bước đi có tầm nhìn hướng tới việc đánh giá cao vai trò của thiên nhiên trong sự ổn định khí hậu" và đề cử quỹ này cho Giải thưởng Earthshot trị giá 1 triệu bảng Anh của mình.

Hoàng tử William đã tìm cách khuyến khích các nhà lãnh đạo vượt qua những khác biệt và hành động.

"Tôi luôn tâm niệm và tin tưởng vào sức mạnh của sự lạc quan cấp bách: đó là niềm xác tín rằng, ngay cả khi đối mặt với những thách thức to lớn nhất, chúng ta vẫn có đủ sáng suốt và quyết tâm để tạo ra thay đổi - và phải hành động ngay lập tức," ông nói.

Và ông đề nghị mọi người hành động vì lợi ích của thế hệ sau.

"Chúng ta hãy cùng nhau đứng lên trong khoảnh khắc này, với sự minh triết mà lịch sử đang đòi hỏi ở chúng ta. Hãy để chúng ta trở thành thế hệ xoay chuyển cục diện – không phải vì những lời tán dương nhất thời, mà vì lòng biết ơn thầm lặng của những thế hệ mai sau," ông nói.

Từ ngày 10/11, các quốc gia sẽ dành hai tuần để đàm phán về các hành động tiếp theo về biến đổi khí hậu - với những câu hỏi quan trọng về cách thức huy động nguồn tài chính đã cam kết trước đó cho những người đã bị ảnh hưởng do những tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu.

Vài tuần qua, khắp thế giới đã chứng kiến các hiện tượng ​​thời tiết cực đoan tàn khốc.

Bão Melissa, đổ bộ vào vùng Caribe tuần trước, là một trong những cơn bão mạnh nhất mà các quốc đảo này từng trải qua - khiến hơn 75 người thiệt mạng.

Phân tích gần đây từ trường Imperial College cho thấy biến đổi khí hậu đã làm tăng lượng mưa cực lớn liên quan đến bão cấp 5 lên 16%.

Ione Wells và Justin Rowlatt tường thuật bổ sung