Giá năng lượng tăng khiến Anh bị khủng hoảng nguồn gas trước mùa đông
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Dự trữ khí đốt thấp và lệ thuộc vào nguồn gas nhập khẩu là một trong nhiều lý do hàng loạt công ty cung ứng của Anh phá sản và chính phủ phải 'chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất'.
Cho đến ngày 25/09/2021, các công ty Hub, Money Plus, Utility Point, People's Energy, PFP, Green và Avro ở Anh đã rơi vào tình trạng ngừng hoạt động.
Giá khí đốt họ mua vào tăng 70% chỉ trong tháng 8 trong khi giá bán cho người tiêu dùng bị chính phủ cấm tăng, khiến các công ty này không hạch toán được thu chi và phải dừng kinh doanh.
Họ kêu gọi chính phủ cứu giúp, hoặc bằng cách điều chỉnh giá cố định (price cap), hoặc hỗ trợ tài chính, trước mùa đông 2021 mà chính phủ thừa nhận là "sẽ khó khăn".
Thep phóng viên kinh doanh của BBC Kevin Peachey thì hàng trăm nghìn gia đình là khách hàng của công ty Avro vừa phá sản sẽ phải trả ít nhất là 1.277 bảng Anh/năm cho hóa đơn gas.
Hồi tháng 3, giá gas trung bình một năm cho hộ gia đình như vậy chỉ có 920 bảng.
Không chỉ giá khí đốt tăng mà khả năng thiếu xăng dầu cho xe hơi cá nhân cũng ập tới với hàng triệu người ở Anh.
Hiện tượng thiếu xăng dầu xảy ra do các tập đoàn xăng dầu không có đủ lái xe vận chuyển hàng từ nhà máy lọc tới các trạm bán lẻ đang làm tăng cảm giác hoang mang.
Từ hơn một năm qua, dịch Covid và Brexit khiến Anh thiếu chừng 90 nghìn tài xế xe tải mà một phần không nhỏ là công dân châu Âu đã bỏ về nước.
Tuyển dụng và huấn luyện cho người đủ tiêu chuẩn lái xe bồn chở xăng dầu (fuel tanker) - loại hàng dễ cháy nổ - lại cần thời gian lâu hơn tuyển lái xe tải bình thường.
Báo chí đưa tin tại London và Kent hôm 24/09 đã có những hàng dài xe hơi đợi mua xăng ở các cây xăng còn mở vì một số trạm của Tesco, BT bị đóng.
Theo phân tích của trang Business, BBC News thì nhiều tháng qua, giá khí đốt trên cả châu Âu và ở thị trường châu Á đã tăng đột biến.
Hai lý do khiến châu Âu và Anh gặp khó khăn hiện nay:
- Mùa đông 2020 đầu năm 2021 làm lượng khí đốt tích trữ giảm hẳn.
- Nhu cầu khí đốt và gas hóa lỏng tăng cao tại châu Á.
Hai yếu tố này đẩy giá gas tăng 250% từ tháng 1/2021, và tăng 70% trong tháng 8 vừa qua.
Vì sao Anh quốc bị nặng?
Nhưng có các lý do riêng khiến Anh bị khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng.
Một là sự lệ thuộc quá lớn vào nguồn khí đốt - chừng 85% hộ gia đình Anh dùng gas để sưởi, và 1/3 điện năng toàn quốc dùng nhiên liệu này.
Hai là gió ít hơn trước khiến nguồn cung cấp từ các mạng điện gió giảm nhiều trong năm nay.
Mùa hè 2021 là mùa hè ít gió nhất trên các đảo Anh từ 1961, và trong tuần giữa tháng 8, điện gió chỉ cung cấp 9% cho toàn bộ lưới điện ở ba xứ Anh, Wales và Scotland.
Thêm lý do đặc thù thứ ba khiến vùng Đông Nam nước Anh thêm thiếu điện: trạm điện tại Kent, nhập điện qua đường dây cáp biển từ Pháp vừa phải đóng cửa sau một vụ hỏa hoạn.
Lại chuyện Nga và Trung Quốc
Về bối cảnh ngoại giao, chính trị, một số báo Anh đặt câu hỏi khủng hoảng thiếu xăng, điện và gas hiện nay "nên đổ lỗi cho Brexit, nước Nga hay thị trường thế giới"?
Câu trả lời có thể là cả ba.
EU cũng bị thiếu gas và đang kêu gọi nước cung ứng là Nga có biện pháp tương ứng.
Dù không còn năm trong EU, Anh vẫn nhập khí đốt chủ yếu từ Na Uy và Hà Lan. Mà khí đốt Hà Lan lại lấy từ nguồn của Nga.
Tại sàn giao dịch Dutch TTF hub, giá khí đốt tăng ba lần trong một năm qua.
Hôm 24/09, lãnh đạo tập đoàn Gazprom, Alexei Miller cảnh báo châu Âu rằng giá khí đốt "sẽ còn tăng, thậm chí đạt mức kỷ lục" vào mùa đông năm nay.
Ông Miller nói đó là vấn đề của châu Âu vì dự trữ của họ hiện quá thấp: 22,9 tỷ mét khối (bcm) thấp hơn mức cần có.
Theo ông thì Trung Quốc và châu Á đang nhập nhiều gas của Nga và đây là thị trường rất tốt cho các nhà cung ứng khí đốt hóa lỏng.
Riêng Trung Quốc nhập 160 tỷ bcm từ các nguồn khác nhau trong năm 2021, theo Gazprom.
Họ sẽ còn tiếp tục nhập, bất kể giá gas ở châu Âu thế nào, theo tờ Euronews hôm 24/09 trích lời quan chức Gazprom.
Xem thêm:
