Trung Quốc ‘có thể lập ADIZ ở Biển Đông nếu quan hệ với Mỹ xấu đi’
Nguồn hình ảnh, AFP/Getty Images
Một nhà nghiên cứu quốc phòng của Hoa Kỳ nói Trung Quốc có thể công bố vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông nếu đánh giá quan hệ với Washington ngày càng xấu đi.
Ông Edmund J. Burke đang là nhà nghiên cứu quốc phòng tại RAND, tổ chức nghiên cứu nổi tiếng đặt ở Hoa Kỳ.
Những ngày gần đây, tin đồn về một kế hoạch lập ADIZ của Bắc Kinh bao trùm lên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa lại nổi lên, xuất phát từ một bài báo của South China Morning Post đặt ở Hong Kong.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Bài của South China Morning Post dẫn nguồn giấu tên nói Bắc Kinh đã có kế hoạch về ADIZ ở Biển Đông từ 2010, cùng lúc khi định lập ADIZ ở Biển Hoa Đông.
Ngày 23/11 năm 2013, Trung Quốc đơn phương tuyên bố thành lập vùng ADIZ ở Biển Hoa Đông tạo ra phản đối từ Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Vùng ADIZ này bao trùm lên quần đảo Senkaku do Nhật đang kiểm soát nhưng Trung Quốc cũng đòi chủ quyền và gọi là quần đảo Điếu Ngư Đài.
Nó cũng bao trùm vùng nhận dạng phòng không của Hàn Quốc và vùng biển mà Hoa Kỳ xem là hải phận quốc tế.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Ông Edmund J. Burke nói với BBC News Tiếng Việt: "Hoàn toàn đáng tin khi cho rằng Bắc Kinh đã cân nhắc vùng ADIZ ở Biển Đông, đánh giá cả lợi ích và thiệt hại quân sự, chính trị."
"Tôi không ngạc nhiên nếu quả thực họ đã nghĩ về việc này 10 năm trước."
"Khi đó, họ còn chưa cải tạo đất, xây dựng căn cứ quân sự để hỗ trợ hàng không ở đó, và vì thế họ có lẽ nghĩ rằng chưa nên làm."
Mấy năm qua Trung Quốc đã cải tạo, bồi đắp đất ở các khu vực tranh chấp ở Biển Đông.
Ông Edmund J. Burke đặt ra các giả thiết về nội hàm vùng ADIZ mà Trung Quốc có thể tuyên bố lập ở Biển Đông.
"Nếu nó bao trùm các đảo, quần thể mà các nước khác đòi chủ quyền, rủi ro sẽ cao hơn."
"Vùng ADIZ của Trung Quốc cũng có thể sẽ không bao trùm các đảo đó nhưng thách thức quy tắc quốc tế về an toàn bay, với các chuyến tuần tra liên tục."
"Dù sao, một vùng ADIZ của Trung Quốc sẽ thể hiện tính chất kiểm soát đối với các nước có tranh chấp."
Nguồn hình ảnh, EPA
Ông Edmund J. Burke nhận định Trung Quốc sẽ cân nhắc ADIZ trong tương quan với Hoa Kỳ.
"Nếu Bắc Kinh cho rằng môi trường an ninh khu vực, và quan hệ với Hoa Kỳ, đang xấu đi, họ có thể đánh giá chi phí chính trị của việc lập ADIZ là chấp nhận được."
Ít ai cho rằng có khả năng xung đột vũ trang nếu Trung Quốc đơn phương lập ADIZ ở Biển Đông.
Trước đó nói với BBC News Tiếng Việt, từ U.S. Naval War College, Hoa Kỳ, Giáo sư về Luật biển Quốc tế James Kraska nói:
"Rủi ro lớn nhất của vùng ADIZ Biển Đông là nó sẽ phục vụ như lý lẽ bổ sung cho đường chín đoạn phi pháp của Trung Quốc."
"Như thế, ảnh hưởng lớn nhất sẽ mang tính chất địa chính trị chứ không phải quân sự," giáo sư James Kraska phân tích.
Ông Edmund J. Burke thì nhận xét nên cẩn thận về sự tính toán nhầm của các nước.
"ADIZ tự nó không làm tăng rủi ro xung đột.
"Nhưng cách Trung Quốc tuần tra, thực thi ADIZ có thể làm tăng căng thẳng."
