Ukraine tấn công Nga, 'bắn trúng hơn 40 máy bay ném bom'

Ukraine tuyên bố đã bắn trúng hơn 40 máy bay ném bom của Nga, được cho là một trong những đòn tấn công táo bạo nhất từ trước đến nay nhằm vào lực lượng không quân Nga.

Theo một tuyên bố từ Cơ quan An ninh Ukraine (SBU), "các máy bay ném bom chiến lược của kẻ thù đang cháy hàng loạt trên lãnh thổ Nga".

SBU cho biết Ukraine đang tiến hành "một chiến dịch đặc biệt quy mô lớn nhằm tiêu diệt máy bay ném bom của đối phương" và nói rằng đã có hơn 40 máy bay bị tấn công.

Cơ quan này đã công bố một đoạn video ấn tượng, được cho là ghi lại cảnh một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tại căn cứ không quân Belaya ở tỉnh Irkutsk, vùng Siberia. Các máy bay ném bom đang bị tấn công, với những vụ nổ hiện rõ và khói bốc lên.

Đây là một địa điểm nằm sâu trong lãnh thổ Nga, rất xa về phía đông, cách miền đông Ukraine hơn 4.300 km. Với khoảng cách xa như vậy, khả năng Ukraine phóng drone từ trong lãnh thổ của họ là không cao. Nhiều khả năng Ukraine đã phóng drone từ trong lãnh thổ của Nga.

Các báo cáo cho thấy một số máy bay khác cũng đã bị tấn công tại căn cứ không quân Olenya, gần Murmansk. Truyền thông Nga đưa tin về vụ tấn công ở Murmansk nhưng cho biết hệ thống phòng không đang hoạt động.

Vụ tấn công ở Irkutsk cũng đã được đưa tin.

Trong khi đó, chính quyền Ukraine cho biết đã có 472 máy bay không người lái và 7 tên lửa đạn đạo và hành trình được sử dụng trong đợt tấn công đêm 31/5 nhằm vào Ukraine. Đây dường như là một trong những đợt tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất từ phía Nga tính đến nay. Ukraine nói rằng họ đã vô hiệu hóa 385 mục tiêu trên không.

Tấm hình trên được chụp từ đoạn video được tỉnh trưởng Irkutsk, Igor Kobzev, đăng trên mạng xã hội.

Ông Kobzev cho biết hình ảnh này cho thấy hậu quả của một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào một đơn vị quân sự tại làng Sredniy, thuộc vùng Irkutsk.

Ông Kobzev nói rằng đây là cuộc tấn công đầu tiên kiểu như vậy xảy ra ở Siberia.

Quy mô lớn chưa từng thấy

Phóng viên phụ trách ngoại giao Paul Adams của BBC phân tích:

Khi người dân Ukraine tiếp nhận những tin tức trong ngày hôm nay, nhiều người đang tự hỏi liệu đây có phải là cuộc tấn công táo bạo nhất nhằm vào Nga cho đến nay hay không.

Bốn sân bay quân sự đã bị tấn công trên một khu vực rộng lớn của nước Nga và, theo các nguồn tin từ Ukraine, hơn 40 máy bay đã bị đánh trúng, bao gồm cả một số máy bay ném bom chiến lược khổng lồ của Moscow.

Trước đây Ukraine từng tấn công các loại máy bay như vậy, nhưng chưa bao giờ với quy mô lớn như vậy.

Các đoạn video dường như cho thấy máy bay không người lái tấn công đang lao thẳng vào các mục tiêu đang đậu trên bãi đáp.

Hiện vẫn chưa rõ cuộc tấn công này được tổ chức như thế nào, nhưng với việc các máy bay không người lái được sử dụng có kích thước nhỏ, nhiều khả năng chúng đã được phóng từ bên trong lãnh thổ Nga.

Trước đó, các quan chức Ukraine và Nga đã đưa ra những lời tường thuật khác nhau về hai vụ tấn công nhằm vào các đoàn tàu của Nga, trong đó có một đoàn tàu chở hành khách dân sự.

Các nguồn tin từ Moscow cáo buộc đây là hành động khủng bố của Ukraine, trong khi một quan chức an ninh quốc gia tại Kyiv lại tố Nga dàn dựng nhằm bôi nhọ Ukraine trước vòng đàm phán hòa bình dự kiến diễn ra tại Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày mai.

Tất cả những diễn biến này xảy ra trong bối cảnh Nga vừa phát động một trong những đợt tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa lớn nhất từ trước đến nay nhằm vào các mục tiêu trên khắp Ukraine — với tổng cộng 472 máy bay không người lái được ghi nhận, con số lớn nhất trong một đêm duy nhất, đêm 31/5.

Máy bay không người lái được phóng từ xe tải

Tỉnh trưởng Irkutsk, Igor Kobzev, cho biết rằng các máy bay không người lái đã tấn công căn cứ quân sự ở làng Sredniy, thuộc vùng Siberia, được phóng đi từ một chiếc xe tải.

Ông Kobzev đã đăng trên tài khoản Telegram rằng địa điểm phóng đã được bảo vệ an toàn và không có mối đe dọa nào đối với tính mạng con người.

Các hãng truyền thông Nga cũng đưa tin rằng những cuộc tấn công khác có cách thức tương tự - với máy bay không người lái được phóng ra từ thùng xe tải.

Nhiều chi tiết đáng kinh ngạc đã bị rò rỉ cho truyền thông về cách Ukraine tổ chức cuộc tấn công sáng nay (1/6) nhằm vào ít nhất bốn căn cứ không quân của Nga.

Theo các nguồn tin từ SBU, "Chiến dịch Mạng Nhện" đã mất một năm rưỡi để lên kế hoạch và được Tổng thống Volodymyr Zelensky trực tiếp giám sát.

Nguồn tin cho biết SBU ban đầu đã đưa các máy bay không người lái điều khiển bằng màn hình video (FPV) vào lãnh thổ Nga.

Khi đã vào sâu trong lãnh thổ Nga, các máy bay không người lái được giấu dưới mái của những cabin đặt trên các xe tải. Đến thời điểm tấn công, mái cabin được điều khiển từ xa mở ra, cho phép máy bay không người lái cất cánh và tấn công các căn cứ không quân gần đó.

Một đoạn video cho thấy các máy bay không người lái bay ra từ mái của một trong những phương tiện được sử dụng trong chiến dịch. Ukraine ước tính thiệt hại do các cuộc tấn công gây ra vượt quá 2 tỷ USD.

Các mục tiêu bị tấn công bao gồm máy bay TU-95 (máy bay ném bom chiến lược cỡ lớn, còn được gọi là "Gấu"), TU-22M3 (máy bay ném bom tầm xa siêu thanh) và A-50 (máy bay cảnh báo sớm và kiểm soát).

Trong một diễn biến khác, Tư lệnh lực lượng lục quân Ukraine, Thiếu tướng Mikhailo Drapatyi, đã đệ đơn từ chức sau khi một cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Nga đánh trúng cơ sở huấn luyện quân sự của Ukraine vào đầu ngày hôm nay khiến 12 binh sĩ thiệt mạng.

Trước cuộc tấn công, trên mạng xã hội, Chánh văn phòng của Tổng thống Zelensky, ông Andriy Yermak, đã có một động thái được cho là ám chỉ đến chiến dịch máy bay không người lái quy mô lớn của Ukraine.

Ông Yermak đã đăng biểu tượng cảm xúc hình mạng nhện trên cả kênh Telegram cá nhân lẫn nền tảng X.

Hành động này dường như ám chỉ chiến dịch "Mạng Nhện" (Operation Spider's Web) mà Ukraine tiến hành.

Máy bay ném bom của Nga

Thông tin từ phía Ukraine cho biết thiết bị bay không người lái của họ đã bắn trúng hơn 40 máy bay ném bom chiến lược tầm xa của Nga, bao gồm Tu-22M và Tu-95.

Hiện nay, kho khí tài của Không quân Nga có ba loại máy bay ném bom chiến lược tầm xa.

Nhiều nhất trong số này là máy bay ném bom chiến lược Tu-22M, động cơ phản lực, tốc độ siêu thanh.

Một loại máy bay cũ kỹ hơn nhưng cũng thường xuất hiện gần không phận các nước NATO là Tu-95. Đây là loại máy bay phản lực cánh quạt.

Máy bay ném bom chiến lược đầu bảng của Nga là Tu-160 (phiên bản mới nhất là Tu-160M), có tốc độ siêu thanh, biệt danh là "Thiên nga trắng".

Đây là các máy bay có thể mang theo vũ khí hạt nhân.

Bên cạnh máy bay ném bom, còn có một chiếc Beriev A-50 bị bắn trúng. Đây là loại máy bay chuyên sử dụng cho mục đích cảnh báo sớm, kiểm soát, liên lạc của không quân.

'Dễ tổn thương'

Chris Partridge, chuyên gia phân tích vũ khí của BBC, viết:

Những cuộc tấn công này được cho là đã giáng một đòn nghiêm trọng vào năng lực tấn công bằng tên lửa hành trình từ trên không của Nga.

Máy bay ném bom Tu-95 – một trong những loại máy bay được cho là đã bị phá hủy – được biết đến là đã từng thực hiện cuộc tấn công quy mô lớn bằng tên lửa Kh-101 vào Ukraine hồi đầu năm nay. Kể từ khi Nga phát động cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2/2022, Tu-95 đã được sử dụng rộng rãi và vì vậy trở thành mục tiêu quan trọng của quân đội Ukraine.

Mỗi chiếc Tu-95 có thể mang theo 8 tên lửa hành trình có điều khiển, và mỗi tên lửa mang đầu đạn nặng khoảng 400kg. Với tầm bắn hàng ngàn cây số, các máy bay chiến lược này có thể khai hỏa sâu trong không phận Nga, nơi được cho là an toàn trước các đòn đáp trả.

Không kém phần nghiêm trọng là việc một chiếc A-50 bị phá hủy, theo các tin tức được công bố. Đây là máy bay cảnh báo sớm và điều phối chiến đấu (tương đương với hệ thống AWACS của phương Tây). Vai trò của nó là phát hiện máy bay và tên lửa của đối phương, sau đó truyền dữ liệu mục tiêu cho các tiêm kích Nga. Máy bay này có chức năng quản lý toàn diện các hoạt động trên không, cung cấp sự quan sát và chỉ huy toàn diện.

Về phương thức tấn công, việc máy bay không người lái được sử dụng và tiếp cận sát mục tiêu cho thấy các hệ thống phòng thủ như tên lửa đất đối không tầm xa S-300/S-400, hay thậm chí là các tổ hợp tầm ngắn hơn như Pantsir SA-22, đều không phát huy hiệu quả. Điều này cũng đồng nghĩa với việc không có cảnh báo sớm để kịp sơ tán hoặc bảo vệ máy bay trong các hầm trú ẩn an toàn.

Có thể một số máy bay Nga không bị phá hủy hoàn toàn và có thể được sửa chữa, nhưng điều đó vẫn khiến chúng bị loại khỏi vòng chiến đấu trong một thời gian dài. Điều đáng lo ngại hơn với Moscow là những sự kiện này tiếp tục cho thấy tính chất dễ tổn thương của các tài sản quân sự chiến lược, ngay cả khi chúng nằm sâu trong lãnh thổ Liên bang Nga.