Tổng thống Trump và ngoại trưởng Rubio nói gì về hòa đàm Nga-Ukraine?

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio nói mình không đặt nhiều kỳ vọng vào các cuộc đàm phán hòa bình Ukraine-Nga dự kiến diễn ra ở Thổ Nhĩ Kỳ và cho rằng cần phải có cuộc gặp gỡ giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Nga Vladimir Putin thì mới đạt được tiến triển.

"Tôi không nghĩ chúng ta sẽ đạt được bất kỳ đột phá nào ở đây cho đến khi Tổng thống Trump và Tổng thống Putin trực tiếp trao đổi về vấn đề này," ông nói sau cuộc họp của các ngoại trưởng NATO ở miền nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine xác nhận nước này sẽ cử một phái đoàn tham gia các cuộc đàm phán ở Istanbul, đồng thời chỉ trích phái đoàn "cấp thấp" mà Moscow cử đến.

Người đứng đầu phái đoàn Nga, trợ lý tổng thống Vladimir Medinsky, khẳng định đội ngũ của Điện Kremlin "có đầy đủ năng lực cần thiết".

Trước đó, ông Trump - người đang có chuyến thăm Trung Đông - cũng cho rằng khó có thể đạt được tiến triển đáng kể trong các cuộc đàm phán hòa bình cho đến khi ông và ông Putin gặp mặt trực tiếp.

Trả lời phỏng vấn của BBC trên chuyên cơ Air Force One, khi được hỏi liệu ông có thất vọng về cấp độ của phái đoàn Nga hay không, ông nói:

"Nghe này, sẽ không có gì xảy ra cho đến khi Putin và tôi gặp nhau."

"Ông ấy sẽ không đến nếu tôi không có mặt, và tôi cho rằng sẽ không có bước tiến nào đạt được – dù mọi người có thích hay không – chừng nào tôi và ông ấy chưa trực tiếp gặp mặt", ông nói thêm.

"Nhưng chúng tôi sẽ phải giải quyết vấn đề này vì quá nhiều người đang thiệt mạng."

Tổng thống Trump cho hay ông sẽ tham dự các cuộc đàm phán ở Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 16/5 nếu "phù hợp", nhưng sau đó lại nói rằng có lẽ mình sẽ quay trở về Washington.

Các phái đoàn từ Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, Ukraine và Nga có kế hoạch gặp nhau tại Istanbul vào hôm 15/5 trong khuôn khổ cuộc đàm phán trực tiếp Ukraine-Nga đầu tiên kể từ năm 2022.

Tính đến tối cùng ngày, thời gian diễn ra cuộc đàm phán vẫn chưa được ấn định. Một số báo cáo cho thấy đàm phán có thể diễn ra vào ngày 16/5.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất các cuộc đàm phán trực tiếp tại Istanbul diễn ra vào ngày 15/5, đáp lại lời kêu gọi của các nhà lãnh đạo châu Âu và Ukraine về một lệnh ngừng bắn vô điều kiện kéo dài 30 ngày.

Ông Zelensky sau đó thách thức ông Putin gặp mặt trực tiếp, nhưng vào hôm 15/5 Điện Kremlin tuyên bố tổng thống Nga không nằm trong số các quan chức sẽ tới Thổ Nhĩ Kỳ.

Sau cuộc gặp song phương với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tại Ankara, ông Zelensky cáo buộc Moscow "thiếu tôn trọng" đối với ông Trump và ông Erdogan vì phái đoàn Nga gồm các quan chức cấp thấp, đồng thời nhắc lại lời thách thức gặp mặt trực tiếp với nhà lãnh đạo Nga.

"Không có thời gian họp, không có chương trình nghị sự, không có phái đoàn cấp cao - đây là sự thiếu tôn trọng cá nhân đối với Erdogan, đối với Trump," ông nói.

Trong khi đó, ông Medinsky nói với các phóng viên ở Istanbul rằng Nga coi các cuộc đàm phán này là "sự tiếp nối" của các cuộc đàm phán thất bại vào năm 2022, diễn ra ngay sau khi Nga phát động cuộc xâm lược toàn diện vào nước láng giềng.

"Nhiệm vụ của các cuộc đàm phán trực tiếp với phía Ukraine là sớm hay muộn cũng phải đạt được việc thiết lập hòa bình lâu dài bằng cách loại bỏ các nguyên nhân gốc rễ cơ bản của cuộc xung đột," ông Medinsky nói.

Phái đoàn Ukraine sẽ do Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov dẫn đầu, theo sắc lệnh mà ông Zelensky ban hành vào hôm 15/5. Phái đoàn cũng sẽ có các cấp phó lãnh đạo tình báo, Bộ tổng Tham mưu quân đội và Bộ Ngoại giao.

Ông Medinsky, người đã lãnh đạo các vòng đàm phán thất bại trước đó với Ukraine vào năm 2022, sẽ dẫn đầu phái đoàn Nga, theo một tuyên bố từ Điện Kremlin. Thứ trưởng Bộ trưởng Quốc phòng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao và người đứng đầu tình báo quân sự của Nga cũng sẽ tham gia.

Các cuộc đàm phán ở Istanbul đánh dấu lần thương lượng trực tiếp đầu tiên giữa Nga và Ukraine kể từ nỗ lực bất thành vào năm 2022.

Nga ám chỉ rằng họ muốn tiếp tục những gì đã bỏ dở.

Các điều khoản được thảo luận bao gồm yêu cầu Ukraine trở thành một quốc gia trung lập, cắt giảm quy mô quân đội và từ bỏ tham vọng gia nhập NATO - điều kiện mà Ukraine đã nhiều lần bác bỏ vì cho rằng tương đương với đầu hàng.

Giao tranh ở Ukraine vẫn tiếp tục diễn ra ác liệt, với việc Nga tuyên bố lực lượng của họ đã chiếm thêm hai ngôi làng ở vùng Donetsk phía đông vào ngày 15/5.

Moscow hiện kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ Ukraine, bao gồm cả bán đảo Crimea ở phía nam mà họ đã sáp nhập bất hợp pháp vào năm 2014.

Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey đề nghị các đồng minh của Ukraine "gây áp lực lên Putin". Phát biểu sau cuộc gặp với người đồng cấp Đức Boris Pistorius ở Berlin hôm 15/5, ông Healey yêu cầu áp đặt thêm các lệnh trừng phạt đối với Nga "để đưa ông ấy [Putin] đến bàn đàm phán".