'Tôi đeo mặt nạ chống độc khi ngủ' - cuộc sống gần khu vực biểu tình ở Mỹ

Tiếng biểu tình bên ngoài cửa sổ đánh thức Brennah Hammar giữa đêm.

Hơi cay len lỏi vào khu chung cư Gray's Landing của bà, nằm đối diện với tòa nhà của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) tại khu South Waterfront của thành phố Portland.

Trong nhiều tháng, khu vực này đã trở thành địa điểm xảy ra các cuộc đụng độ hàng đêm giữa các đặc vụ liên bang và những người biểu tình mặc đồ đen phản đối việc bắt giữ người nhập cư.

"Giống như một bãi chiến trường," bà Hammar, 57 tuổi, mô tả con phố của mình.

Một số cư dân khác đã kể với BBC News về tình trạng bất ổn, vốn chỉ tập trung ở một dãy phố, nhưng căng thẳng leo thang khiến cả thành phố trở thành tâm điểm chú ý của cả nước.

"Có những lúc tôi phải đeo mặt nạ chống độc ngay trong nhà mình," bà nói và mô phỏng cách mình đeo mặt nạ khi ngủ.

Tổng thống Donald Trump cho hay ông muốn điều động Vệ binh Quốc gia để bảo vệ các sĩ quan và các tòa nhà liên bang, biến Portland thành ca thử nghiệm mới nhất trong kế hoạch triển khai quân đội của ông đến những nơi - chủ yếu là các thành phố do Đảng Dân chủ điều hành - mà ông cho là tội phạm đang hoành hành.

"Portland đang bị thiêu rụi" và bị "những kẻ nổi loạn hoành hành khắp nơi", ông nói.

Tuy nhiên, một thẩm phán liên bang đã không đồng tình và tạm thời dừng kế hoạch của ông Trump tại Portland, cho rằng dường như tổng thống đã "vượt quá thẩm quyền hiến định".

Những bình luận của ông Trump cũng bị 635.000 cư dân thành phố chế giễu là phóng đại.

Thế nhưng, đối với những người sống trong khu chung cư này, một cuộc chiến hàng ngày đang diễn ra ngay trước cửa nhà họ, mặc dù họ không thống nhất về việc ai là người phải chịu trách nhiệm cho bạo lực.

Một số cư dân tòa nhà đổ lỗi cho Antifa. Antifa là viết tắt của anti-fascist (chống phát xít), một phong trào cánh tả phi tập trung, phản đối các lý tưởng cực hữu và đã bị ông Trump tuyên bố là một nhóm khủng bố trong nước.

Theo lời kể của cư dân, những người hàng xóm tại Gray's Landing đã đồng tình với những người biểu tình cực đoan hơn và cho phép họ vào bên trong tòa nhà, dẫn đến những cuộc đối đầu diễn ra ngay tại hành lang.

Và một số người, những người ra ngoài vào ban đêm, đã bị tấn công hoặc đe dọa, theo đoạn phim mà bà Hammar đã quay và cho BBC News xem. Đoạn phim của bà cho thấy tiếng súng nổ và một cư dân bị một người biểu tình đấm vào mặt.

Thị trưởng Keith Wilson đổ lỗi cho các đặc vụ liên bang đã kích động đám đông.

Ông Wilson đã yêu cầu một cuộc điều tra về các hành động của các đặc vụ ICE, bao gồm cả việc sử dụng bình xịt hơi cay và đạn nổ.

"Đây là một cách tiếp cận hung hăng nhằm thổi bùng tình hình vốn đã yên ổn," ông phát biểu vào hôm 5/10 sau một đêm đầy hơi cay và các vụ bắt giữ bạo lực.

Dù ai phải chịu trách nhiệm, bạo lực đã làm thay đổi cộng đồng.

Trường Cottonwood, nằm cạnh tòa nhà ICE, đã phải di dời vào tháng Tám sau khi "đạn dược" liên tục được tìm thấy trong sân chơi, theo các quan chức nhà trường.

Khi BBC đi tác nghiệp vào ban ngày, chúng tôi thấy một cư dân đang ôm hai con chuột cưng của mình và chửi bới các nhân viên ICE đang đứng bên ngoài tòa nhà liên bang."

"Cút về chuồng đi, mấy con lợn!" người đàn ông đó la lên, trong khi những người đi xe đạp mặc áo vải flannel dừng lại để xem.

Một nhóm nhỏ người biểu tình đang quanh quẩn bên ngoài tòa nhà, không có bóng dáng cảnh sát thành phố nào.

Một người đàn ông mặc đồ hóa trang thành gà, vốn đã xuất hiện tại cơ sở này suốt nhiều tuần qua, vẫy tay chào các xe hơi ngang qua.

Bà Cindy Colgrove, 63 tuổi, cư dân Gray's Landing, cho hay đã là "115 ngày địa ngục" kể từ khi các cuộc biểu tình chống ông Trump bên ngoài cơ sở ICE leo thang vào tháng Sáu.

"Tôi chỉ ra ngoài vào ban ngày thôi," bà Colgrove nói khi đang dắt chó của hàng xóm đi dạo gần một nhóm nhỏ người biểu tình ôn hòa.

"Bạn thấy đấy, tất cả những người Antifa mặc đồ đen che kín không có mặt ở đây. Họ đến cùng với bóng đêm. Ban ngày chỉ toàn là những người già bé nhỏ này, những người nghĩ rằng họ đang thay đổi thế giới trước khi rời khỏi cõi đời."

Bà Colgrove kể lại mình đã bị tấn công trên phố khi đang phát biểu ủng hộ cảnh sát. Bà lục tung giỏ xe tập đi để kiếm những vũ khí mà giờ bà đang mang theo - một bình xịt hơi cay và một khẩu súng điện.

Người bạn dắt chó cùng bà, ông Mai Tai Boyd, 44 tuổi, nói với bà Colgrove rằng ông không đồng ý với việc tòa nhà của họ đã bị các quan chức thành phố địa phương "bỏ hoang".

"Tôi theo dõi tình hình chính trị. Vì vậy, tôi cảm thấy hơi khác một chút," ông Boyd, người đã sống trong tòa nhà này 13 năm, cho hay.

Cựu chiến binh Không quân Mỹ nói kế hoạch điều quân của ông Trump là một sự vi phạm trắng trợn hiến pháp nước này.

"Tôi không hiểu tại sao lực lượng thực thi pháp luật lại không thể xử lý được. Ví dụ như tại sao lại cần phải điều quân - những người đã được huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu?"

Ở những nơi khác của "Thành phố Hoa hồng" (biệt danh của Portland) nổi tiếng theo chủ nghĩa tự do, cuộc sống vẫn diễn ra bình thường.

Hôm 5/10, hơn 12.000 người đã tham gia Giải chạy Marathon Portland, chạy qua cơ sở ICE mà không có sự cố nào.

Sự hiện diện duy nhất của Vệ binh Quốc gia mà BBC thấy là từ một người tuyển quân ở vạch đích, đứng tại một gian hàng và hỏi những người chạy bộ xem họ có muốn nhập ngũ hay không.

Hầu hết cư dân Portland đổ lỗi cho ông Trump về tình trạng bất ổn này. Trong nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2020, ông Trump cũng bị chỉ trích là kích động các cuộc biểu tình khi ông điều Lực lượng Vệ binh Quốc gia vào khu vực trung tâm thành phố trong lúc hàng ngàn người đang tuần hành phản đối bạo lực cảnh sát.

Tại khu Alberta Arts đã được nâng cấp và làm giàu, cư dân gọi những tuyên bố của ông Trump về Portland là nực cười, đồng thời ca ngợi thành phố này vì giá trị văn hóa và không khí thân thiện.

Một nhân viên cửa hàng tạp hóa nhấn mạnh rằng thành phố này đã có quá khứ bị các đảng viên Cộng hòa như ông Trump bôi nhọ, trong đó có cả cựu Tổng thống George H.W. Bush - người được cho là đã gọi Portland là "Tiểu Beirut" (thủ đô của Lebanon).

Nick, người chỉ tiết lộ tên, nói mình thấy phẫn nộ với các vụ bắt giữ người nhập cư diễn ra trong thành phố do các đặc vụ liên bang che mặt thực hiện.

"Portland có quyền tự bảo vệ mình và những người hàng xóm," ông Nick nói.

Quay trở lại khu Gray's Landing, một chiến dịch dọn dẹp đang diễn ra khi các máy lọc khí công nghiệp được đặt khắp khu chung cư.

Cư dân cho hay các loại khí kiểm soát bạo động độc hại do đặc vụ liên bang xả ra đã lan vào hệ thống thông gió của tòa nhà.

"Khi tới hành lang, nó [khí ga] xộc thẳng qua đây," bà Hammar, người đã phải nhập viện hai lần vì cảm giác khí ga "như đang bóp nghẹt tim", chia sẻ.

Các máy Hepa 700 gầm lên ầm ĩ, đi kèm với các biển giải thích cách các thiết bị này "lọc sạch hơi cay và các hóa chất khác khỏi không khí".

Ngoài ra, còn có các miếng dán màu trắng được đặt như thảm chùi chân ở mỗi lối vào.

Những miếng này dùng để thu thập hóa chất hơi cay dạng bột, nhằm ngăn chặn các chất gây kích ứng bị dính vào giày và theo chân người dân vào bên trong tòa nhà.

Bà Hammar, một người địa phương Portland, nói rằng bà không đồng tình với bất kỳ chính sách nào của Tổng thống Donald Trump, bao gồm cả cách tiếp cận của ông đối với việc thực thi luật nhập cư.

Tuy nhiên, bà lại hoàn toàn ủng hộ kế hoạch của ông Trump về việc điều Vệ binh Quốc gia đến Portland để hỗ trợ các đặc vụ liên bang.

"Đó là một điều duy nhất liên quan đến Trump mà tôi ủng hộ," bà nói trong khi đang chuẩn bị tinh thần cho một đêm nữa đầy tiếng còi báo động và hơi cay.

"Bởi vì thành phố đang làm chúng tôi thất vọng và tôi không muốn mình bị xem như tổn thất ngoài ý muốn. Quyền lợi của tôi cũng quan trọng."