Robert Prevost - Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử - là ai?

Ngay cả trước khi tên của ông được xướng lên từ ban công của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, đám đông bên dưới đã hô vang "Viva il Papa" - Giáo hoàng vạn tuế.

Hồng y Robert Prevost, 69 tuổi, là người thứ 267 ngồi trên ngai tòa Thánh Phêrô và ông sẽ được biết đến với tước hiệu Leo XIV.

Ông là người Mỹ đầu tiên giữ vai trò giáo hoàng mặc dù ông được xem như một hồng y đến từ Mỹ Latinh vì có nhiều năm làm nhà truyền giáo ở Peru trước khi trở thành giám mục ở đó.

Sinh ra ở Chicago vào năm 1955 trong một gia đình có cha mẹ là người Tây Ban Nha và gốc Pháp-Ý, Prevost từng là một cậu bé giúp lễ và được thụ phong linh mục vào năm 1982.

Mặc dù chuyển đến Peru ba năm sau đó, ông vẫn thường xuyên trở về Mỹ để phục vụ với tư cách là một linh mục quản xứ và một bề trên trong thành phố quê hương mình.

Ông cũng mang quốc tịch Peru và được yêu mến như một người đã làm việc với các cộng đồng yếu thế và giúp xây dựng cầu nối giữa mọi người.

Ông đã có 10 năm làm linh mục quản xứ địa phương và là giáo viên tại một chủng viện ở Trujillo, tây bắc Peru.

Trong những lời đầu tiên trên cương vị mới, Giáo hoàng Leo XIV đã trìu mến nhắc đến người tiền nhiệm của mình, Giáo hoàng Francis quá cố.

"Chúng ta vẫn còn nghe văng vẳng bên tai giọng nói yếu ớt nhưng luôn can trường của Đức Giáo hoàng Francis, người đã ban phước lành cho chúng ta," ông nói.

"Hiệp nhất và nắm tay nhau cùng với Chúa, chúng ta hãy cùng nhau tiến bước," ông nói với đám đông đang reo hò.

Ông cũng nhắc đến vai trò của mình trong Dòng Augustine. Ông đã 30 tuổi khi chuyển đến Peru để tham gia một sứ mệnh của Dòng Augustine.

Một năm sau khi lên chức lãnh đạo Vatican, Giáo hoàng Francis đã bổ nhiệm ông Prevost làm Giám mục Chiclayo ở Peru.

Ông được các hồng y biết đến rộng rãi nhờ vai trò nổi bật là Tổng trưởng Bộ Giám mục ở Mỹ Latinh, một cơ quan có nhiệm vụ quan trọng là tuyển chọn và giám sát các giám mục.

Ông đồng thời trở thành tổng giám mục vào tháng 1/2023, rồi chỉ vài tháng sau, Giáo hoàng Francis phong ông làm hồng y.

Vì 80% các hồng y tham gia mật nghị đều do Giáo hoàng Francis bổ nhiệm, nên việc một người như Prevost được bầu chọn không quá bất ngờ, ngay cả khi ông chỉ mới được bổ nhiệm gần đây.

Quan điểm của Giáo hoàng Leo XIV

Ông được xem là người ủng hộ sự tiếp nối các cải cách của Giáo hoàng Francis trong Giáo hội Công giáo.

Người ta tin rằng Tổng Giám mục Prevost có chung quan điểm với Giáo hoàng Francis về người nhập cư, người nghèo và môi trường.

Một người bạn cùng phòng trước đây của ông, Linh mục John Lydon, đã mô tả với đài BBC rằng ông Prevost là người "hướng ngoại", "thực tế" và "rất quan tâm đến người nghèo".

Về xuất thân cá nhân, trước Mật nghị Hồng y, ông Prevost nói với đài truyền hình Ý RAI rằng mình lớn lên trong một gia đình nhập cư.

"Tôi sinh ra ở Mỹ... Nhưng ông bà tôi đều là người nhập cư, người Pháp, người Tây Ban Nha... Tôi lớn lên trong một gia đình Công giáo chuẩn mực, cả cha mẹ tôi đều rất tích cực tham gia giáo xứ," ông nói.

Mặc dù ông Prevost là người Mỹ và sẽ hoàn toàn nhận thức được những chia rẽ trong Giáo hội Công giáo, nhưng việc liên quan đến Mỹ Latinh của ông cũng thể hiện sự tiếp nối sau một vị giáo hoàng đến từ Argentina.

Vatican mô tả ông là vị giáo hoàng thứ hai đến từ châu Mỹ, sau Giáo hoàng Francis, cũng như là vị giáo hoàng đầu tiên thuộc Dòng Augustine.

Trong thời gian ở Peru, ông không tránh khỏi những vụ bê bối lạm dụng tình dục đã phủ bóng đen lên Giáo hội, tuy nhiên giáo phận của ông đã kiên quyết phủ nhận việc ông có liên quan đến bất kỳ hành vi che đậy nào.

Trước Mật nghị Hồng y, người phát ngôn Vatican Matteo Bruni cho biết rằng trong các cuộc họp của Hồng y Đoàn những ngày trước mật nghị, họ đã nhấn mạnh sự cần thiết của một giáo hoàng có "tinh thần tiên tri, có khả năng dẫn dắt một Giáo hội không khép kín mà biết cách đi ra ngoài kia và mang ánh sáng đến một thế giới đầy tuyệt vọng".

Theo các chuyên gia, việc chọn tên Leo cho thấy Tổng Giám mục Prevost cam kết giải quyết các vấn đề xã hội cấp thiết.

Vị Giáo hoàng đầu tiên mang tên Leo, người kết thúc triều đại giáo hoàng vào năm 461, đã gặp Attila người Hung và thuyết phục ông ta không tấn công Rome. Vị Giáo hoàng Leo cuối cùng lãnh đạo Giáo hội từ năm 1878 đến năm 1903 và đã viết một luận thuyết có ảnh hưởng về quyền của người lao động.

Cựu Tổng Giám mục Boston Seán Patrick O'Malley đã viết trên blog của mình rằng vị giáo hoàng mới "đã chọn một cái tên gắn liền với di sản công bằng xã hội của Đức Giáo hoàng Leo XIII, người đã cai quản Giáo hội vào thời điểm thế giới có những biến động lớn, thời kỳ cách mạng công nghiệp, sự khởi đầu của chủ nghĩa Marx và làn sóng di cư rộng rãi".

Quan điểm của ông về cộng đồng LGBT chưa rõ ràng, nhưng một số nhóm, bao gồm cả Hồng y Đoàn bảo thủ, tin rằng ông có thể ít chào đón những nhóm này hơn Giáo hoàng Francis.

Ông đã bày tỏ sự ủng hộ đối với một tuyên bố của người tiền nhiệm cho phép ban phước lành cho các cặp đồng tính và những người trong "tình huống bất thường" khác, mặc dù ông nói thêm rằng tuyên bố này cho thấy sự cần thiết của các giám mục trong việc diễn giải các chỉ thị phù hợp với bối cảnh và văn hóa địa phương.

Phát biểu vào năm ngoái về biến đổi khí hậu, Tổng Giám mục Prevost nói rằng đã đến lúc chuyển "từ lời nói sang hành động".

Ông nói, "quyền thống trị thiên nhiên" không nên trở thành "độc đoán". Ông kêu gọi nhân loại xây dựng "mối quan hệ tương hỗ" với môi trường.

Ông cũng nói về cam kết của Vatican đối với môi trường, đề cập việc lắp đặt các tấm pin mặt trời ở Rome và việc sử dụng xe điện.

Ông đã ủng hộ quyết định của Đức Giáo hoàng Francis cho phép phụ nữ lần đầu tiên tham gia Bộ Giám mục, cho họ ý kiến về các cuộc bổ nhiệm này.

Năm 2023, ông nói với Vatican News:

"Trong nhiều trường hợp, chúng tôi thấy rằng quan điểm của họ giúp tăng tính đa chiều."

Vào năm 2024, ông nói với Catholic News Service rằng sự hiện diện của những người phụ nữ đó "đóng góp đáng kể vào quá trình phân định để tìm ra những người mà chúng tôi hy vọng là những ứng viên tốt nhất để phục vụ Giáo hội trong sứ vụ giám mục".