Việt Nam và Trung Quốc tập huấn chung ở vùng biên giới đất liền

Quân đội Trung Quốc và Việt Nam đang tiến hành huấn luyện chung tại Quảng Tây trong 10 ngày, từ ngày 21 đến 30/7.

Hai nước đã từng thực hiện các hoạt động quân sự chung trên biển, nhưng đây là lần đầu tiên Việt Nam và Trung Quốc thực hiện tập trận chung với quy mô này trên đất liền.

Theo thông cáo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc, đây là cuộc tập huấn chung lục quân "đầu tiên" giữa hai quốc gia, với trọng tâm là phối hợp tuần tra biên giới.

"Cuộc diễn tập nhằm tăng cường học hỏi lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm tuần tra biên giới và tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa hợp tác thực chất giữa quân đội hai nước," thông cáo ngày 20/7 nêu.

Trước đó, vào ngày 17/7, báo Quân đội Nhân dân đã đưa tin rằng đoàn công tác do Thiếu tướng Nguyễn Văn Lịch, Phó tư lệnh Quân khu 1, làm trưởng đoàn đã tiến hành kiểm tra công tác huấn luyện của lực lượng phía Việt Nam tham gia cuộc tập huấn chung với Trung Quốc.

Một số nội dung huấn luyện được nhắc đến bao gồm kỹ thuật ngụy trang người và vũ khí, trang bị; kỹ thuật bắn súng; các nội dung liên quan đến tính năng, cấu tạo, kỹ thuật điều khiển thiết bị bay không người lái (UAV).

Sau ba tuần huấn luyện, các lực lượng được cho biết là đã "nắm chắc nội dung và sẵn sàng tham gia tập huấn chung với nước bạn".

Theo kế hoạch, chương trình "Huấn luyện liên hợp Lục quân thực hiện nhiệm vụ khu vực biên giới Việt Nam - Trung Quốc" năm 2025 tại Trung Quốc diễn ra từ ngày 21 đến 30/7, vẫn theo báo Quân đội Nhân dân.

Khu vực Quảng Tây nói trên giáp với một số tỉnh miền Bắc của Việt Nam, gồm Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng và Tuyên Quang. Đây cũng là những khu vực từng xảy ra Chiến tranh Biên giới vào năm 1979 và xung đột quân sự kéo dài suốt thập niên 1980 giữa hai nước.

Cho tới hiện tại, cuộc chiến này vẫn là một chủ đề nhạy cảm và ít được nhắc tới trực tiếp ở Việt Nam.

Việt Nam và Trung Quốc đang thực hiện Năm giao lưu nhân văn Việt - Trung 2025, với hàng loạt hoạt động nhằm tăng cường quan hệ đoàn kết, hữu nghị.

Trong những tháng qua, đã có những động thái cho thấy sự tăng cường trong quan hệ quân sự hai nước.

Vào tháng 4/2025, trong chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tới Việt Nam, hai nước đã đưa ra tuyên bố chung khẳng định sẽ thiết lập cơ chế đối thoại chiến lược "3+3" về ngoại giao, quốc phòng và an ninh giữa hai nước.

Cũng trong tháng Tư, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đổng Quân đã tới thăm Việt Nam và hội đàm với người đồng cấp Phan Văn Giang tại Lạng Sơn. Dịp này, hai bên đã cam kết tăng cường hợp tác quốc phòng.

Cuộc tuần tra liên hợp lần thứ 38 giữa lực lượng hải quân hai nước cũng đã được tiến hành trong tháng Tư.

Theo Bộ Quốc phòng Trung Quốc, hoạt động này có sự tham gia của hai tàu hộ vệ tên lửa từ mỗi quốc gia và thực hiện trên một khu vực rộng hơn 200 hải lý.

Về phương diện ngoại giao, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc mới đây đã cử một đội tham gia diễu binh tại lễ kỷ niệm kết thúc Chiến tranh Việt Nam hồi cuối tháng Tư.

Đầu tháng Bảy, Việt Nam cũng đã mời một số quốc gia, trong đó có Trung Quốc, cử lực lượng tham gia diễu binh tại lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Điểm nóng Biển Đông

Dù có nhiều nỗ lực tăng cường quan hệ, kiểm soát bất đồng, nhưng giữa Việt Nam và Trung Quốc vẫn có nhiều mâu thuẫn chưa thể hóa giải. Mỗi bên vẫn có các hành vi mà bên kia "quan ngại sâu sắc".

Hồi tháng Tư, trong khi cho một nhóm binh sĩ sang tham gia diễu binh hữu nghị với Việt Nam, Trung Quốc cũng đồng thời đưa lực lượng lên đá Hoài Ân - một bãi cạn ở Trường Sa - để khẳng định chủ quyền. Bước đi này đã bị phía Việt Nam lên tiếng phản đối, gọi đây là hành động "vi phạm chủ quyền của Việt Nam".

Phía Trung Quốc, tổ chức Sáng kiến Tình hình Chiến lược Biển Đông (SCSPI) có trụ sở tại Bắc Kinh vào ngày 6/6 đã công bố trên mạng xã hội X rằng Việt Nam đang tiếp tục tăng cường hoạt động bồi đắp tại Trường Sa, với việc xây dựng các cảng và đường băng liên quan đến quân sự.

Cũng theo SCSPI, Việt Nam đang xây dựng một đường băng tại Bãi Thuyền Chài, dự kiến dài khoảng 3.000 mét khi hoàn thành.

Theo báo cáo tháng 3/2025 của Viện Nghiên cứu Minh bạch Hàng hải châu Á (AMTI) trực thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), tổng diện tích đất được nạo vét (bao gồm cả việc bồi đắp đất và nạo vét cảng/kênh) của Việt Nam tại các khu vực tranh chấp ở Biển Đông là khoảng 13,44km2, tương đương 71% tổng diện tích 18,8km2 của Trung Quốc.

Trong một bước đi liên quan, vào tháng 5/2025, Reuters dẫn hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc đã điều hai máy bay ném bom tiên tiến nhất của mình đến quần đảo Hoàng Sa, điều có thể gây lo ngại cho Việt Nam.

Bên cạnh trục quan hệ song phương Việt Nam-Trung Quốc, hoạt động tại Biển Đông của các cường quốc ngoài khu vực, chẳng hạn các chiến dịch tự do hàng hải của Mỹ, cũng khiến Bắc Kinh không yên lòng.

Mỹ và các nước đồng minh đã nhiều lần tập trận với Philippines cũng như có động thái tăng cường quan hệ quân sự với nước này và Việt Nam.

Hải quân Mỹ mới đây còn công bố ý định xây dựng hai cơ sở sửa chữa tàu nhỏ ở miền tây Philippines. Theo trang web đấu thầu chính phủ Mỹ SAM.gov, một trong hai cơ sở sửa chữa dự kiến sẽ được đặt tại Quezon, tỉnh Palawan.

Một trong hai cơ sở này chỉ cách Bãi Cỏ Mây - điểm nóng tranh chấp trong khu vực - khoảng 240 km về phía đông.

Mỹ mới đây cũng tiếp tục bàn giao tàu tuần tra cũ cho Cảnh sát biển Việt Nam, trong bối cảnh hai nước kỷ niệm 30 năm quan hệ ngoại giao.

Bên cạnh việc Mỹ, Nhật Bản cũng sẽ xuất khẩu 6 khinh hạm lớp Abukuma đã qua sử dụng cho Philippines để tăng cường năng lực phòng thủ của quốc gia Đông Nam Á.

Nhận xét với BBC News Tiếng Việt vào ngày 17/7, ông Đinh Kim Phúc, nhà nghiên cứu về Biển Đông và hải đảo Việt Nam, đánh giá rằng những chuyển động này "đang tạo ra sự thách thức đối với yêu sách của Trung Quốc trên Biển Đông và chắc chắn Bắc Kinh sẽ trả đũa và làm tình hình Biển Đông nóng hơn".

Ông dự đoán Bắc Kinh sẽ tăng cường sự hiện diện của hải quân và lực lượng bảo vệ bờ biển xung quanh Bãi Cỏ Mây và các thực thể tranh chấp khác, bao gồm các cuộc tuần tra, tập trận và diễn tập cận chiến thường xuyên hơn với các tàu Philippines, có khả năng dẫn đến những cuộc chạm trán nguy hiểm.