Trung Quốc: Người dân vượt rào kiểm duyệt để tưởng nhớ Giang Trạch Dân
Nguồn hình ảnh, Getty Images
- Tác giả, Kerry Allen
- Vai trò, BBC Monitoring
Sử dụng hình ảnh con cóc, đôi mắt kính, và từ ngữ 'người ông' trong những bài đăng trên mạng xã hội là cách người dân Trung Quốc tưởng nhớ cố lãnh đạo Giang Trạch Dân và vượt qua hàng rào kiểm duyệt.
Những thành viên trong giới lãnh đạo cấp cao của Trung Quốc không có tài khoản cá nhân trên nền tảng mạng xã hội trong nước và những bài đăng có nội dung về họ thường bị thanh lọc rất khắc nghiệt để tránh để người dân đăng những thông điệp chỉ trích Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Kết quả là đã có sự kiểm duyệt mạnh mẽ về Giang Trạch Dân trên mạng.
Ông Giang qua đời trùng hợp vào thời điểm xảy ra làn sóng biểu tình chống chính sách zero-Covid của chính quyền, sự bất mãn vì các đợt phong tỏa thường xuyên, và một số người đã hô vang thông điệp chống chính phủ.
Các bài đăng của truyền thông trên mạng khi ông Giang Trạch Dân qua đời cho thấy hàng triệu người đã bình luận, hầu hết đều tích cực.
Nhưng chỉ có một số bài đăng có thể thấy được, và khi tìm kiếm trên Sina Weibo với từ khóa "Giang Trạch Dân" thì chỉ cho thấy khoảng 250 bài đăng, tất cả đều từ các tài khoản của chính phủ.
Đảng Cộng sản Trung Quốc dường như muốn người dân thấy các bình luận từ người dùng mong ông Giang Trạch Dân "có hành trình tốt đẹp" về thế giới bên kia.
Đa số các bài đăng có thể thấy được bao gồm những emoji hình nến, đây cũng là cách tưởng nhớ phổ biến người nào đó vừa qua đời.
Đối với những người dùng nói chuyện ở mức độ cá nhân hơn về ông Giang Trạch Dân thì họ phải tạo ra các tên riêng (nickname).
'Tôn thờ cóc'
Trong lịch sử, tên riêng (nickname) có liên quan đến cóc đã trở thành các cách phổ biến để nhắc đến Giang Trạch Dân, như "Ông chú Cóc".
Trong khi tên riêng này có thể theo nguồn gốc là một cách để mỉa mai hay chỉ trích nhà lãnh đạo, cũng như Chủ tịch Tập Cận Bình bị so sánh với gấu Winnie the Pooh, thì những năm gần đây cũng có hiện tượng "tôn thờ cóc" đối với những người hâm mộ ông Giang.
Những người dùng mạng đã đăng hình ảnh cóc để tưởng nhớ ông.
Nguồn hình ảnh, WEIBO
Hàng năm qua, các nền tảng mạng xã hội đã cố gắng truy quét những thông điệp liên quan đến cóc và ếch. Rất ít thông tin như vậy có thể tìm thấy trên mạng xã hội ngày nay.
Nhưng một số người ngày nay cũng đã vượt qua sự kiểm duyệt bằng cách tạo ra những âm thanh ếch kêu nói về cố lãnh đạo.
Ví dụ như "Ribbit. Hãy yên nghỉ," một người dùng nói.
'Người đàn ông đã thay đổi Trung Quốc'
Biết những từ ngữ liên quan đến Giang Trạch Dân sẽ có thể bị lọc, một số người dùng mạng xã hội đã đơn giản chỉ để hình ảnh để tưởng nhớ di sản của ông ta.
Tại thành phố Dương Châu, miền đông Trung Quốc, nơi sinh của Giang Trạch Dân, người dùng mạng xã hội đã đăng những lời chia buồn bằng hình ảnh hoa đặt bên ngoài các tòa nhà mang tính lịch sử, rõ ràng là dành cho ông Giang.
Nguồn hình ảnh, WEIBO
Một số người cũng đăng bìa sách nói về ông, với tựa đề "Người đàn ông đã thay đổi Trung Quốc" (Người đàn ông đã thay đổi Trung Quốc).
Cũng có những hình ảnh về Giang Trạch Dân, như đôi mắt kính lớn đặc trưng của ông, và cụm từ "Luôn trẻ, luôn giản đơn". Một số người đăng biểu tượng đôi mắt kính như một cách để nói về ông Giang.
Cũng có bài đăng gồm ký tự La Mã hơn là ký tự Trung Quốc, vì ít bị kiểm duyệt hơn, nhiều người đã đăng những thông tin đơn giản như "RIP" hoặc "Rest in peace" (Hãy yên nghỉ).
Tuy nhiên, một chủ đề trong những thông điệp nhưng vậy là người dân tiếc thương không chỉ vì ông qua đời mà là sự kết thúc một kỷ nguyên đã qua.
"Hãy yên nghỉ, hãy nhìn vào một kỷ nguyên tốt nhất, một kỷ nguyên đầy hy vọng," một người dùng nói.
"Hãy yên nghỉ, ông và kỷ nguyên ấy," một người khác ghi.
Một người khác thì đi xa hơn khi đăng: "Tôi sẽ nhớ ông, bởi vì hiện nay chuyện đã rất tồi tệ. Hãy yên nghỉ."
"Xét nghiệm acid nucleic và khu cách ly không thể là nền tảng cho quốc gia này, mà chỉ có lòng tự tin và sự cởi mở. Hãy yên nghỉ," một người viết và đăng hình ông Giang Trạch Dân cười với các cựu lãnh đạo của Phương Tây.
Nguồn hình ảnh, AFP
'Một người vui vẻ'
Một số người thừa nhận rằng nhìn vào những biểu cảm của ông Giang Trạch Dân thì ông ấy đôi khi là một người vui vẻ.
"Khi tôi ở trường trung học, tôi chỉ thích gửi hình meme [của Giang Trạch Dân] cho bạn mình," một người dùng Weibo viết. "Chỉ là hiện tại tôi hiểu và mong chờ về kỷ nguyên khi mọi thứ đang dần mở cửa, và ánh mắt của mọi người đều sáng lên."
Những người khác cũng thừa nhận họ cảm thấy "không vui mà cũng không buồn" khi nghe Giang Trạch Dân qua đời.
"Là một chính trị gia, ông ta phức tạp, nhiều mặt, và tương phản nhau. Sẽ chỉ có lịch sử đánh giá được cái sai và đúng của ông ta."
Nguồn hình ảnh, WEIBO
Với vai trò là nhà lãnh đạo một đất nước có sự hiện diện mạnh mẽ trong cuộc sống người dân, thì tên riêng phổ biến nhất đối với Giang Trạch Dân khi có tin ông qua đời là "Người ông Giang".
Nhưng khi tìm kiếm bằng từ khóa này thì hôm nay xuất hiện thông điệp "Dựa theo các luật, quy định và chính sách liên quan thì kết quả tìm kiếm 'Người ông Giang' không thể được hiển thị.
Tuy nhiên, từ khóa "Người ông", thì không bị kiểm duyệt vì vậy có thể thấy loạt comment của người dùng về "Người ông Giang".
Trong khi nhiều người đăng cảm xúc của họ, cảm thấy thấy buồn khi nghe "người ông của mình" qua đời, một số dường như dùng từ "người ông" cũng ám chỉ một người đàn ông lớn tuổi hơn trong tiếng Trung Quốc - một ẩn dụ cho từ "chủ tịch".
Người dùng dường như cũng sử dụng từ ngữ này để đưa ra những bình luận chỉ trích lãnh đạo hiện tại là Tập Cận Bình.
"Có những người ông tốt mở cửa với thế giới bên ngoài, và những người cha xấu đóng cửa đất nước."
"Mọi người nhớ ông ấy rất nhiều, liệu một 'người ông' nào đó có ganh tị hay không? một người đặt câu hỏi.
