Covid-19: Kinh tế Việt Nam không thể ‘bật lại’ ngay lập tức
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Một học giả từ Anh Quốc phân tích về các yếu tố khiến kinh tế Việt Nam khó “bùng nổ” trở lại.
Trả lời phỏng vấn với BBC Tiếng Việt, Tiến sĩ Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên Cao cấp khoa Tài chính – Kế toán Đại học Bristol, Anh Quốc cũng nói về những điểm “hay và chưa hay” trong cách thức chống dịch và khôi phục kinh tế của Anh Quốc mà Việt Nam có thể học được.
Đánh giá về triển vọng kinh tế Việt Nam từ 6-12 tháng, TS Tuấn nói về những khó khăn trước mắt:
“Sáu tháng trước mắt thì kinh tế Việt Nam sẽ không thể nào bật lại ngay lập tức được vì Việt Nam có tỷ lệ tiêm chủng vaccine đầy đủ chưa cao cho nên nhiều tỉnh sẽ rất ngại trong việc mở cửa. Mà khi còn ngần ngại thì rất nhiều hoạt động sản xuất nó sẽ không quay trở lại được.
“Chúng ta thấy trong những ngày qua có một lượng lớn người đã di chuyển ra khỏi các trung tâm kinh tế của Việt Nam. Khi hoạt động sản xuất quay trở lại và đơn hàng có trở lại nhưng lại không có người làm thì sẽ không thể nào mà có tăng trưởng ngay lập tức trở lại.
“Bộ Tài chính Việt Nam cũng đưa ra một con số dự báo tăng trưởng khoảng 3-3,5%, giống mức tăng trưởng mà ADB dự báo, mức mức rất thấp so với dự báo đầu năm là 6,5% và một số chuyên gia kinh tế của Việt Nam còn dự báo con số thấp hơn nữa, tức là chưa đạt được 3% trong năm nay. Nói chung là trong ngắn hạn sẽ không có sự bùng nổ”.
“Về mặt thống kê thì tôi cho rằng quý Tư có thể có mức tăng trưởng trở lại và nhìn tương đối đẹp nhưng vẫn là mức giảm chung trên cả cả nước,” TS Tuấn nói thêm.
Học giả từ Đại học Bristol, Anh Quốc cho rằng nếu nhìn về mốc 12 tháng Việt Nam phải hy vọng là kinh tế toàn cầu phải duy trì được mức tăng trưởng trong 6 tháng cuối năm 2022 thì Việt Nam mới tận dụng được lợi thế đó.
“Cái đó hiện là một ẩn số. Hiện nay Trung Quốc đã tuyên bố là dự báo tăng trưởng suy giảm và chúng ta thấy là tình hình lạm phát cao vẫn còn đang quay trở lại thì tăng trưởng kinh tế của Mỹ của châu Âu năm sau dự kiến sẽ không bằng năm nay.
“Việt Nam hồi phục trong tình trạng tăng trưởng toàn cầu sẽ chậm đi nên chắc chắn là sẽ rất khó bùng nổ.
“Nhưng có thể kỳ vọng tăng trưởng khoảng 5-6% trong năm sau nếu mọi chuyện diễn biến tốt đẹp không có tổn hại thêm về dịch bệnh và các thứ khác thì trong một quỹ đạo tăng 5-6% là kỳ vọng được”.
Kinh nghiệm của Anh quốc
Liên quan tới những cái hay trong chống dịch và khôi phục kinh tế tại Anh mà Việt Nam có thể học được, TS Hồ Quốc Tuấn cho rằng Anh Quốc có lộ trình phong tỏa khá rõ ràng:
“Cái hay của Anh tôi nghĩ nằm ở chỗ là Anh rất thực tế nhìn thấy được rằng là phong tỏa (lockdown) lâu dài có thể gây ra hậu quả xấu. Cho nên nước Anh hướng tới là khi lockdown thì họ cố lockdown rất ngắn và vì vậy trước đó họ mở cửa cho hoạt động kinh tế có thể hoạt động ở mức tối đa rồi sau đó họ sẽ bắt đầu lockdown lại."
“Nói chung là người dân có thể phán đoán được tình hình lockdown, và ngay cả trong thời gian lockdown rất nhiều doanh nghiệp vẫn có thể duy trì sản xuất. Cái này thì nó khác cách tiếp cận của Việt Nam trong đợt dịch vừa qua đặc biệt là ở khu vực TP HCM và một số tỉnh ở miền Tây Nam bộ."
TS Tuấn mô tả trong khi hiện Việt Nam đã nhận thấy nhu cầu thay đổi trong chiến lược về cách chống dịch thì sự thay đổi trong “tư duy cấp lãnh đạo” vẫn còn rất chậm.
“Về mặt chiến lược thì Thủ tướng từng nói, và các lãnh đạo các tỉnh, như Đồng Nai chẳng hạn, cũng thẳng thắn xác định là hướng tới cách chống dịch của phương Tây. Thế nhưng nói là một vấn đề và từ nói tới thực thi thì vẫn còn khoảng cách rất là lớn."
Nguồn hình ảnh, Getty Images
“Hiện nay rất nhiều nơi đang đề nghị là mở lại đường bay, nhưng mà nhiều tỉnh họ chưa muốn mở, bản thân Hà Nội cũng như vậy thì đó là một cái đều cho thấy có sự thay đổi trong tư duy cấp lãnh đạo vẫn còn rất chậm."
TS Tuấn cũng nói về “mặt chưa được” của Anh mà Việt Nam cũng có thể học hỏi như việc một số lần chính phủ mở cửa và có một số biện pháp và sau đó thay đổi rất nhanh chóng, chẳng hạn như có học online hay không, giữ khoảng cách giữa mọi người ta sao, qui định vào nhà hàng ngồi thế nào, là những cái cũng có tạo ra khó khăn khi vận hành.
“Khu vực dịch vụ của Anh có nhiều hoạt động phải tiếp xúc gần, như ăn uống chẳng hạn thì bị gián đoạn thời gian khá dài. Tức là mua đồ mang về chứ không thể ăn tại nhà hàng. Có những hoạt động kinh tế khác bóng đá hay khu vực đại học, mặc dù là học online, nhưng mà tổn thất khu vực đại học là rất lớn."
“Chúng ta thấy mặc dù là có sự khác biệt giữa Anh và Việt Nam về kinh tế nhưng mà nếu chúng ta xét về các đặc thù của các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh thì phạm vi hoạt động dịch vụ chiếm tỉ trọng cao và không khác gì lắm so với các thành phố lớn của Anh. Đặc biệt là các trung tâm kinh tế có thể học hỏi được cái gì mà nước Anh làm được và chưa làm được,” TS Tuấn nói.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Đầu tư công
Trong phỏng vấn với BBC, TS Hồ Quốc Tuấn cũng nhấn mạnh về nhu cầu đầu tư công.
“Giải ngân đầu tư công vẫn chậm là điểm nghẽn mà nhà nước nhìn thấy nhưng không gỡ ra được trong thời gian vừa qua. Nợ xấu chỉ có thể thay đổi khi nào thay đổi nó bằng những dự án mới để ngân hàng đầu tư, ngân hàng tạo ra lợi nhuận, đem lợi nhuận dự án mới đi xử lý nợ xấu của mình."
"Do đó đầu tư cho đóng vai trò rất quan trọng vì khi mà nó tạo ra vốn mồi cho nền kinh tế mà nó giúp cho các khu vực kinh tế tư có kênh họ đầu tư ra thì mới giải quyết được nút thắt của bài toán."
"Đơn giản là nếu các dự án đầu tư công mà tốt thì các dự án bất động sản cũng sẽ được lợi, kích thích các khu vực kinh tế liên quan phát triển chẳng hạn như Đồng bằng Sông Cửu Long giải quyết được những vấn đề về biến đổi khí hậu dẫn đến ngậm mặn….Ai cũng biết vẫn đề nằm ở đó nhưng mà vấn đề là hai ba năm nay nói mãi mà không thay đổi, trong khi dịch bệnh càng khó hơn."
Trả lời câu hỏi của BBC về đâu là vướng mắc chính trong việc khó giải ngân TS Tuấn cho rằng vấn đề nằm ở "cơ chế".
"Có quá nhiều quy định mà nó đã không còn phù hợp nữa. Ví dụ như án bây giờ khi người ta giải ngân ra thì có thể là do đội giá do thay đổi của tình hình kinh tế …có biến đổi nhanh so với kế hoạch ban đầu thì bây giờ người giải ngân bị vướng vào rất là nhiều văn bản mà nếu mà họ giải quyết linh động thì họ bị coi là làm sai."
"Có vấn đề khó khăn về văn bản nhưng đồng thời nó cũng có khó khăn là người ta sợ bị nghĩ về vấn đề tham nhũng cho nên người ta cũng trì hoãn các hoạt động này. Chiến lược chống tham nhũng của Việt Nam thực hiện đó có những cái mặt tích cực nhưng đổi lại là vì chiến lược đó thì một số người họ không dám linh hoạt để thực hiện," TS Tuấn nói.
