Scotland có thể phải trả hai gấu trúc về TQ vì cạn tiền
Nguồn hình ảnh, RZSS
Vườn thú Edinburgh có thể sẽ phải đem hai gấu trúc nổi tiếng, Yang Guang và Tian Tian trả về Trung Quốc vì ngân khoản cạn đi do dịch Covid.
Dù sở thú Edinburgh đã thu hút hàng triệu lượt khách tham quan nhờ hai gấu trúc này, nhưng tiền thuê chúng từ Trung Quốc là khoảng 1 triệu bảng một năm.
Nay, dịch Covid khiến số khách thăm sở thú giảm nhiều, và quan chức trong ngành nói các biện pháp phong tỏa chống dịch khiến sở thú Edinburgh mất đi 2 triệu bảng.
Họ đã phải cho thôi việc một số nhân viên và để một số khác tạm nghỉ việc, nhận trợ cấp của chính phủ.
Việc sụt giảm doanh thu có thể khiến các dự án nuôi và đem trở lại thiên nhiên loài mèo hoang Scotland (Scottish wildcat) có thể bị ảnh hưởng nặng.
Hạn thuê hai gấu trúc từ 2011 sắp hết và theo ông David Field, giám đốc điều hành của Hội động vật học Hoàng gia Scotland (Royal Zoological Society of Scotland-RZSS), cơ quan chủ quản của Vườn thú Edinburgh, họ phải xem xét có gia hạn hợp đồng với chính phủ TQ hay không.
Độc quyền gấu trúc
Lo ngại về tình trạng gần diệt chủng của gấu trúc và mốt yêu thích gấu trúc (panda) nổi lên từ hơn nhiều năm qua ở Phương Tây khiến vai trò bảo tồn của Trung Quốc trở nên quan trọng trên trường quốc tế.
Nguồn hình ảnh, PA
Chính phủ nước này mở ra chương trình cho mượn, thuê gấu trúc để các vườn thú Phương Tây tham gia.
Tên của chúng thường có ý nghĩa cao đẹp trong Trung văn và được truyền thông Trung Quốc loan tải rộng rãi.
Gấu trúc con sinh ra ở nước ngoài vẫn bị coi là tài sản của Trung Quốc và phải trả về nước này.
Về lý thuyết, hoạt động này thuộc chương trình nuôi giữ trong điều kiện nhân tạo, nhằm giúp bảo tồn gấu panda khỏi tình trạng tuyệt chủng.
Tuy tình thế của chúng hiện nay không có ở "tình trạng khẩn cấp" nữa mà là "dễ bị tổn thương" vào năm 2016.
Nay hiện có từ 500 đến 1.000 con gấu panda trưởng thành, sống rải rác trong sáu dãy núi tách biệt ở miền trung nam Trung Quốc.
Theo Jillian Ryan, nghiên cứu sinh trên tiến sỹ, CSIRO, và Carla Litchfield, giảng viên cao cấp, ĐH South Australia viết hồi 2019 thì bên cạnh tiền bạc và uy tín ngoại giao, việc đưa gấu trúc ra nước ngoài được thực hiện nhằm bảo tồn loài vật này.
“Bất kỳ con gấu trúc con nào được sinh ra ở nước ngoài cũng đều trở thành tài sản của Trung Quốc, và sẽ được đưa về Trung Quốc để tiếp tục chương trình nuôi trong điều kiện nhân tạo. Thế nhưng số lượng các con non được sinh ra tại các vườn thú ngoài TQ khá là thấp”, các tác giả này nói.
Nguồn hình ảnh, Royal Zoological Society of Scotland
Với chính quyền Trung Quốc thì 'ngoại giao gấu trúc' đem lại hình ảnh 'dễ thương' cho nước họ và chế độ của họ.
Vẫn bài viết trên nhắc lại một loạt sự kiện liên quan đến gấu trúc:
Vườn thú Tierpark của Berlin được khai trương chỉ ngay trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh G20 trong năm 2017 tại Hamburg. Lễ khai trương có sự hiện diện của Thủ tướng Đức Angela Merkel và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Sự kiện này được diễn giải thành dấu hiệu cho thấy Trung Quốc ủng hộ Đức trong cuộc cạnh tranh với Mỹ giành vị thế lãnh đạo thế giới phương Tây.
Tuyên bố của Trung Quốc hồi 2012 theo đó nói Bắc Kinh sẽ gửi bốn con gấu trúc tới các vườn thú Toronto và Calgary của Canada được gắn với các cuộc đàm phán thương mại thành công, cụ thể là liên quan tới Thoả thuận Bảo hộ Đầu tư Nước ngoài sau gần 20 năm đàm phán.
Hợp đồng để Vườn thú Edinburgh thuê hai con gấu trúc vào năm 2011 có liên hệ với các thoả thuận thương mại với tổng trị giá hàng tỷ đô la Mỹ giữa Anh và Trung Quốc.
Tin Trung Quốc cho Vườn thú Adelaide mượn gấu trúc được Chủ tịch Hồ Cẩm Đào tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương tại Sydney, Úc vào năm 2007.
Cùng ngày, Thủ tướng Úc John Howard và Chủ tịch Hồ Cẩm Đào cũng tuyên bố các kế hoạch "đối thoại an ninh" thường niên.
Gấu trúc phải về quê?
Thế nhưng gần đây bắt đầu có tin một số nước trả gấu trúc về Trung Quốc với lý do khó khăn khách quan do dịch Covid gây ra.
Er Shun và Da Mao đã 'về quê' hồi tháng 11/2020, sớm trước hạn hai năm, từ Vườn thú Calgary.
Trang CGTN của Trung Quốc trong bài do Yang Meng viết đã đặt câu hỏi về lý do phía Canada nêu ra là họ “thiếu măng tươi” (fresh bamboo shortage) để nuôi hai con panda TQ này.
Vườn thú Calgary nhắn trên Twitter rằng họ mất hai tháng để tìm cách nhập măng từ TQ nhưng vì dịch Covid, các hãng hàng không đã không vận chuyển kịp hàng, nên họ trả gấu trúc về TQ.
Tháng 3/2019, Vườn thú San Diego, California trả về TQ gấu trúc mẹ Bai Yun và gấu trúc con Xiao Liwu vì chương trình hợp tác đã kết thúc “rất thành công”.
Quan chức sở thú nói thương chiến của Hoa Kỳ với TQ không phải là vấn đề liên quan đến việc trả gấu trúc.
