Nguyễn Hùng Viết từ 'Dặm đường Lộng lẫy', Chicago

Giáo sư Dick Simpson từng có hai nhiệm kỳ làm ủy viên Hội đồng Thành phố Chicago

Khách tới hành lang tòa nhà chính của Khoa Khoa học Chính trị của Đại học Illinois ở Chicago có lẽ sẽ bất ngờ vì vẻ tối tăm, chật chội và hơi nhem nhuốc của khu nhà này.

Trưởng khoa Dick Simpson giải thích một trong những lý do là cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay.

''Chương trình tu bổ, bảo trì trị giá hàng trăm triệu đô la đã bị hoãn lại.

''Chúng tôi cần hiện đại hóa để đáp ứng nhu cầu giảng dạy của thế kỷ 21 nhưng trong năm nay và năm sau chúng tôi sẽ không có ngân sách cho hiện đại hóa,'' giáo sư Simpson giải thích.

Ông Simpson giảng dạy tại Đại học Illinois tại Chicago đã hơn 40 năm và trở thành trưởng Khoa Khoa học Chính trị cách đây hai năm.

Ông cũng đã là ủy viên Hội đồng Thành phố Chicago trong tám năm hồi thập niên 70, ra ứng cử quốc hội bất thành hồi năm 1992 và 1994 và ông nói ông chỉ thua trong gang tấc.

Giáo sư Simpson đã trải qua các cuộc suy thoái kinh tế trước đây và ông nói ông dùng những kinh nghiệm đó để dẫn dắt khoa của ông qua giai đoạn khó khăn này.

Những điều kiện này không xứng đáng với một trường đại học hiện đại ở Hoa Kỳ.   Giáo sư Dick Simpson

''Tôi đã đề nghị hiệu trưởng ngưng tăng lương cho tôi để lấy tiền chi tiêu vào các công việc khác.

''Ngân sách cho trường được quyết định từ năm trước nhưng nay chính quyền liên bang đang đòi lại tiền.

''Tất cả các chi phí trừ lương của nhân viên sẽ bị cắt từ 10-20 phần trăm.

''Chúng tôi cũng không được phép thuê thêm các giáo sư mới.

''Năm nay trường có từ 40-50 nhân viên về hưu và chúng tôi không có ngân sách để thay thế họ.

''Các lớp học sẽ ít hơn và số sinh viên tại các lớp sẽ nhiều lên.

Trưởng khoa Simpson nói thậm chí nhiều lớp học không đủ điều kiện để giảng dạy bằng máy tính hay chiếu phim cho sinh viên xem.

''Những điều kiện này không xứng đáng với một trường đại học hiện đại ở Hoa Kỳ.''

Thủ đô tham nhũng

Bất chấp những điều kiện khó khăn hiện nay Giáo sư Simpson nói khoa của ông vẫn tiếp tục những chương trình hợp tác trong đó có chương trình quy tụ các học giả hàng đầu từ các ngành khác nhau tới Đại học Illinois.

	Chicago nổi tiếng về kiến trúc nhưng cũng nổi tiếng về tham nhũng

Ông nói cuối tháng Một Khoa cũng sẽ hoàn thành một dự án nghiên cứu tham nhũng và sẽ đưa ra khoảng 20 khuyến cáo để chống tệ nạn này.

Một phần của dự án liên quan tới việc thu thập các dữ liệu về hơn 1000 vụ tham nhũng chủ yếu của các quan chức chính quyền, chính trị gia và một số doanh gia ở Illinois kể từ năm 1970.

''Chúng tôi là thủ đô tham nhũng của Hoa Kỳ,'' giáo sư Simpson nói với BBC Việt ngữ.

''Chỉ có Louisiana và New Hampshire có mức tham nhũng gần với Illinois.''

Giáo sư Simpson nói hệ thống chính trị 'guồng máy' với công ăn việc làm của những người trong guồng máy hay của bạn bè và người thân của họ gắn với hệ thống đã tạo ra 'vòng tròn tham nhũng.''

''Nếu người ta ban ân huệ và các dịch vụ của thành phố để đổi lấy phiếu bầu, nếu họ tạo công ăn việc làm cho những người chỉ để lấy sự ủng hộ, nếu họ giao các hợp đồng cho những doanh gia đóng góp tài chính cho họ, điều không tránh khỏi là họ đã hình thành một vòng tròn tham nhũng.

''Đây chính là điều đã xảy ra ở Illinois kể từ khi có bản án đầu tiên về tham nhũng hồi năm 1869.

''Chính vì thế chúng tôi không có văn hóa chính trị trong sạch, không có sự kỳ vọng của người dân vào chính quyền công bằng và trong sạch.

Chúng tôi đã trải qua thời kỳ hoang dại khi bất kỳ ai có thể đóng góp bất kỳ khoản nào cho bất kỳ ai.   Giáo sư Dick Simpson

Giáo sư Simpson nói ước tính ban đầu cho thấy tham nhũng gây tổn thất cho bang Illinois khoảng 300 triệu đô la mỗi năm.

''Chúng tôi gọi đây là 'thuế tham nhũng', tức những khoản mà công chúng phải trả khi chính quyền trả giá quá cao cho các hợp đồng vụ việc, trả tiền cho các nhân viên mà trên thực tế không làm việc.''

Trong số các giải pháp mà những người tham gia dự án nghiên cứu tham nhũng đưa ra, giáo sư Simpson nói, có việc bổ nhiệm một điều tra viên độc lập tại mỗi ban ngành của bộ máy nhà nước và điều tra viên này có đủ nguồn tài chính và có đủ nhân viên để thực hiện công việc.

Dự án cũng đề nghị tiếp tục xét xử các vụ tham nhũng bên cạnh việc đào tạo cho giới trẻ, nhất là học sinh phổ thông về tác hại của tham nhũng và những giải pháp để loại trừ tham nhũng.

Ông Simpson nói cũng giống như dự án đào tạo ra nguồn nhân lực để điều hành các thành phố lớn ở Hoa Kỳ hồi đầu thế kỷ 20, có thể phải mất hàng chục năm mới có thể đào tạo ra một thế hệ có ý thức chống tham nhũng và có ý thức bầu những người chống tham nhũng và chính quyền.

Người ngoài cuộc

Mặc dù Tổng thống đắc cử không có nhiều thành công trong việc chống tham nhũng ở Chicago và bang Illinois, giáo sư Simpson nói ông đã giới thiệu một đạo luật bắt đầu có hiệu lực vào tháng này nhằm ngăn chặn tham nhũng.

	Ông Dick Simpson từng hai lần ứng cử vào quốc hội Hoa Kỳ

Theo đạo luật mà ông Obama bảo trợ khi còn là Thượng nghị sỹ tiểu bang, những người được chính quyền chọn thực hiện các hợp đồng phải công khai các khoản đóng góp của họ cho chính quyền.

Luật cũng quy định những giới hạn mà các công ty đang thực hiện hợp đồng với chính quyền có thể đóng góp và thậm chí có những trường hợp họ không được quyền làm như vậy.

''Chúng tôi đã trải qua thời kỳ hoang dại khi bất kỳ ai có thể đóng góp bất kỳ khoản nào cho bất kỳ ai,'' ông Simpson nói.

Trưởng Khoa Khoa học Chính trị cho rằng những kinh nghiệm của ông Obama ở Chicago sẽ giúp ông trong những ngày tháng ở Washington.

''Chính trị Washington là chuyện anh biết những ai. Đó là môi trường chính trị của những người trong cuộc.

''Ở Chicago ông Obama luôn là người ngoài cuộc nhưng dùng những biện pháp cứng rắn, bền bỉ và cả sự ủng hộ của công chúng để đạt được những gì ông muốn.

''Đây cũng sẽ là cách ông xử sự khi ở Washington.''