Nữ kiến trúc sư 'cách mạng hóa' sân chơi ở Việt Nam

Nằm kẹp giữa các ngôi nhà san sát ở phía nam Hà Nội là một sân chơi khác thường.

Ở đây, có các lốp xe cũ, dây thừng, ván và các vật dụng bỏ đi khác đã được biến thành xích đu, cầu trượt, và nơi leo trèo.

Bé Tuệ Anh, 5 tuổi, rất thích được chơi ở đây. Cô bé nói: "Cháu thích sân chơi này, đặc biệt là xích đu và cầu trượt."

Đây là tác phẩm của kiến trúc sư Kim Đức, người trong sáu năm qua đã tạo ra 194 sân chơi công cộng trên khắp Việt Nam.

Đức muốn làm một điều gì đó cho trẻ em ở nước mình sau khi bị "sốc vì thiếu sân chơi" ở thủ đô Việt Nam.

"Mỗi không gian ở đây đều được lấp đầy bởi các tòa nhà, điều này rất nghiêm trọng bởi nó tác động lớn đến con em chúng ta," cô nói.

Việt Nam đang trải qua quá trình đô thị hóa nhanh chóng trong vài thập kỷ qua, và theo số liệu năm 2011 của 2011 Asian Green City Index, Hà Nội là một trong những thành phố tồi tệ nhất ở châu Á về không gian xanh công cộng. Mỗi người chỉ có khoảng không gian xanh bé bằng hai chiếc ô tô, trong khi mức trung bình của người châu Á là hơn gấp đôi.

Chính phủ Việt Nam đang cố gắng giải quyết vấn đề này và đã đặt mục tiêu xây 18 công viên mới ở trung tâm Hà Nội cho tới năm 2030.

Vì sao nhiều trẻ em Nhật Bản không muốn đến trường?

'Trẻ em thời CN số là thế hệ đầu tiên có IQ thấp hơn cha mẹ'

Nhưng doanh nghiệp xã hội của Kim Đức, có tên gọi Think Playgrounds đã có bước tiếp cận từ cơ sở để tạo ra các không gian sáng tạo cho trẻ em chơi đùa.

Đức cùng các cộng sự đã nộp giấy phép cho chính quyền sở tại để xin làm việc cùng cộng đồng địa phương trong thiết kết, sáng tạo và duy trì các sân chơi làm bằng phế liệu cho trẻ em.

Để có tiền xây dựng sân chơi, nhóm của Đức cũng làm các dự án sân chơi thương mại và các sản phẩm đồ chơi theo đơn đặt hàng.

Hãy để trẻ em chơi đùa

Sân chơi mà bé Tuệ Anh, 5 tuổi, thích chơi ở đó, được xây dựng trên một ô đất trống, nơi trước đây chỉ có người già lui tới.

Đây là sân chơi duy nhất trong khu nhà của bà mẹ trẻ Gấm Hương. Khi sân chơi được xây dựng, chồng Hương cũng được nhóm của Kim Đức tham vấn ý kiến về thiết kế.

"Các sân chơi khác quá xa nhà do đó các con tôi không có chỗ nào để chơi đùa sau giờ học," Hương nói.

Vì sao cách chúng ta nói chuyện với trẻ nhỏ là rất quan trọng

Trong một thế giới không còn bóng cây xanh

Cô cũng cho hay sân chơi này được xây dựng năm 2016 và đã mang lại niềm vui cho tất cả mọi người, không chỉ riêng trẻ nhỏ.

"Trẻ em được vui chơi và gặp gỡ bạn bè, phát triển thể chất và các kỹ năng xã hội khác. Trong khi cha mẹ, ông bà cũng cảm thấy hạnh phúc hơn khi họ có thể chia sẻ niềm hạnh phúc ấy với con cháu mình," Hương nói.

Đó là mô hình mà Kim Đức gọi là 'sân chơi tự do' - một lý thuyết được xây dựng dựa trên suy nghĩ rằng trẻ em có thể chơi với mọi thứ.

"Khi trẻ em được vui chơi tự do mà không bị áp đặt bởi các quy định, suy nghĩ của người lớn, chúng có thể biến mọi vật mà mình có trong tay thành đồ chơi."

"Bạn có thể đưa cho một đứa trẻ rất nhiều đồ chơi được làm sẵn, nhưng khi bạn đưa cho chúng các vật dụng gia đình, chúng vô cùng thích thú. Các em có thể tưởng tượng ra nhiều kịch bản sáng tạo khác nhau với các đồ vật này," Đức nói.

Các sân chơi cũng nhắm tới mục tiêu khuyến khích trẻ em phiêu lưu và kết nối với thiên nhiên.

Trong khi nhiều sân chơi ở Việt Nam sử dụng cỏ giả, các vật liệu sắt thép, xi măng, thì sân chơi của Think Playgrounds được tô điểm bằng cây cỏ và hoa.

Sân chơi cho trẻ em gái

Kim Đức, người vừa lọt vào danh sách 100 phụ nữ truyền cảm hứng năm 2020 của BBC, cũng đang thực hiện một dự án sân chơi khác tập trung vào quyền lợi của trẻ em gái.

"Đây không phải là việc phân biệt các đồ vật và trò chơi theo giới, mà là lắng nghe tiếng nói, nhu cầu của trẻ em gái khi xây dựng sân chơi," Kim Đức nói.

"Các bé gái đưa ra ý tưởng về loại hoạt động nào các em muốn chơi và loại đồ chơi nào các em thích, ví dụ như 'hộp sách'."

Đây là hợp tác giữa nhóm của Chu Kim Đức với chương trình Thành phố An toàn hơn cho Trẻ em gái của UN-Habitat và Women in Cities International với mục tiêu là xây dựng các thành phố an toàn và hòa nhập cho trẻ em gái từ 13-18 tuổi.

Hiện Kim Đức đang tập trung xây dựng thêm nhiều sân chơi tại các khu vực thu nhập thấp tại Hà Nội.

Cô cho biết đại dịch COVID toàn cầu đã cho thấy rõ ràng hơn tầm quan trọng của việc vui chơi đối với sức khỏe của một đứa trẻ.

"Sự tù túng ảnh hưởng không tốt tới sự phát triển toàn diện của trẻ em khi các em không được hoạt động vui chơi ngoài trời và giao lưu với những đứa trẻ khác."

Cô nói: "Ở Việt Nam, một số phụ huynh không ưu tiên cho con chơi mà muốn tập trung vào học và đạt điểm cao. Điều mà họ không nhận ra là chơi cũng là học".