Cộng đồng VN ở Ba Lan chống dịch ba đợt và quyên góp giúp VN ra sao?

Hôm 23/08/2021, tại Hà Nội Đại sứ CH Ba Lan, ông Wojciech Gerwel đã tham gia lễ bàn giao chính thức nửa triệu liều vaccine AstraZeneca do Ba Lan tài trợ, được chuyển đến Việt Nam mấy ngày trước.

Sự kiện do Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường chủ trì cùng Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng đánh dấu một thay đổi trong tiến triển chống dịch Covid ở Ba Lan, quốc gia thuộc EU từng bị ảnh hưởng xấu bởi Covid-19 trong năm 2020, nhưng đã tổ chức tiêm chủng nhanh và khá thành công năm 2021.

Tính đến 21/08/2021, Ba Lan đã đạt 35.805.427 tổng số liều vaccine chống Covid đã tiêm cho 38 triệu dân, bằng 94,61 liều trên 100 người, theo số liệu của Our World in Data, ONS, gov.uk.

Trong nhiều tháng Ba Lan chống chọi với dịch Covid, cộng đồng doanh nhân, người lao động Việt Nam tại đây đã bị ảnh hưởng nhiều, cả về số tử vong, và về việc đình đốn trong làm ăn.

Nhưng họ cũng đã không chỉ tự tổ chức chống dịch và còn quyên góp tiền giúp các tỉnh thành ở Việt Nam chống Covid.

BBC News Tiếng Việt phỏng vấn ông Trần Trọng Hùng, (lưu học sinh khóa 1989), hiện là doanh nhân, Trưởng ban Hỗ Trợ và Phòng Chống Covid-19 trong Hội Người Việt Nam tại Ba Lan về hoạt động này.

Đầu tiên là câu hỏi từ khi nào có chiến dịch quyên góp trong cộng đồng Việt Nam ở Ba Lan cho Việt Nam chống dịch Covid:

Ông Trần Trọng Hùng: Từ 11/06/2021, hội chúng tôi ra lời kêu gọi "Quyên góp ủng hộ công tác phòng, chống dịch COVID-19 tại Việt Nam" chúng tôi đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của đông đảo quý bà con, các anh chị em, các nhà hảo tâm và các tổ chức cộng đồng người Việt Nam tại Ba Lan.

Đến ngày 07/07/2021, tổng số tiền ủng hộ đã nhận được, quy đổi thành đô la Mỹ, đã chuyển về VN 38.000 USD, trong đó 10.000 USD do nhà tài trợ trực tiếp chuyển cho tỉnh Hải Dương, còn 28.000 USD chúng tôi chuyển đến Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc VN.

Số tiền còn dư ra 246,60 zł được góp vào Quỹ Hỗ trợ CĐVNTBL phòng chống dịch Covid-19 để giúp chính bà con trong cộng đồng tại Ba Lan chống dịch.

Virus corona: Người Việt ở Ba Lan trợ giúp nước chủ nhà chống dịch

Covid: Hungary tiêm chủng 'trộn chính trị' với vaccine TQ

Covid: Người Việt tại Nga, vaccine Sputnik và suy nghĩ về VN

AstraZeneca: ‘Liều một rủi ro ít, nhưng yên tâm tiêm liều hai’

BBC News Tiếng Việt:Xin hỏi thêm về việc trợ giúp cho Việt Nam hiện nay, các ông bà đã làm những gì thời gian qua?

Ông Trần Trọng Hùng: TP HCM đang phải đối diện với một phương thức chống dịch mới, dịch bệnh đã lan sâu vào trong cộng đồng, sức chịu đựng của hệ thống y tế có nguy cơ quá tải. Việc chữa chạy cho bệnh nhân F0 và F1 tại nhà cần phải được hỗ trợ bằng thông tin - tránh được các rủi ro do đánh giá sai tình hình.

Chúng tôi với kinh nghiệm của mình, trong giai đoạn 3 của dịch bệnh đã lập được một cẩm nang phòng chống Covid-19 dành cho các thành viên của Ban, dựa trên cơ sở đó có được thông tin đầy đủ để hỗ trợ bà con cộng đồng.

Ban cũng đã hình thành thông điệp ba Phao cứu trợ nhằm chuyển tải tới người bệnh tầm quan trọng của các quyết định cá nhân tới quá trình cứu chữa bệnh ở mỗi gia đình, vì phong tỏa ở Ba Lan có nghĩa là ai ở nhà nấy, và hỗ trợ tinh thần, tư vấn y tế tại gia rất quan trọng.

Chúng tôi chia sẻ nghiệm phòng chống dịch bệnh mà chúng tôi đã trải qua nhằm giảm thiểu thương vong trong cộng đồng, sử dụng những công cụ rất đơn giản.

Theo những gì quan sát thấy thì một là cần xây dựng/hoàn thiện các đường dây nóng & các phương tiện chát để hướng dẫn bà con xử lý tình huống tại gia.

Hai là cần có trang thiết bị cần thiết cho mỗi gia đình theo thứ tự cần thiết: các thuốc cơ bản, oxymeter, nhiệt kế, máy đo huyết áp.

Nhờ các công cụ này, người trực đường dây nóng có thể hỗ trợ dễ dàng người bệnh có được những thông tin khá chính xác chứ không phải suy đoán tình hình của họ ra sao.

BBC News Tiếng Việt:Ông và những người trong nhómtổ chức quyên góp muốn gửi gắm điều gì tới những người gặp khó khăn ở VN lúc này?

Khi dịch bệnh tràn tới, chúng ta rất dễ cuống và lo sợ. Nếu như bạn cũng lo sợ, nghĩa là những người ở vị trí lãnh đạo còn mang một áp lực lớn hơn, bởi chính họ cũng đang trải qua nỗi lo sợ như chính bạn. Hơn thế nữa, họ còn phải chịu trách nhiệm tháo gỡ từng bước những khó khăn để tất cả đều cùng vượt qua.

Tôi muốn nói là các bạn hãy vượt lên nỗi sợ của mình và động viên những người có trách nhiệm. Ở Ba Lan, từ đầu 2020, chúng tôi đã trải qua ba làn sóng dịch bệnh với không ít đau thương. Không phải chúng tôi không có tổn thất. Nhưng là những bà con của các bạn ở nước ngoài, chúng tôi gửi tới các bạn sự tự tin vào khả năng của mình.

Việt Nam đang trải qua làn sóng dịch bệnh nguy hiểm, nhưng ở nhịp sau cùng so với cả thế giới, y bác sĩ phần lớn đã được tiêm chủng, họ đã có những hiểu biết rất lớn của cả nhân loại, họ không còn sợ Covid-19 nữa. Thuốc hỗ trợ chữa bệnh nhiều hơn, hiệu quả hơn. Hiểu biết của khoa học vào thời điểm này cũng nhiều hơn rất nhiều so với 1,5 năm trước đây khi chúng tôi phải đối đầu với Covid-19.

Cuộc chiến với dịch bệnh là cuộc chiến đồng đội, bạn cần hiểu biết, cần biết chia sẻ và hợp tác. Khi đầu dịch ở châu Âu thiếu thốn khẩu trang, người ta biết khẩu trang phòng được bệnh, nhưng người ta kêu gọi bạn không nên tích trữ để những người y bác sĩ tuyến đầu có khẩu trang để dùng. Khi bệnh viện ở Việt Nam đang thiếu giường và thiết bị, nếu bạn tích trữ máy thở oxy dùng riêng, những người bệnh cần dùng sẽ không có để cứu mạng. Dù hệ thống không thể hoàn hảo ngay lập tức được, tôi vẫn mong bạn nên tin cậy vào hệ thống.

BBC News Tiếng Việt: Việt Nam nói riêng có thể học được bài học gì không từ kinh nghiệm của Ba Lan, hoặc HN, vừa bị phong tỏa, sau TP HCM, học được gì từ Warsaw về kinh nghiệm chống dịch, kế hoạch tiêm chủng nói chung?

Ông Trần Trọng Hùng: Thường thì ở đâu cũng sẽ học được nhiều sau khi trải qua. Trước hết nói về chống dịch. Đất nước và người dân Ba Lan cũng phải trả giá rất nhiều để có thể đứng vững được sau ba làn sóng dịch bệnh. Chính phủ Ba Lan đã thực hiện thành công chiến lược quản lý rủi ro, bảo đảm được sự chủ động của nền y tế địa phương mặc dù lúc đỉnh điểm có ngày đã ghi nhận tới 35 ngàn ca nhiễm mới với gần 1000 ca tử vong.

Một trong những thành công của Bộ Y Tế Ba Lan là đã kịp triển khai thành công số hóa việc quản lý bệnh án cho toàn dân. Một trong những công cụ đặc biệt giảm tải được hệ thống y tế nhờ việc triển khai việc chăm sóc người bệnh tại nhà. Chương trình được triển khai ngay trong giai đoạn đầu của dịch bệnh, ban đầu gặp không ít những bất cập, nhưng tới giai đoạn cuối cùng đã trở nên hoàn thiện. Người bệnh được khám và chữa những bệnh thông thường thông qua điện thoại.

Đối với Covid-19 cơ quan dịch tễ ở Ba Lan coi mỗi gia đình là một đơn vị. Việc cách ly được thực hiện theo địa chỉ những người sống cùng nhà.

Những người cách ly và người bệnh được hệ thống theo dõi, bác sĩ có trách nhiệm phải gọi tới từng người bệnh, hoặc người bệnh có thể gọi tới các số cấp cứu để được hỗ trợ khi tình trạng sức khỏe suy yếu.

Nhờ chính sách này, mỗi gia đình trở thành một 'trạm xá địa phương', tự bệnh nhân chăm sóc lẫn nhau, điều này có lý khi tới 90-95% người bệnh trải qua Covid-19 không triệu chứng hoặc triệu chứng giống cảm cúm.

Theo tôi thấy, nhờ vậy bệnh viện Ba Lan giảm được tải đáng kể. Để kế hoạch này được khép lại cần phải triển khai đội ngũ cấp cứu kịp thời. Hệ thống xe cấp cứu được trang bị gấp trong quá trình chống dịch. Người bệnh lúc khẩn cấp cho thể trông đợi được xe cấp cứu. Bác sĩ không chỉ có nhiệm vụ chữa bệnh cho bệnh nhân, bác sĩ luôn dành thời gian để chia sẻ thông tin bệnh nhân cho gia đình và người thân.

Nhờ vậy sự tin cậy ở bệnh viên và đội ngũ y bác sĩ tăng lên. Đồng thời với việc xác định ngay từ đầu chính sách chung của châu Âu đối đầu với dịch bệnh, bộ y tế Ba Lan đã cho triển khai thêm hệ thống bệnh viện dã chiến ở các địa phương.

Kể cả lúc nhiều bệnh nhân nhất số giường bệnh bị sử dụng cũng không vượt quá 80% trên toàn quốc. Ba Lan thực hiện chiến lược tiêm chủng chung của toàn châu Âu với những điểm riêng của mình. Thứ tự tiêm chủng ưu tiên nhóm tuyến đầu, người cao tuổi, người có bệnh nền, ngành giáo dục rồi mới tới toàn dân.

Cũng nhờ thực hiện tốt việc triển khai tiêm chủng, hiện tại nhịp thứ 3 của dịch bệnh ở Ba Lan đã được nhanh chóng dập tắt khi mùa hè đến. Việc triển khai khám chữa bệnh trực tuyến vào lúc này ở Việt Nam có thể được coi là bài học cấp thiết lúc này.

Ngoài chữa bệnh, Bộ Y Tế cần phải thấy nhu cầu giải tỏa tâm lý đối với người dân đang bị cách ly bởi những chuyên gia được đào tạo bài bản là hết sức cần thiết. Chỉ cần người đang cách ly có được giải đáp kịp thời có thể giúp được họ an tâm tiếp tục phối hợp phòng chữa bệnh.

Những người trực tổng đài không nhất thiết phải được đào tạo y tế, chỉ đơn giản họ cần được đào tạo nghiệp vụ tổng đài dịch vụ (call centre). Đây cũng là cơ hội tốt để chính phủ triển khai số hóa quản lý tài khoản bệnh nhân. Việc sử dụng một số xe taxi thành xe cấp cứu là giải pháp tình thế thông minh.

Bộ Y Tế Ba Lan thực hiện một hành động hết sức quyết đoán, gửi máy đo bão hòa oxy trong máu cho mỗi bệnh nhân trên 55 tuổi. Cộng đồng Việt Nam chúng tôi thì tặng cho mỗi người nghi nhiễm mọi lứa tuổi một máy oxymeter. Nhờ công cụ đơn giản này người bệnh dễ dàng đánh giá được tình trạng nhiễm bệnh của mình có cần phải có sự can thiệp chuyên nghiệp của y bác sĩ hay không.

BBC News Tiếng Việt: Các nước châu Âu đều đã trải qua phong tỏa (lockdown) qua các thời kỳ khác nhau, tình hình và kinh nghiệm Ba Lan như thế nào, và Việt Nam học được gì hay không?

Lockdown toàn xã hội là biện pháp tốt được thực hiện ở khắp mọi nơi, nhưng cần điều chỉnh khái niệm đơn vị lockdown. Cần phải xác định mỗi hộ gia đình (số nhà, căn hộ) là một đơn vị. Đối với mức độ lây nhiễm mạnh như chủng Delta nếu trong hộ có người nghi nghiễm F1 thì toàn bộ gia đình sẽ bị lockdown và theo dõi y tế, tuyệt đối không ai được đi làm.

Hơn nữa những người trong cùng gia đình chịu nguy cơ lây nhiễm rất cao, cũng cần cùng nhau hỗ trợ để cùng vượt qua dịch bệnh. Những điểm chi tiết này rất quan trọng trong công tác dịch tễ và chữa bệnh. Nói về tiêm chủng. Nhìn bề ngoài khi dịch bệnh bắt đầu bung bét như thời điểm hiện tại dễ dàng đổ lỗi cho chính sách tiêm chủng của nhà nước có điểm bất cập.

Thắng lợi trong việc "ngăn chặn triệt để" trong những đợt dịch bệnh trước cho phép người xây dựng chính sách giả thiết tiếp tục thành công trong công cuộc "ngăn chặn" nhằm đặt cược thời gian cho việc phát triển vắc xin sản xuất trong nước.

Ở góc độ khác Việt Nam khi mang danh thành công trong công việc chống dịch thì trong các cuộc mặc cả mua vaccine cũng cần "nhường" cho những quốc gia cần hơn chắc là tâm lý của người mua cũng như người bán vào thời điểm cuối 2020.

Khó nhìn thấy điểm chung cũng như điều kiện chung để nói Hà Nội nên học gì ở Warsaw trong kết hoạch tiêm chủng. Một điều chắc chắn là Việt Nam có thể chủ động "kêu cứu" trong chính sách ngoại giao đa phương của mình nhằm mua, xin viện trợ để có thể có được số lượng đủ đạt miễn dịch cộng đồng, thoát khỏi tình trạng dịch bệnh. Tôi hy vọng Việt Nam không phải đối diện với phong trào phản đối vaccine mà Ba Lan cũng như nhiều quốc gia Châu Âu khác đang phải chịu.

Xem thêm: