Campuchia: Một nhóm nhà hoạt động trẻ kêu gọi bỏ dạy tiếng Việt
Nguồn hình ảnh, Cindy Liu/Getty Images
Một nhóm thanh niên Campuchia đã đệ đơn lên Bộ Giáo dục và Đại học Hoàng gia Phnom Penh (RUPP) phản đối việc thành lập Khoa Việt Nam học, theo Khmer Times.
Đơn kiến nghị được đệ trình hôm 30/8 sau khi Bộ Giáo dục Campuchia và Thủ tướng Hun Sen khẳng định tầm quan trọng và lợi ích của việc thành lập khoa này trong các cơ sở giáo dục do nhà nước quản lý.
Trưởng nhóm Thel Thilen nói với trang Khmer Times rằng Bộ Giáo dục Campuchia đã nhận đơn kiến nghị, nói sẽ xem xét và thông báo cho nhóm về quyết định của bộ này.
Trang Khmer Times dẫn lời Thel Thilen rằng nếu Bộ Giáo dục Campucia từ chối yêu cầu nêu trong kiến nghị, nhóm sẽ dùng tới 'áp lực pháp lý' và 'điều này có thể dẫn đến các cuộc tuần hành hoặc biểu tình bất bạo động'.
Ông Thel Thilen cũng nói rằng phong trào của nhóm ông là 'vì lợi ích quốc gia'.
Ông cho rằng một khoa tiếng Việt 'là không cần thiết và cũng không có lợi hơn so với các khoa ngôn ngữ khác' trong khi 'có thể gây ra nguy cơ cao về việc người Việt Nam xâm nhập vào các cơ sở giáo dục của Campuchia'.
Ông này cáo buộc rằng "Việt Nam chưa bao giờ từ bỏ tham vọng xâm lược Campuchia và chiếm lấy lãnh thổ các vùng như Kampuchea Krom và Koh Tral," theo Khmer Times.
Người phát ngôn của Bộ Giáo dục Campuchia, Ros Soveacha từ chối bình luận về vụ việc, nhưng dẫn thông cáo báo chí ban hành vào ngày 19/8.
Theo đó, việc thành lập Khoa tiếng Việt để nghiên cứu về các vấn đề Việt Nam, học phiên dịcnh tiếng Việt "sẽ giúp tạo công ăn việc làm cho người Campuchia sống ở các tỉnh biên giới bằng cách tăng kim ngạch thương mại với Việt Nam và đầu tư từ Việt Nam vào Campuchia", thông cáo viết.
Đồng thời thêm rằng trước đây, sinh viên Campuchia gặp khó khăn trong những lĩnh vực này vì họ chưa bao giờ học tiếng Việt ở trường.
Trong khi đó, ông Lam Socheat, Giám đốc điều hành Viện Vận động và Chính sách cho rằng không có gì sai khi thành lập Khoa Việt Nam học tại Campuchia vì người Campuchia cần học thêm ngoại ngữ để giao tiếp hiệu quả hơn.
Thủ tướng Hun Sen ngày 23/8 cho biết Khoa Việt Nam học không đưa sinh viên Việt Nam sang dạy tiếng Việt tại Campuchia.
Ông nói: "Lợi ích là ở phía Campuchia, nếu ở đây đào tạo rồi gửi học viên đi thì rất dễ cho quân đội, công an và dân thường".
Các sự việc gần đây
Vụ kiến nghị này xảy ra chỉ ít lâu sau khi Giám đốc Miss Grand Cambodia 2022 gây tranh cãi khi gọi một thí sinh là người dân tộc "Việt-Khmer Kampuchea Krom" trong một chương trình phát thanh,
Theo tờ Khmer Times, cô Chhorn Sreneth lên tiếng phản đối cách dùng từ của ông In Sophin vì người Khmer Krom không phải là người gốc Việt. Cô cho rằng cụm từ "Việt lai Khmer Krom" sẽ gây đau đớn cho cộng đồng Khmer Krom vì họ là người Campuchia—không phải người Việt hay lai Việt.
Trước đó, hồi tháng Sáu, Thủ tướng Campuchia Hun Sen trong khi tiếp tục lên án các cáo buộc rằng ông bán đất Campuchia cho Việt Nam, đã cảm ơn Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam hỗ trợ ông và giúp giải phóng nhân dân Campuchia khỏi chế độ Pol Pot.
Nguồn hình ảnh, VGP
Thông điệp được ông Hun Sen đưa ra ở Tboung Khmum vào ngày 20/06 trong khi dự lễ kỷ niệm 45 năm ngày chế độ Pol Pot sụp đổ cùng với Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính.
Ông cũng bác bỏ tuyên bố rằng sự can thiệp của quân đội Việt Nam vào Campuchia là một "cuộc xâm lược".
Cũng trong tháng Sáu, nhân kỷ niệm 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Campuchia, Phó thủ tướng Việt Nam Lê Minh Khái nhắc lại cam kết "không cho phép bất kỳ thế lực thù địch nào sử dụng lãnh thổ của mình để gây phương hại cho an ninh nước kia".
Quan hệ giữa Việt Nam và Campuchia rất gắn bó nhưng cũng đối diện nhiều vấn đề dễ phát sinh tranh cãi, liên quan tới quá khứ cuộc chiến giữa Việt Nam với Khmer Đỏ, đường biên giới trên bộ chưa cắm mốc xong và sự ảnh hưởng ngày càng gia tăng của Trung Quốc tại Campuchia.
Kampuchea Krom và những vấn đề quá khứ
Theo tài liệu của Cộng đồng Khmer Krom phổ biến trên mạng, Kampuchea Krom "nguyên là một phần của Vương quốc Kampuchea ở phía đông", trước đây "được gọi là Kampuchea Ngập Nước hay Kampuchea Krom (Kampuchea Hạ), và còn được gọi là Đồng bằng Châu thổ sông Mekong (Mekong Delta)."
Nguồn hình ảnh, VGP
Năm 2014, ông Thach Setha, Chủ tịch Cộng đồng Khmer Krom ở Campuchia, nói "Đất đai Kampuchea Krom là của chúng tôi, và bị người Pháp giao cho người Việt Nam."
Ông muốn "phía Việt Nam chính thức công khai xin lỗi người Khmer Krom và công nhận lịch sử của chúng tôi bằng văn bản" và yêu cầu Việt Nam "không can thiệp vào chính trị của các quốc gia khác".
Các nhà hoạt động từ cộng đồng này từng có cuộc họp để nêu yêu sách của họ (xem video: Họp mặt của người Khmer Krom).
Tuy thế, có ý kiến của nhà nghiên cứu Nguyễn Văn Huy từ Pháp nói với BBC Tiếng Việt cũng trong năm 2014 là những yêu cầu của người Khmer Krom thực ra là vô lý, chủ yếu nổi lên vì nhu cầu chính trị nội bộ Vương quốc Campuchia:
"Có một sự thật các triều vương Khmer không hề quan tâm đến vùng đất sình lầy đồng bằng châu thổ sông Cửu Long, khi có cơ hội là sẵn sàng trao tặng cho những người đã giúp họ giữ được ngôi báu. Dựa vào yếu tố này, có thể nói người Khmer chưa bao giờ làm chủ đồng bằng châu thổ sông Cửu Long mặc dù đã hiện diện trước đó," theo TS Nguyễn Văn Huy từ Paris, Pháp.
"Đế quốc Angkor thiết lập các trung tâm chính trị và tôn giáo "về phía tây, quanh khu vực phía bắc hồ Tonlé Sap (Battambang, Siem Reap), sông Chao Phraya và lưu vực hai sông Menam và Irrawaddy" và "về phía đông, từ vùng trung lưu sông Mekong (Kompong Cham) tới khu vực phía nam hồ Tonlé Sap (Biển Hồ), Longvek, Udong, Kampong Cham và Banteay Prey Nokor (Gia Định)."
"Vùng phía nam (đồng bằng châu thổ sông Cửu Long), cho đến nay chưa tìm thấy dấu ấn cai trị của vuơng triều Khmer," ông Nguyễn Văn Huy viết.
"Không có tư liệu nào trong Văn khố hoàng gia Khmer (Chroniques royales khmères) nhắc đến sự triều cống của những nhóm dân cư sinh sống trên đồng bằng châu thổ sông Cửu Long (Mekong)."
Tuy thế, các vấn đề như vậy vẫn còn nảy sinh, chẳng hạn theo một trang báo của ngành Biên phòng VN hồi 2018 thì đã có các vụ việc như "khiếu kiện tranh chấp đất tại chùa Mỹ Văn, chùa Rùm Sóc (Trà Vinh); vụ việc phức tạp liên quan đến việc một số chùa tại An Giang không nhận con dấu khắc không có chữ Pali; vụ việc liên quan đến tượng Phật cổ".
Trang báo này nói các vụ việc trên bị một số đối tượng có tư tưởng cực đoan lợi dụng xuyên tạc "Việt Nam đã chiếm vùng đất Tây Nam bộ của người Khmer Krom, nay lại muốn chiếm luôn tượng Phật cổ của người Khmer" và cho là hoạt động của các nhóm Khmer Krom có liên quan đến chính trị gia Sam Rainsy của Campuchia, hiện sống lưu vong ở châu Âu.
