Nguyên Thứ trưởng Đặng Hùng Võ đã nộp đơn rút lui theo yêu cầu của Ban Bí thư

Câu hỏi đặt ra hiện nay là xác suất trúng cử của họ ra sao và quan trọng hơn là khi vào được quốc hội thì họ có trở thành các nhà lập pháp (lawmakers) có tư duy độc lập hay không.

TP. Hồ Chí Minh là địa phương có số người tự ứng cử đông nhất là 101 người.

Lâu nay các kỳ bầu cử Quốc hội vẫn bị mang tiếng là “Đảng cử, dân bầu”. Lần này giới quan sát chờ xem liệu những người tự ra ứng cử sẽ đạt kết quả thế nào ở phòng bỏ phiếu.

Một trong người đã chủ động nộp đơn ứng cử, ông Phạm Hữu Bình từ TP. HCM, giải thích với đài BBC lý do vì sao ông muốn vào Quốc hội lần này:

"Đất nước đã vào WTO, ngày càng đổi mới hơn, nên như trên các phương tiện truyền thông đại chúng nói, Việt Nam cũng cần bộ máy lập pháp tốt hơn. Trong dịp này, Đảng, nhà nước và nhân dân cũng ủng hộ mạnh mẽ hơn việc tự ứng cử nên tôi sẽ tự ra ứng cử,"

Trước câu hỏi của BBC về chuyện quyên tiền để vận động tranh cử, ông Bình nói:

"Ở các nước Mỹ, châu Âu việc tham gia tranh cử thật sự tốn kém, tuy nhiên trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện tại, tôi cũng không có ý định vận động, quyên góp gì, vì điều kiện của Việt Nam không phải như vậy,"

Trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện tại, tôi cũng không có ý định vận động, quyên góp gì   Ứng viên Phạm Hữu Bình

Ông cho biết những điều ông muốn đem ra trình bày là 'tâm huyết đối với dân tộc và tổ quốc".

BBC cũng hỏi ông liệu việc không phải là đảng viên cộng sản có làm khả năng trúng cử giảm sút không thì ông Phạm Hữu Bình nói ông tự tin vì "Cả Đảng và nhân dân cũng hậu thuẫn cho những người ông phải đảng viên,"

Ông cũng tin rằng Quốc hội Việt Nam ngày càng cần hơn nữa những đại biểu ngoài đảng vì nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đang ủng hộ dân chủ hóa.

Tự ra rồi được bảo rút

Tuy thế, cũng cần phân biệt những người không phải đảng viên cộng sản ra ứng cử với những người vẫn là đảng viên nhưng tự ra ứng cử.

Một người như vậy là ông Lê Kiên Thành, 31 năm tuổi đảng, con trai của cố Tổng bí thư Lê Duẩn.

Tuy là đảng viên nhưng ông lại cho rằng cần phải tăng số đại biểu ngoài đảng trong quốc hội.

	Ông Lê Kiên Thành, 31 năm tuổi đảng, con trai của cố Tổng bí thư Lê Duẩn.

Ông đặt câu hỏi "Như thế thì làm sao Đảng không là nơi hấp dẫn với người cơ hội được?"

Và cách trả lời cũng chính ông đưa ra là tăng số đại biểu ngoài đảng trong quốc hội vì "Chỉ có 10% đại biểu có tiếng nói khác là quá ít."

Nói về cơ hội trúng cử của các ứng viên tự tranh cử, ông Lê Kiến Thành, hiện là một doanh nhân nói rằng "khó trúng,"

"...Những người có trách nhiệm nói: “Khi cậu tự ứng cử, gần như cậu là bước đệm, cho người ta gạch tên để người khác trúng thôi,”

"Gần như tất cả mọi người đều hiểu rằng xác suất thành công của một người tự ứng cử vô cùng thấp."

Ngoài ra còn có một vấn đề nữa là các đảng viên cuối cùng vẫn phải tuân theo yêu cầu của đảng, kể cả phải rút lui khỏi danh sách ứng cử sau khi đã được ghi nhận.

Chẳng hạn như năm ngày sau khi “nộp đầy đủ hồ sơ hợp lệ” và hai ngày được Hội nghị hiệp thương lần thứ hai ở Hà Nội đưa vào danh sách ứng cử viên, nguyên Thứ trưởng Thứ trưởng Bộ Tài nguyên-Môi trường Đặng Hùng Võ đã nộp đơn rút lui.

Tự ứng cử là bước đệm cho người ta gạch tên   Lê Kiên Thành

Ông Đặng Hùng Võ giải thích với báo chí rằng Ban Bí thư Trung ương Đảng sáng ngày 21 tháng 3 năm 2007 đã "trao đổi qua điện thoại là...không phân công tôi ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XII. Là đảng viên, tôi chấp hành sự phân công của tổ chức.”

Nguyên tắc Đảng lãnh đạo này cũng được ông Lê Kiên Thành xác nhận "Một điều nữa cũng khó vượt qua: tôi là đảng viên. Theo điều lệ Đảng, đảng viên muốn tự ứng cử, phải được phép của các tổ chức Đảng."

Tại các nước Phương Tây, nhiều khi ứng viên được một đảng lớn đề cử có thể bị chính các nhân vật khác của đảng này hoặc ứng viên độc lập đánh bại mà không ai bị ảnh hưởng gì theo pháp luật.

Như thế, xem ra việc có các dân biểu tạm gọi là độc lập mà không có ý dính dáng gì đến đối lập trong bộ máy lập pháp của Việt Nam cũng còn là điều khó khăn.

Mặt khác, cũng phải chú ý đến tính cách cá nhân, tinh thần làm việc độc lập của các dân biểu tương lai.

Ví dụ ngày 22.03, phóng viên BBC Việt Ngữ gọi điện xin phỏng vấn một ứng viên tự ra ứng cử thì được đáp rằng “Mình phải xin ý kiến của cơ quan đã, vì cái này là do cơ quan giới thiệu.”