Hong Kong: Những vụ bắt bớ đầu tiên khi luật an ninh có hiệu lực
Chín người bị bắt giữ với cáo buộc vi phạm pháp luật, trong đó có một người mang lá cờ ủng hộ độc lập.
Hơn 300 người khác bị tạm giữ tại một cuộc tuần hành bị cấm tổ chức.
Các vụ bắt giữ xảy ra sau khi luật an ninh mới do Bắc Kinh áp đặt có hiệu lực, các quan chức cho biết.
Anh Quốc trong hôm thứ Tư đã ra khuyến cáo đi lại tới Hong Kong cho các công dân nước mình, theo đó nói luật an ninh mới làm gia tăng nguy cơ bị bắt giữ và trục xuất, hãng tin Reuters đưa tin.
"Giới chức Đại lục có thể dưới những tình thế nhất định bắt giữ các cá nhân theo các điều khoản của luật này, với mức án nặng nhất là tù chung thân," Bộ Ngoại giao Anh nói.
Giải tán biểu tình
Cảnh sát sử dụng bình xịt hơi cay giải tán một số người biểu tình tụ tập để đánh dấu 23 năm kể từ khi sự cai trị của Anh kết thúc.
Luật an ninh quốc gia mới [còn được gọi là Luật Chống Biểu tình] nhắm vào sự ly khai, lật đổ và khủng bố với những hình phạt lên đến tù chung thân.
Luật có hiệu lực vào thứ Ba (30/6) nhưng toàn văn bộ luật chỉ được tiết lộ vài giờ sau đó.
Luật an ninh quốc gia được Bắc Kinh đưa ra sau khi tình trạng bất ổn ngày càng gia tăng và phong trào dân chủ ngày càng lan rộng.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Giới chỉ trích cho rằng luật mới sẽ ngăn chặn một cách hiệu quả các cuộc biểu tình và làm suy yếu các quyền tự do của Hong Kong.
Hong Kong được Anh trao trả cho Trung Quốc năm 1997, nhưng theo một thỏa thuận độc đáo nhằm bảo vệ một số quyền tự do nhất định mà người dân ở Trung Quốc đại lục không được hưởng - bao gồm cả quyền tự do ngôn luận.
Lãnh đạo Hong Kong, Carrie Lam, bảo vệ luật an ninh, nói rằng nó lấp đầy "lỗ hổng" an ninh quốc gia.
Thông tin chi tiết của luật an ninh quốc gia được giữ kín và nữ chính trị gia thân Bắc Kinh Carrie Lam thừa nhận bà đã không xem bản dự thảo trước khi đưa ra bình luận nói trên.
Nhưng Ted Hui, một nhà lập pháp đối lập, nói với BBC: "Quyền của chúng tôi (đang) bị tước đoạt, tự do của chúng tôi không còn nữa, luật pháp của chúng tôi, sự độc lập tư pháp của chúng tôi không còn nữa."
Vương quốc Anh, EU và Nato đều bày tỏ quan ngại và giận dữ trong khi các nhóm ủng hộ dân chủ đã bắt đầu tan rã trong lo ngại bị trả thù ngay lập tức.
Washington, cũng kêu gọi Bắc Kinh xem xét lại luật này, đã bắt đầu chấm dứt chế độ ưu đãi mà Hong Kong được hưởng trong thương mại và du lịch với Mỹ, trở lại với chính sách thông thường như với Trung Quốc đại lục.
Điều gì đang xảy ra trong ngày kỷ niệm?
Một số nhà hoạt động dân chủ đã cam kết sẽ bất chấp lệnh cấm và diễu hành vào buổi chiều. "Chúng tôi diễu hành hàng năm ... và chúng tôi sẽ tiếp tục diễu hành", cựu chiến binh Leung Kwok-hung nói với Reuters.
Hình ảnh trên phương tiện truyền thông xã hội - được cảnh sát xác nhận là có thật - cho thấy một lá cờ đang được sử dụng để cảnh báo người biểu tình về bộ luật mới.
Nguồn hình ảnh, Twitter
Một nhà hoạt động dân chủ cảnh báo có "cơ hội lớn là chúng ta sẽ bị bắt".
"Các cáo buộc sẽ không nhẹ, xin hãy tự quyết định," Tsang Kin-shing thuộc Liên đoàn Dân chủ Xã hội nói.
Các sĩ quan cảnh sát trong thành phố đang chờ, người trong cuộc nói với tờ South China Morning Post. Họ nói khoảng 4.000 cảnh sát đã sẵn sàng để xử lý bất kỳ tình trạng bất ổn nào.
Luật an ninh quốc gia quy định gì?
Chi tiết đầy đủ của luật an ninh quốc gia chỉ xuất hiện sau khi nó có hiệu lực vào khoảng 23:00 giờ địa phương hôm thứ Ba (16:00 BST).
Luật này áp dụng cho cả dân Hong Kong thường trú và tạm trú. Một số các chi tiết được đưa ra trong luật:
- Tội ly khai, lật đổ, khủng bố và thông đồng với các lực lượng nước ngoài bị trừng phạt bằng án tù tối thiểu ba năm, mức tối đa là chung thân
- Kích động hận thù đối với chính quyền trung ương Trung Quốc và chính quyền đặc khu Hong Kong là vi phạm Điều 29
- Làm hư hại các công trình giao thông công cộng có thể được coi là khủng bố - người biểu tình thường nhắm vào cơ sở hạ tầng của Hong Kong trong các cuộc biểu tình kéo dài
- Những người bị kết tội sẽ không được phép ứng cử vào các vị trí trong hội đồng thành phố
- Bắc Kinh sẽ thành lập một văn phòng an ninh mới ở Hong Kong, với các nhân viên thực thi pháp luật của riêng mình - không thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương
- Đặc khu trưởng Hong Kong có thể bổ nhiệm thẩm phán trong các vụ án an ninh quốc gia, và bộ trưởng tư pháp có thể quyết định liệu có bồi thẩm đoàn hay không
- Các quyết định của ủy ban an ninh quốc gia, được thiết lập bởi chính quyền địa phương, không thể bị thách thức về mặt pháp lý
- Trung Quốc cũng nói rằng họ sẽ tiến hành truy tố các trường hợp được coi là "rất nghiêm trọng", trong khi một số phiên tòa sẽ được xử kín
- Tăng cường kiểm soát các tổ chức phi chính phủ nước ngoài và các cơ quan tin tức
- Luật này cũng có thể được cho là bị vi phạm từ nước ngoài bởi những người không phải là thường trú nhân, theo Điều 38
Luật an ninh quốc gia sẽ không áp dụng cho các hành vi xảy ra trước khi nó có hiệu lực.
Theo luật an ninh quốc gia, nhiều hoạt động biểu tình gây rúng động Hong Kong trong năm qua giờ đây có thể bị xếp vào loại lật đổ hoặc ly khai và bị phạt tới mức cao nhất là tù chung thân.
Lãnh đạo Hong Kong thân Bắc Kinh, Carrie Lam, cho biết luật này lẽ ra đã phải có từ lâu.
Lo sợ hậu quả, các nhà hoạt động chính trị đang từ chức. Một người biểu tình ủng hộ dân chủ yêu cầu giấu tên nói với tôi rằng những nhiều người dân hiện đang xóa bài đăng trên mạng xã hội.
Nhiều người ngừng nói về chính trị, về tự do dân chủ vì họ muốn cứu lấy cuộc sống của chính họ. Họ muốn cứu lấy tự do của mình và tránh bị bắt.
Một nguồn tin của tôi, một luật sư và nhà hoạt động nhân quyền, đã gửi cho tôi một tin nhắn ngay sau khi luật an ninh được thông qua. Hãy xóa tất cả mọi thứ trong cuộc trò chuyện này, ông viết.
Các phản ứng?
Phản ứng bắt đầu từ thời điểm luật an ninh quốc gia - lần đầu tiên được công bố sáu tuần trước - được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ký.
Các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ ở Hong Kong bắt đầu ngừng sinh hoạt ngay lập tức, vì sợ luật mới và hình phạt mà luật này cho phép.
Theo South China Morning Post, các doanh nghiệp ủng hộ dân chủ bắt đầu xóa đi mọi dấu hiệu rằng họ từng ủng hộ các cuộc biểu tình.
Joshua Wong, tổng thư ký và thành viên sáng lập của đảng Demosisto, cảnh báo Hong Kong sẽ "biến thành một quốc gia cảnh sát chìm".
"Lời hứa của Bắc Kinh với thế giới rằng Hong Kong sẽ có quyền tự chủ cao được chứng minh là dối trá", nhà lập pháp đối lập Ted Hui nói với chương trình Newshour của BBC.
Nhưng bất chấp rủi ro, một số người vẫn quyết tâm tiến hành cuộc biểu tình truyền thống vào ngày 1/7, vốn đã được lên kế hoạch vào thứ Tư, và đã bị cấm, trong bối cảnh có thông tin về số lượng lớn cảnh sát sẽ được huy động.
Động thái này cũng gây ra các phản ứng quốc tế. Bộ trưởng Ngoại giao Anh, Dominic Raab, nói rằng Trung Quốc đã phá vỡ lời hứa với người dân Hong Kong theo các điều khoản của thỏa thuận chuyển giao năm 1997.
Ông nói thêm rằng chính phủ Anh 'thực sự' có dự định xem xét các kế hoạch thay đổi quy tắc thị thực, cấp quyền công dân cho hàng triệu người ở Hong Kong.
Thỏa thuận trước đây giữa Anh và Trung Quốc quy định nguyên tắc "một quốc gia, hai thể chế" trong một tài liệu gọi là Luật cơ bản - hiến pháp nhỏ của Hong Kong - trong 50 năm.
Luật cơ bản bảo vệ các quyền như tự do hội họp và tự do ngôn luận - vốn không tồn tại ở Trung Quốc đại lục - và cũng đặt ra cấu trúc tự trị cho thành phố.
Julian Braithwaite, đại sứ Anh tại Liên Hiệp Quốc tại Geneva, nói với Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc rằng luật này "rõ ràng có những hệ lụy đối với quyền con người".
Ông Braithwaite, thay mặt cho 27 quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc, kêu gọi Trung Quốc xem xét lại luật này.
