Bỏ phiếu ở Moscow chọn tượng Dzerzhinsky hoặc thánh Nevsky bị hủy
Cuộc bỏ phiếu qua mạng để chọn tượng một trong hai nhân vật lịch sử Nga ở thành phố Moscow đã bị hủy vì "gây chia rẽ quá nặng nề".
Theo tờ Moscow Times, chỉ một ngày sau cuộc bỏ phiếu, bắt đầu từ tháng trước, hôm 24/02/2021, Thị trưởng Sergei Sobyanin đã cho dừng và hủy luôn dự án.
Theo đề nghị của một cơ quan cấp sở, người dân Moscow được quyền chọn đem lại tượng bộ trưởng công an khét tiếng thời cộng sản, Felix Dzerzhinsky hoặc dựng tượng Hoàng thân Alexander Nevsky (thế kỷ 13).
Nhưng chỉ sau một ngày bỏ phiếu, có 55% trong số 320 nghìn người tham gia ủng hộ việc xây tượng Nevsky, vị anh hùng dân tộc được Giáo hội Chính thống phong thánh.
Có 45% bỏ phiếu đòi phục hồi bức tượng đồng người Ba Lan Felix Dzerzhinsky, người phụ trách đầu tiên của lực lượng an ninh Cheka dưới quyền Lenin, cơ quan đã tàn sát hàng vạn người sau Cách mạng năm 1917.
Cuộc thăm dò ý kiến nhằm xử lý việc xây lại địa điểm ở quảng trường Lubyanka, trước trụ sở Cục An ninh Quốc gia Nga (FSB), hậu thân của KGB và Cheka.
Viết trên blog chính thức, ông Sobyanin giải thích ông cho ngưng cuộc bỏ phiếu mạng vì nó chỉ gây ra chia rẽ.
Theo ông, "người dân có quyền có quan điểm khác nhau, nhưng tượng đài là công trình công cộng thì không thể chia rẽ, mà phải đoàn kết công chúng".
Cuối cùng, ông Sobyanin quyết định không cho dựng tượng gì ở quảng trường Lubyanka.
Tượng ông Felix Dzerzhinsky, lãnh đạo đầu tiên của ngành công an Liên Xô đã từng đứng tại quảng trường này nhưng sau bị dọn đi sau khi Liên Xô tan rã.
Về lý thuyết, chỉ ý tưởng dựng lại tượng ông Dzezhinsky mới gây xôn xao dư luận, còn tượng Hoàng thân Nevsky thì đã có mặt ở nhiều nơi trên khắp nước Nga.
Tên ông cũng được đặt cho chiến hạm của Hải quân Nga.
Các di sản thời Liên Xô vẫn chia rẽ dân Nga
Việc đưa tượng ông trở lại hay chọn tượng Nevsky đã gây ra tranh cãi lớn tại Nga.
Một bài trên tờ Moscow Times trước đó cho hay giới văn nghệ sĩ, tôn giáo đã phản đối việc phục hồi ông Felix Dzerzhinsky mà người Nga gọi là 'Felix bàn tay sắt'.
Giáo hội Chính thống Nga và Cộng đồng Do Thái ở Nga cũng phản đối việc đem một nhân vật cộng sản khét tiếng đẫm máu trở lại.
Các báo châu Âu đều quan tâm đến câu chuyện này và đặt câu hỏi tổng thống Vladimir Putin nghĩ gì, có phải ông muốn 'vị thánh thủy tổ' của ngành an ninh được phục hồi hay không.
Tuy thế, theo Moscow Times trong cuộc phỏng vấn với các nhà quan sát tại Nga thì bản thân ông Putin có vẻ muốn Hoàng thân Nevsky được vinh danh hơn Dzerzhinsky.
Quê hương ông Putin là thành phố St Petersburg đã coi Alexander Nevsky là vị thánh bảo trợ từ lâu.
Được biết vụ bỏ phiếu chọn tượng là do thành phố Moscow tự quyết định, và không có can thiệp gì từ Điện Kremlin.
Tổng thống Vladimir Putin tuy từng là sĩ quan KGB nhưng đã đi theo đạo Chính thống và cho rằng "những gì xảy ra sau năm 1917 không hề tốt hơn trước đó".
Sau năm 1991 nước Nga đã phong thánh cho Sa hoàng Nikolai II, người bị quân Bolshevik sát hại cùng hoàng hậu và các con năm 1918.
Tuy vậy, việc đưa ra hai nhân vật lịch sử đều có "thành tích" bảo vệ hệ thống chính trị Nga, và "chống Phương Tây" để dân Moscow chọn - dù cuộc bỏ phiếu nay bị xóa - phản ánh tâm lý chung tại Nga muốn đề cao ý thức quốc gia riêng, theo Felix Light, viết trên trang Moscow Times.
Đây không phải là lần đầu tiên Moscow phải bỏ một dự án kiến trúc chỉ vì di sản thời cộng sản vẫn còn chia rẽ dư luận.
Năm 2020, Hội Kiến trúc Nga mời công chúng đóng góp sáng kiến tân trang, sửa lại mặt tiền lăng Lenin một khi thi hài của ông được đem đi.
Nhưng chỉ một ngày sau khi công bố về cuộc thi, ban tổ chức đã phải dừng, và hủy luôn dự án vì phản đối của các nghị sĩ thuộc đảng cộng sản.
Dù các sử gia Nga đồng ý rằng sáng kiến để xác ướp của Lenin vào năm sau khi ông mất năm 1924 là của Stalin, nhưng nay, việc di dời Lăng Lenin kể cả sau khi chế độ cộng sản tan rã, vẫn khó khăn.
