Đối ngoại của Đức ra sao sau bầu cử?
Nguồn hình ảnh, Getty Images
- Tác giả, Lê Mạnh Hùng
- Vai trò, Viết từ Berlin
Bầu cử Nghị viện Liên bang Đức đang tới gần. Cử tri Đức đang bóp trán suy nghĩ nên bầu ai, đảng nào. Không ít người Việt được quyền đi bầu ở Đức cũng đang chăm chú để ý xem "các anh chị có hiểu biết bầu sao, mình cũng bầu như vậy". Lựa chọn ai, đảng nào? Việc bầu chọn ở Đức năm nay quả thật không dễ.
Sự phân vân của cử tri Đức là có lý do. 16 năm "Kỷ nguyên Merkel" đang kết thúc, một kỷ nguyên của các loại khủng khoảng và sự vượt qua đáng ngạc nhiên của nước Đức, dưới sự chèo lái của vị nữ Thủ tướng đầu tiên trong lịch sử đất nước này.
Mạnh về xử lý khủng hoảng, không phải là nhà cải cách triệt để, nhưng bà Merkel đã vẫn luôn là sự lựa chọn thuận lợi cho nhiều cử tri Đức trong hơn 10 năm qua, những người ưa thích sự ổn định mà bà ấy đã đem lại cho nước Đức.
Chính trường Đức hiện bị thiếu vắng trầm trọng một gương mặt nổi trội, một đảng nổi trội, có thể gây cảm giác yên tâm cho cử tri khi muốn gửi gắm niềm tin.
Thế giới cũng đang chăm chú quan sát bầu cử Đức bởi muốn biết: Đức và EU trong những năm tới sẽ hướng về đâu?
Các Đảng ít bày tỏ quan điểm về chính sách đối ngoại
Được thể hiện rất rõ không chỉ trong nội dung chương trình tranh cử mà còn trong hầu hết các buổi tranh luận, tọa đàm về những mối quan tâm trong tương lai.
Nguồn hình ảnh, Reuters
Trong ba ứng cử viên cho chiếc ghế Thủ tướng Đức: Armin Latschet (60 tuổi, đảng Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo CDU, đương kim Thủ hiến bang Nordrhein-Westfalen), Olaf Scholz (63 tuổi, đảng Dân chủ Xã hội SPD, đương kim Bộ trưởng Tài chính, Phó thủ tướng Đức) và Annalena Baerbock (40 tuổi, chủ tịch Bündnis 90/die Grünen - Đảng Xanh) thì hai ứng viên nam bị đánh giá: không phải là bản sao thì cũng không thoát khỏi cái bóng của bà Angela Merkel.
Nữ chủ tịch Đảng Xanh thì chỉ có khác biệt rõ rệt về tuổi tác và hình thức ăn mặc bề ngoài so với bà đương kim thủ tướng Đức.
Các chính trị gia Đức cũng chẳng phải lo lắng lắm, bởi đa số cử tri Đức thời gian qua dường như chỉ quan tâm đến các vấn đề trong nước. "Nhà đang bao việc", đã quá đủ các mối lo, thời gian đâu cho việc thiên hạ? Chỉ còn thiếu nước chưa có đảng nào, chính trị gia Đức nào căng ra slogan "Germany First" mà thôi.
Sẽ chẳng có đảng nào giành được số phiếu đủ cao để một mình lãnh đạo. Liên minh cánh tả hay liên minh cánh hữu có lên cầm quyền ở Đức thì câu hỏi đặt ra: Đức sẽ đóng vai trò như thế nào trên bàn cờ thế giới vẫn còn để ngỏ.
Sự ổn định của Đức trong gần 20 năm qua cũng bị đánh giá đồng nghĩa với sức ỳ, ngại mạnh dạn thay đổi. Điểm mặt ba ứng cử viên đại diện cho ba đảng đang dẫn đầu về trưng cầu dân ý dễ dàng nhận thấy, không có ai trong số họ là những nhà cải cách tiềm năng.
Quan hệ đồng minh với Mỹ đã thay đổi?
Ít ra trong nhiệm kỳ của tổng thống D. Trump hết sức lạnh nhạt. Giờ đây với Joe Biden, trong khi vẫn chưa được hàn gắn trọn vẹn thì lại thêm vụ rút quân ra khỏi Afghanistan và gần nhất, việc thiết lập Quan hệ Đối tác An ninh (AUKUS) giữa Mỹ với Anh và Úc không có sự công khai trao đổi với Đức, Pháp là hai quốc gia dẫn đầu EU, càng khiến khối liên minh này thêm rạn nứt.
Trọng tâm ngày nay của Mỹ tuy không còn là châu Âu nữa, nhưng một châu Âu mạnh cả về kinh tế và quân sự, chẳng những không phải phụ thuộc vào Mỹ mà thậm chí còn có thể trở thành đối thủ cạnh tranh với Mỹ trong tương lai thì chắc hẳn đó là điều Mỹ không hề mong muốn.
Nga và Trung Quốc vẫn luôn ve vãn châu Âu. Trung Quốc không ngần ngại công khai đề nghị Đức, châu Âu hãy độc lập về chiến lược với Mỹ, bắt tay làm ăn với Trung Quốc.
Đức chưa rõ ràng về vị trí của mình
Khu vực châu Á-Thái Bình Dương đang nóng bỏng, nơi phô diễn sức mạnh quân sự của các cường quốc trước sự trỗi dậy và tham vọng kiểm soát các con đường huyết mạch trên biển của Trung Quốc.
Mặc dù cũng gửi tàu chiến tới tham gia tuần tiễu nơi đây, song nhìn chung sự trình diễn và quyết tâm phát ra từ các phát biểu cho thấy vai trò của Đức chưa thật nổi trội trong khu vực.
Vậy một chính phủ mới tới đây của Đức sẽ có chính sách đối ngoại như thế nào?
Nếu coi châu Á- Thái Bình Dương sẽ là nơi hình thành trật tự thế giới mới của thế kỷ 21 thì câu hỏi về vị trí và vai trò của Đức sẽ ra sao, rất cần chính phủ mới ở Berlin dần làm sáng tỏ.
Trách nhiệm không thể né tránh của Đức đối với thế giới
Như hầu hết các quốc gia khác trên hành tinh, đều đang phải giải bài toán hóc búa về hậu quả của đại dịch Covid-19 tác động đến mọi mặt của cuộc sống, Đức có nhiều tiềm năng để giải quyết ổn thỏa các vấn đề trong nước. Nhưng sự thịnh vượng của Đức vốn dĩ phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu, vào các mối quan hệ quốc tế. Tăng cường sức ảnh hưởng của Đức lên chính trường quốc tế, tới các quốc gia khác là điều Đức không thể né tránh.
Cùng với Pháp, Đức là quốc gia đầu tầu của khối EU. Nội các Đức thay đổi ra sao trong mùa đông này và chính phủ Pháp thay đổi thế nào vào bầu cử mùa xuân năm sau? điều đó có tác động tới cả khối EU bao gồm 27 quốc gia. Trách nhiệm quốc tế của Đức vì thế không hề nhỏ.
Một câu hỏi hiếm hoi của cử tri cho ứng cử viên đảng CDU - ông Armin Laschet, trong một show truyền hình Đức hôm 15/09 rằng nếu thắng cử, chính phủ của ông có thẳng tay với các chính quyền độc tài, vi phạm nhân quyền trầm trọng như Trung Quốc, Nga không hay là vẫn vì làm ăn kinh tế mà mềm mỏng, nhún nhường với họ. Ông Latschet trả lời rằng: cuộc đấu tranh chống khủng bố, chống biến đổi khí hậu cần có sự hợp tác với các quốc gia kia mới thành công. "Kinh nghiệm chiến thắng Liên Xô và khối các nước Đông Âu trước đây của Phương Tây cho thấy, hãy năng đối thoại, quảng bá các giá trị căn bản của mình để tạo ra sức thuyết phục, khiến các nước đó thay đổi".
Điều này có phản ánh phần nào cái nhìn chung của cả giới chính trị Đức?
Đức là đối tác quan trọng, là cánh cửa để Việt Nam đi vào châu Âu.
Một nền tảng quan trọng trong mối quan hệ giữa Đức -Việt Nam là lĩnh vực Hợp tác phát triển.
Đức tập trung hỗ trợ chiến lược "Tăng trưởng Xanh" của Việt Nam bao gồm: Đào tạo nghề; Môi trường và Bảo vệ nguồn tài nguyên; Năng lượng.
Khôi phục được lòng tin bị sứt mẻ sau vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh, đạo đức trong sản xuất, kinh doanh, chất lượng hàng hóa và đào tạo con người của Đức là những điều Việt Nam cần hướng tới, bất kể nội các Đức thay đổi qua bầu cử như thế nào.
Hợp tác với Đức trôi chảy đồng nghĩa với việc Việt Nam có thể tự tin thảo luận với mọi đối tác khác trên toàn cầu.
Kết quả bầu cử ở Đức năm nay hứa hẹn có nhiều bất ngờ về mặt cơ cấu lãnh đạo. Liệu có bất ngờ lớn về mặt đối ngoại của nước Đức không? Tới giờ phút này còn có quá ít các tín hiệu.
Riêng việc cử tri Đức gốc Việt có khả năng tham gia đi bầu nhiều hơn các kỳ trước là khá rõ. Điều này có thể phán đoán được qua các mạn đàm khá tích cực trên mạng xã hội trong thời gian gần đây.
